Ποτέ στο παρελθόν δεν επηρέασε τόσο η εσωτερική πολιτική κατάσταση μιας χώρας μια άλλη, όσο στην περίπτωση της Γερμανίας και της Ελλάδας. Παρακολουθούμε τις τελευταίες εβδομάδες τις άοκνες προσπάθειες της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού να θέσουν στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών και διεθνών συζητήσεων το κρίσιμο ζήτημα της αναδιάρθρωσης, της απομείωσης, δηλαδή, του ελληνικού δημόσιου χρέους. Καμία άλλη χώρα και κυβέρνηση δεν προβάλλει τόση αντίσταση σε αυτό το συμφωνημένο –μην το ξεχνάμε– στα πλαίσια των περυσινών διαπραγματεύσεων, ζήτημα, όσο η Γερμανία και ο υπουργός Οικονομικών της, ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε. Ο λόγος φανερός: οι γερμανικές εκλογές του φθινοπώρου του 2017. Ο Σόϊμπλε, στη δύση του πολιτικού του βίου επιδιώκει να καταστεί ο νικητής αυτών των εκλογών, τηρώντας την υπόσχεσή του προς τους γερμανούς ψηφοφόρους που έλεγε ότι δεν θα δοθεί καμία επιπλέον διευκόλυνση στους Έλληνες, τους «οκνηρούς», τους «διεφθαρμένους» και «κακούς μαθητές», κυρίως δε, στην αριστερή τους κυβέρνηση. Υπό αυτήν την έννοια, μία διέξοδος υπάρχει: η αλλαγή πολιτικού σκηνικού στην Γερμανία.
Πρώτη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό αποτελεί η «σοσιαλδημοκρατικοποίηση» του SPD και του Sigmar Gabriel, ταυτόχρονα με τη «χριστιανοδημοκρατηκοποίηση», συντηρητικoποίηση δηλαδή του CDU και της Άνγκελα Μέρκελ.
Εξηγούμαι: Τις προηγούμενες δεκαετίες παρατηρούσαμε ότι στις γερμανικές εκλογές όταν ανέβαινε το SPD, έπεφτε το CDU και τούμπαλιν. Τώρα, απλώς πέφτουν και τα δύο κόμματα ταυτόχρονα, αφού με την προσχώρηση του SPD στο νεοφιλελεύθερο δόγμα της λιτότητας, αυτά έπαψαν να εκπροσωπούν ανταγωνιστικά πολιτικά σχέδια.
Αυτό μας οδηγεί στη δεύτερη προϋπόθεση, που είναι η αναγκαιότητα ανακοπής της ανόδου της λαϊκιστικής και ακραίας ξενοφοβικής δεξιάς στο όνομα της AfD. Εξηγούμαι: Η επιστροφή του SPD στις ιδρυτικές αρχές και τις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας για κοινωνική δικαιοσύνη και κράτος, ειρήνη και ευημερία θα δώσει τη δυνατότητα επανάκαμψης κοινωνικών τμημάτων που λόγω της αποξένωσης τους στράφηκαν και στρέφονται στο AfD. Η δεξιά στροφή της Μέρκελ και η επιστροφή στον φυσικό της πολιτικό χώρο θα τη βοηθήσει να ανακτήσει τους ψηφοφόρους της, που τώρα βαδίζουν προς το AfD. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο με το CDU και την Μέρκελ στην αντιπολίτευση και με τον Σόιμπλε σπίτι του.
