Όταν στα μέσα Ιουλίου οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, με την Ελλάδα να μειοψηφεί, καλούσαν στο εδώλιο την Ισπανία και την Πορτογαλία να λογοδοτήσουν για τα πέραν των κανόνων δημοσιονομικά τους ελλείμματα, είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Κομισιόν θα ανακοίνωνε χθες την ποινή. Εν είδει προστίμου. Ή αυτό που λένε οι κανόνες -έως 0,2% του ετήσιου ΑΕΠ κάθε χώρας- ή έστω κάτι συμβολικό. Κι όμως, η Κομισιόν έκανε την έκπληξη. Πρότεινε να μην υπάρξει κανένα πρόστιμο και έδωσε παράταση στη Μαδρίτη και τη Λισσαβώνα να συμμορφωθούν προς τις υποδείξεις. Το γιατί σηκώνει πολλές ερμηνείες. Το μόνο βέβαιο είναι, ότι με αυτή την εισήγηση η Κομισιόν έκανε ένα λάθος λιγότερο. Απέφυγε να ρίξει λάδι στις πολλές ταυτόχρονες φωτιές που καίνε την Ευρωζώνη.

Πρώτον, απέφυγε να πλήξει τις οικονομίες των δύο χωρών της Ιβηρικής που με τα χίλια ζόρια προσπαθούν να σταθούν πάλι στα πόδια τους. Πώς να ενισχύσουν την αναιμική τους ανάπτυξη εάν, εκτός από το επιπλέον σφίξιμο του δημοσιονομικού κορσέ, θα έπρεπε να πληρώσουν και πρόστιμα;

Δεύτερον, η Κομισιόν γλίτωσε την κατηγορία -για πολλοστή φορά- ότι κάποιοι είναι πιο ίσοι από τους άλλους μέσα στην Ευρώπη. Πώς να δικαιολογήσει την αυστηρή επιβολή των κανόνων στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όταν συστηματικά βρίσκει τρόπους... ευελιξίας στις περιπτώσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας;

Τρίτον, και όχι έλασσον, φάνηκε να παίρνει υπόψη της τις αντοχές των πολιτών και τη συγκυρία. Πώς η θεματοφύλακας των συνθηκών να εμφανιστεί άτεγκτη και αυστηρή, όταν η Ε.Ε. θεωρείται όλο και λιγότερο ελκυστική για τους πολίτες της;

Βέβαια, εάν ήταν στο χέρι του προέδρου του Eurogroup κι αυτό το λάθος θα γινόταν. “Απογοητευμένος” δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ επειδή “δεν θα ληφθούν μέτρα μετά τη διαπίστωση ότι η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν έλαβαν αποτελεσματική δράση για την εξυγίανση των προϋπολογισμών τους”. Ο έτερος ιέραξ των κανόνων, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, εμφανίστηκε πιο... διπλωματικός. “Γενικά κατανοητή” χαρακτήρισε διά της εκπροσώπου του την πρόταση της Κομισιόν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, καθώς είναι “βέβαιος” ότι Ισπανία και Πορτογαλία θα κάνουν το “σωστό”. Βέβαια, μόλις λίγες μέρες νωρίτερα χαρακτήριζε επιβεβλημένα τα πρόστιμα ως “μήνυμα αξιοπιστίας”.

Το αν η πρόταση της Κομισιόν θα αποτελέσει την απαρχή μιας πιο λογικής -για τους ανθρώπους- πολιτικής ή υπαγορεύτηκε απλά από τη συγκυρία μένει να φανεί. Αλλά κάθε λάθος λιγότερο δίνει μια ανάσα στους ζορισμένους Ισπανούς και Πορτογάλους. Κι ίσως ανοίγει και μια χαραμάδα ελπίδας ότι κάτι αλλάζει.