to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Αναπτυξιακός Νόμος: Αντιστρέφουμε την πορεία απαξίωσής του επαναπροσδιορίζοντας το μέλλον

Για πρώτη φορά η αναπτυξιακή προσπάθεια διαπνέεται από τις αρχές της αποτελεσματικής διακυβέρνησης των αναπτυξιακών θεσμών, με στόχο την μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ των αναπτυξιακών εργαλείων και την αποφυγή αντιφάσεων και επικαλύψεων. Για πρώτη φορά έχουν διαγνωσθεί το αναπτυξιακό προφίλ και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας.


Οι Αναπτυξιακοί Νόμοι αποτελούν το παλαιότερο αναπτυξιακό θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει στη χώρα, πολύ πριν τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ) και τα πρώτα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ). Την εμφάνιση τους με τη μορφή φορολογικών κινήτρων αλλά και επιχορηγήσεων έχουμε από τη δεκαετία του ‘70. Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία παρέχονταν οι επιχορηγήσεις ήταν ένας συνδυασμός γεωγραφικών, κλαδικών και περιγραφικών στοιχείων των επενδυτικών προτάσεων. Τα κριτήρια, όμως, αυτά δεν βασίζονταν σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά δυναμικά χαρακτηριστικά των ελληνικών περιφερειών, αλλά στη γενική υπανάπτυξη των επιμέρους περιοχών και προσπαθούσαν με τη λογική της παροχής κινήτρων να μειώσουν τις περιφερειακές ανισότητες.

Παρόλη, όμως, την έντονη περιφερειακή διάσταση των πρώτων Αναπτυξιακών Νόμων, δεν κατέστη εφικτό να αντιστραφεί η άνιση κατανομή της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα και εντάθηκε η προβληματική κατανομή πόρων μεταξύ των περιοχών και των κλάδων. Αργότερα, με την ενσωμάτωση των ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ στις χρηματοδοτήσεις, οι Αναπτυξιακοί Νόμοι «διασπάστηκαν» εσωτερικά σε Αναπτυξιακούς, τους οποίους χρηματοδοτούσε το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και σε Αναπτυξιακούς που χρηματοδοτούσε το ΚΠΣ ή το ΕΣΠΑ. Τα κριτήρια διαχωρισμού ήταν περισσότερο τυπικά και ποσοτικά και δεν διαπνέονταν από μια ενιαία φιλοσοφία αναπτυξιακής παρέμβασης.

Στο διάστημα αυτό οι Αναπτυξιακοί Νόμοι ουσιαστικά μετατράπηκαν σε απλούς μηχανισμούς επενδυτικής ενίσχυσης. Οι επενδυτικοί πλέον νόμοι εξυπηρετούσαν μόνο επενδύσεις του «συρμού», μη μπορώντας να διαδραματίσουν ανασχετικό ρόλο σε οποιαδήποτε αρνητική τάση του διεθνούς καταμερισμού εργασίας και της έντονης τριτογενοποίησης της οικονομίας. Αντίθετα, επιβάρυναν δυσανάλογα το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας με αγορά κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, χωρίς ο κεφαλαιουχικός αυτός εξοπλισμός να εξυπηρετεί ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης.

Αποκορύφωμα αυτής της πορείας αποτελεί η χαοτική κατάσταση, την οποία παραλάβαμε στις αρχές του 2015, με περισσότερα από 6.300 επενδυτικά σχέδια σε εκκρεμότητα. Αν αυτά ολοκληρώνονταν αμέσως, η Πολιτεία θα όφειλε 6,4 δις ευρώ – ποσό το οποίο υπερβαίνει το ύψος της δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτήθηκε από τη συμφωνία του καλοκαιριού! Και μάλιστα την ίδια στιγμή που χρόνο με το χρόνο το ΠΔΕ, ως κύριος τροφοδότης των Αναπτυξιακών Νόμων, μειωνόταν συνεχώς.

Σήμερα, τόσο λόγω της δημοσιονομικής κρίσης όσο και των στρεβλώσεων του παρελθόντος, απαιτούνται ριζικές αλλαγές στο παραγωγικό υπόδειγμα. Για εμάς, η ανάπτυξη έχει σαφές πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι η συρρίκνωση μισθών και συντάξεων, ούτε η μετατροπή της χώρας σε μια τεράστια Ειδική Οικονομική Ζώνη. Η ανάπτυξη πρέπει να είναι βιώσιμη και δίκαιη.

Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει ενίσχυση στοχευμένων παραγωγικών επενδύσεων, δημόσιων, ιδιωτικών και κοινωνικών. Δίκαιη ανάπτυξη σημαίνει αναλογικότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου και μέσω αυτής της αναδιανομής περισσότερη δημοκρατία στις παραγωγικές σχέσεις.

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος εντάσσεται στη λογική αυτή. Για πρώτη φορά η αναπτυξιακή προσπάθεια διαπνέεται από τις αρχές της αποτελεσματικής διακυβέρνησης των αναπτυξιακών θεσμών, με στόχο την μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ των αναπτυξιακών εργαλείων και την αποφυγή αντιφάσεων και επικαλύψεων. Για πρώτη φορά έχουν διαγνωσθεί το αναπτυξιακό προφίλ και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας. Βασικός στόχος είναι το σταθερό φορολογικό καθεστώς, οι κλασικές επιδοτήσεις και τα νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία της περιόδου 2014-20, να λειτουργήσουν από κοινού και να δημιουργήσουν το μηχανισμό μετάβασης σε παραγωγικά πρότυπα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένας συνολικός στοχευμένος σχεδιασμός για τους χρηματοδοτικούς πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να βλέπουμε κάθε εργαλείο αποκομμένο από τη συνολικότερη προσπάθεια. Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το νέο ΕΣΠΑ και ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος διέπονται από την ίδια φιλοσοφία και ακολουθούν τους ίδιους κανόνες ως προς την χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων και τους τομείς στους οποίους εστιάζουν. Ξεφεύγουμε έτσι από μια απλή επιδοματική λογική, η οποία επικράτησε συλλήβδην στο παρελθόν και αξιοποιούμε τη χρήση πιο σύνθετων εργαλείων, τα οποία θα μας δώσουν τη δυνατότητα να πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη για το σύνολο της οικονομίας.

Για το νέο Αναπτυξιακό Νόμο έχει διασφαλισθεί αρχική χρηματοδότηση 3,6 δισ. ευρώ: 600 εκατ. από το ΕΣΠΑ, περίπου 1,3 δισ. από το εθνικό ΠΔΕ και το υπολειπόμενο ποσό ως φορολογικές ελαφρύνσεις στους φορείς των επενδυτικών σχεδίων. Το συνολικό διαθέσιμο ποσό θα αυξάνεται σταδιακά από τη χρήση των χρηματοοικονομικών εργαλείων, ενώ θα ακολουθεί και την αυξητική τάση του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ, καθώς ήδη για δεύτερη χρονιά επιτυγχάνουμε αύξηση του εθνικού ΠΔΕ κατά επιπλέον 250 εκατ. ευρώ και θα συνεχίσουμε να το αυξάνουμε τα επόμενα χρόνια.

Πέρα από την εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, ο νόμος εμπεριέχει σημαντικό προγραμματικό και σχεδιαστικό πλούτο, ο οποίος για πρώτη φορά αξιοποιεί με πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα τους υπάρχοντες πόρους. Δεν πρόκειται για έναν  οριζόντιο νόμο που απευθύνεται αδιαφοροποίητα σε όλους. Αντιθέτως, επιχειρεί να απαντήσει σε συγκεκριμένα προβλήματα. Εξειδικεύεται σε οκτώ επιμέρους καθεστώτα ενίσχυσης, με διαφορετική στόχευση το καθένα, μέσα από τα οποία θα υλοποιούνται πλέον συγκεκριμένα ζητούμενα.

Για πρώτη φορά ο Αναπτυξιακός Νόμος δεν θα συμβάλλει μόνο στους δείκτες απορρόφησης, αλλά και στην αλλαγή της παραγωγικής διάρθρωσης. Από απλός επενδυτικός μηχανισμός, από άθροισμα δηλαδή μεμονωμένων επενδύσεων, μετατρέπεται πλέον σε ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό με σαφή περιφερειακά, κλαδικά και επενδυτικά κριτήρια αλλά και δύο πρόσθετα χαρακτηριστικά: συγκεκριμένη αναπτυξιακή στρατηγική (έξυπνη εξειδίκευση) και συγκεκριμένη στοχοθεσία (εξωστρέφεια).

Αναγνωρίζουμε βεβαίως, παρά τις πρόσφατες θετικές εξελίξεις, ότι η κατάσταση της οικονομίας παραμένει δύσκολη. Απαιτείται εντατική δουλειά, σοβαρός σχεδιασμός και ισχυρή πολιτική βούληση για να επιτευχθούν οι μετασχηματισμοί που απαιτούνται. Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος έχει όλα τα απαραίτητα εχέγγυα, ώστε να συμβάλει αποφασιστικά στην προσπάθεια για δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.

 

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)