Κοκκινο-κοκκινο-πράσινη συμμαχία;
Είναι, όμως, έτοιμες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας για μια τέτοια πολιτική ανατροπή; Οι διεργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει με το κλειδί να βρίσκεται στα χέρια του Γκάμπριελ. Οι εκλογές στο Βερολίνο και η πιθανή συγκρότηση κυβέρνησης από τους Σοσιαλδημοκράτες, την Αριστερά και τους Πράσινους –οι ανάλογες διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει, αλλά δεν φαίνεται να ολοκληρώνονται πριν από τις αρχές του 2017–, αναζωπύρωσαν και τη συζήτηση για νέο κυβερνητικό συνασπισμό των τριών κομμάτων σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Υπάρχει, όμως, πολύς δρόμος ακόμη που χρειάζεται να διανυθεί, με τους ψυχραιμότερους να υποστηρίζουν –χωρίς να είναι κατηγορηματικοί– ότι οι εκλογές του 2017 είναι πολύ κοντά για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στους κόλπους και των τριών κομμάτων υπάρχουν συγχρόνως υποστηρικτές και πολέμιοι αυτού του σεναρίου. Μεγάλα τμήματα του SPD βλέπουν με ανταγωνιστική καχυποψία την άνοδο του Die Linke και δεν θα ήθελαν να το δουν να αναβαθμίζεται σε κυβερνητικό επίπεδο, και μάλιστα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, στην ηγεσία της Αριστεράς υπάρχουν ισχυρά στελέχη και απόψεις τα οποία υποστηρίζουν ότι η συνεργασία με το SPD είναι δυνατή μόνο αν αυτό αλλάξει ριζικά την ατζέντα του στην κοινωνική, οικονομική και ιδίως στην εξωτερική πολιτική. (Το Die Linke απαιτεί ρητή απαγόρευση κάθε δράσης του γερμανικού στρατού εκτός των συνόρων της χώρας). Ίσως όμως το μεγαλύτερο αγκάθι να είναι η επιθυμία, η απόφαση του «ρεάλο» τμήματος των Πρασίνων να προκρίνουν μια κυβερνητική συνεργασία με το CDU και τη Μέρκελ και όχι μια Κόκκινο-Κόκκινο-Πράσινη.
Το πρώτο βήμα
Παρ’ όλα αυτά, την προηγούμενη Τρίτη έγινε ένα πολύ αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της τριμερούς συνεργασίας. Με τη συμμετοχή περίπου εκατό βουλευτών και από τα τρία κόμματα έγινε σε αίθουσα του γερμανικού Κοινοβουλίου συνάντηση σε χαλαρή ατμόσφαιρα διαλόγου ανάμεσα και στα τρία μέρη. Είναι πρώτη φορά που γίνεται παρόμοιο βήμα. Παρά το γεγονός ότι επιλέχθηκε να μην συμμετέχουν οι επικεφαλής των κομμάτων και των ΚΟ ομάδων, ο απρόβλεπτος Σίγκμαρ Γκάμπριελ, αιφνιδίασε τους συμμετέχοντες εμφανιζόμενος στην αίθουσα όπου παρέμεινε για μισή ώρα περίπου, παρακολουθώντας την ομιλία του διανοούμενου κοινωνικού φιλόσοφου Oskar Negt, με την οποία άνοιξε η βραδιά. Η συζήτηση ήταν αρκετά ανάλαφρη, δεν συστάθηκαν ομάδες εργασίας –από το Die Linke προτάθηκε και ομάδα εργασίας με θέμα την Ελλάδα χωρίς τελικά να εγκριθεί– , συμφωνήθηκε όμως η επόμενη οργανωμένη συνεδρίαση να γίνει στις 11 Δεκεμβρίου. Αν και όλοι οι συμμετέχοντες κράτησαν χαμηλούς τόνους, η συνάντηση είχε μεγάλη απήχηση στα γερμανικά ΜΜΕ.
Εν κατακλείδι: Ο Gabriel θα ήταν από καιρό –εκλογές του 2013– καγκελάριος αν ο ίδιος και το SPD το επιθυμούσαν πολιτικά, μιας και στο σημερινό Κοινοβούλιο τα τρία κόμματα κατέχουν 320 από τις 630 συνολικά έδρες. Για την ώρα, τόσο η άνοδος του AfD όσο και η πιθανή επανεισδοχή του FDP στο γερμανικό Κοινοβούλιο, δεν δίνουν ούτε δημοσκοπική πλειοψηφία στην Κόκκινο-Κόκκινο-Πράσινη κυβέρνηση. Μπορεί, όμως, αυτό που σήμερα πλανιέται ως φάντασμα πάνω από την Γερμανία να γίνει πραγματικότητα μετά τις επερχόμενες γερμανικές εκλογές και το label R2G να κατακτήσει τη χώρα κάνοντας και τη δικιά μας ζωή πιο εύκολη. (Ελπίζω μόνο, το φθινόπωρο του 2017 να μην είναι πολύ αργά για μας…)
Γιώργος Χονδρός
μέλος της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ
