Φωτογραφία: Βασίλης Μαθιουδάκης
Σίδερα, κι άλλα σίδερα και πιο ψιλά σίδερα… να περιφράξουμε και τον ουρανό αν μπορούμε… να μη βλέπουν… είναι επικίνδυνοι όταν βλέπουν. Αποφάσεις με βουλοκέρι, αποφάσεις «σοβαρές». Βγήκε, λέει, ένας, από τους «σοφούς» του θανάτου και της αθλιότητας, από τους εραστές της εξουσίας, να προπαγανδίσει για την αξία του κόστους για κάθε ανθρώπινοι ύπαρξη… Κόστος… Αηδία… Πρέπει να γράψουμε την απόφαση… Πρέπει να είναι γραμμένη, μα δεν έχουμε χαρτί…, φωνάζει ένας καλοντυμένος δολοφόνος… Σε μιαν άκρη ένα μισοσκισμένο βιβλίο του… Ζαν Ζακ Ρουσσώ πιάνει χώρο σ’ ένα σκονισμένο ράφι… Ευκαιρία να βρει χρησιμότητα… Ας γράψουμε πάνω σε τούτη παλιατζούρα λοιπόν… ΖΟΥΜ
Πίσω στο χώμα, την λάσπη και τα «συρμάτινα κλουβιά». Ανθρωποφύλακες και πληρωμένοι φονιάδες έτοιμοι να επιτεθούν σε οτιδήποτε χαλάει την ολόασπρη οπτική τους… γκλοπ γυαλισμένα έτοιμα να επιβάλλουν το… «διεθνές δίκαιο» και τον «ανθρωπισμό»… Διάλειμμα, μάγκωσε το φιλμ.
Στην άλλη πλευρά: ανθρώπινες μορφές αναζητήσουν αναζητούν δρόμο… δρόμο χωρίς μπάτσους, χωρίς στρατό, χωρίς «προστάτες». Ανάμεσά τους πρόσωπα γνωστά, πρόσωπα οικία που το ‘σκασαν από τριανταεξάρες μπομπίνες:
Ο Μαρσέλ Μαρξ διαβάζει ιστορίες στον μικρό Ίντρισα για να κοιμηθεί… του υπόσχεται ότι σύντομα θα ξαναβρεθούν στο κάδρο του Aki Kaurismäki… ΖΟΥΜ[2]
Ο Μπιλάλ περιμένει με αγωνία Σιμόν. Όλες οι ελπίδες για το «μεγάλο πέρασμα» πάνω στον Σιμόν… η κάμερα του Phillippe Lioret σταματημένη περιμένει… ΖΟΥΜ[3]
Λίγο πιο πέρα, η κατάλευκη Mirte… αμίλητη και τρομαγμένη μπροστά στην αθλιότητα που αντικρίζει… πασχίζει σιωπηλά να γυρίσει πίσω στην μπομπίνα του Jaap van Heusden… όχι, αυτός δεν είναι ο «Νέος Κόσμος» που της έλεγαν οι πάστορες… ΖΟΥΜ[4]
Και ο Ηλίας … «εγκλωβισμένος» σ’ έναν εφιάλτη χωρίς τέλος, προσπαθεί, μάταια, να ξαναχωθεί σε κάποια σκηνή του Κώστα Γαβρά… ΖΟΥΜ[5]
Έξω από την σκηνή, η οικογένεια του Αφγανού Enayat προσπαθεί να πάρει λίγες ανάσες ζωής… ο Enayat πρεπει να φύγει… μαζί του και ο μικρός Jamal… αν είναι να γλιτώσει κάποιος, ας είναι αυτοί… πόνος… Η καμερα του Michael Winterbottom πιο σιωπηλή από ποτέ κάνει κάδρο την ανθρώπινη απελπισια… και η ελπίδα;… ΖΟΥΜ[6]
Το φιλμ σώθηκε… η κάμερα είναι παλιά… μια «μασάει» το φιλμ, μια το αφήνει… ΣΤΟΠ
Επιστροφή στον τόπο των ζωντανών νεκρών: Κλάμα… δεν ξεχωρίζει πλέον αν είναι παιδιού ή μεγάλου, αλλά τούτο εδώ είναι λίγο διαφορετικό… σαν κλάμα μωρού… ζωή μέσα από την αθλιότητα των συρματοπλεγμάτων… κοίτα να δεις που οι φράχτες και τα σύνορα δεν μπορούν να νικήσουν την ζωή τελικά…
Μπροστά στα κλειστά σύνορα ενός αντιδραστικού μορφώματος, ένα τόσο δα πλασματάκι ορκίζεται εκδίκηση… «Κάθε κλάμα νεογέννητου, εφιάλτης για σας… δειλοί!»
Και εκεί, στα κλειστά γραφεία, τα ποτισμένα με αίμα, εξετάζονται εφαρμογές, σχέδια, κινήσεις, “κοινά ανακοινωθέντα”… θανάτου. Οι κραυγές τελείωσαν και οι αποφάσεις πάρθηκαν: Οι Χ θα πεθάνουν, οι Ψ θα «σωθούν», οι Φ θα γυρίσουν πίσω… στον θάνατο. Γιατί έτσι το λέει ο «νόμος», ο Α νόμος και ο Β νόμος και ο Γ νόμος… Πρόσφυγες ή μετανάστες, μετανάστες ή πρόσφυγες… Αριθμοί θανάτου που σκεπάζουν πρόσωπα… Το «άχρηστο» βιβλιαράκι του Ρουσσώ γέμισε με κόκκινο μελάνι… ούτε ο τίτλος δεν ξεχωρίζει πλέον… Το «κοινωνικό συμβόλαιο» θαρρώ πως λεγόταν…
Πάνος Ραμαντάνης
[1] Λέξεις… του Θωμά Μύντσερ, κατά την διάρκεια των φρικτών βασανιστηρίων που υπέστη στο στρατόπεδο των ηγεμόνων στο Μυλχαουζεν, για τα νεογέννητα μωρά των αγροτών που θα πάρουν εκδίκηση για την σφαγή των πατεράδων τους…
[2] Πρόσωπα από την ταινία του Aki Kaurismäki, Le Havre (2011)
[3] Πρόσωπα από την ταινία του Phillippe Lioret, Welcome (2009)
[4] Πρόσωπο από την ταινία του Jaap van Heusden, The New World (2013)
[5] Πρόσωπο από την ταινία του Κώστα Γαβρά, Παράδεισος στη Δύση (2009)
[6] Πρόσωπα από την ταινίά του Michael Winterbottom, In This World (2002)
