Το Δεκέμβρη του 2008 και ενώ χρωματοβαφότανε στα αιματίσια η τελευταία πόιζονους σελίδα της χώρας μας, αναρωτιόμουνα πώς θα επηρεαστεί το νέο ελληνικό τραγούδι από την ξαφνική στροφή του ενδιαφέροντος στα εσωτερικά πολιτικά τραύματα. Οι νεκρόφιλοι οραματιζόντουσαν νέους ΜάνουσΜίκηδες που θα εξέφραζαν την αλλαγή, την κρίση, το μυστήριο της ανόδου του φασισμού, την πολυπολιτισμικότητα, θα ανακάλυπταν το ρεμπέτικο και θα γνώριζαν στον λαό τούς Ελύτηδες και τους Σεφέρηδες που βαριέται ή δεν ξέρει να διαβάζει. Αυτές οι φωνές όμως για καιρό δεν ακούστηκαν απο τη συχνότητα του Μελωδία FM, που είναι η μοναδική που εκπέμπει αναγνωρίσιμους ήχους στα μεταλλαγμένα ώτα των σύγχρονων νεκρόφιλων. Την ίδια στιγμή οι νεότεροι εγχώριοι μουσικοί στρεφόντουσαν σε μια αγγλόφωνη βερσιόν του εαυτού τους και οι δισκογραφικές περιέφεραν μελαγχολικά το κουφάρι τους, καθυστερώντας με συλλεκτικά βινύλια τον βέβαιο θάνατό τους, σαν αποστεωμένοι Σαμουράι στην αφιλόξενη Ιαπωνία της εποχής των μοντέρνων μεταρρυθμίσεων.
Τέλος του 2015, αναπνέοντας επιστημονική φαντασία και κοιτώντας το ανοιχτό word document που έχει μετατραπεί σε ηλεκτρονική είσοδο στο κομμάτι του εγκεφάλου μου. Ακολουθούν κάποιες σκέψεις για κάτι νέο και σημαντικό που συμβαίνει στην ελληνική μουσική.
ΤΡΑΚ 1: “ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΡΕ ΠΑΙΔΙΑ”
Η εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου με έναν αλληγορικό τρόπο συνοψίζει τι πάει στραβά στη σύγχρονη Ελλάδα. Ένα φτηνό σκηνικό σαν παγκόσμιος πόλεμος χορηγών. Εκτυφλωτικά φώτα που διαλύουν την ατμόσφαιρα καταργώντας τις σκιές με αποτέλεσμα την επιβεβαίωση του σαββοπουλικού «τριγυρνάμε στα σκοτάδια και όμως εσύ δεν μας ακούς». Μια αναπαράσταση ταβέρνας γιατί πια δεν υπάρχουν λεφτά να πάει ο κόσμος σε αυτή και του είναι πιο φτηνό να τη βιώσει μέσα απο την τηλεόραση. Οι θέσεις είναι αριθμημένες και μπορούν να κάτσουν μόνο αυτοί που θα υπογράψουν το συγχωροχάρτι της πανελλήνιας έκθεσης και της ALPHA-λατρείας. Και ακολουθεί το μεγάλο φαγοπότι των τεμπέληδων της εύφορης κοιλάδας που μασουλάνε το σκουριασμένο ευρωβυζί μπροστά στα μάτια μας, τιμώντας εναλλάξ ο ένας τον άλλον με ένα Οσκαρ που δεν έχει κάτοχο και γυρνάει απο τραύμα σε τραύμα μέχρι να μη μείνει σημαντικό τραγούδι που δεν θα αποτυπωθεί με χειρουργικά αφαιρεμένη την ουσία του. Οι διαφημίσεις παρεμβάλλονται και γίνονται συνθήματα μιας πορείας προς τον αργό θάνατο και ο μελαγχολικός παρουσιαστής, βγαλμένος απο φουτουριστική νουβέλα τρόμου του Φίλιπ Ντικ, δεν αντέχει άλλη γιορτή, μας παρακαλάει με το βλέμμα του, αλλά δεν γελάμε πια όταν λέει «Τι έγινε ρε παιδιά;».
ΤΡΑΚ 2: Η ΠΛΗΜΜΥΡΑ
Αρχές των ζήροους και η υπερπροσφορά ελληνόστιχων συγκροτημάτων στα '90ς οδήγησε σε ελαφρύ εμετούλι μέσα στο στόμα, η διάλυση των Τρυπών, των Σπαθιών, των Νόβα, των TXC, η αποχώρηση του Xray απο τους Active Member. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα που παλεύει μέσω του λάιφσταϊλ και της ρόκας-παρμεζάνας να ακρωτηριάσει απο το σώμα της τη μυρωδιά της μεταπολίτευσης. Πανηγυρίζει τρεις φορές μέσα στη δεκαετία αυτή. Μία για τη Μακεδονία, μία για την Εθνική Ποδοσφαίρου και μία για το ότι πήραμε τους Ολυμπιακούς. Εθιζόμαστε στον πανηγυρισμό σιγά σιγά σαν το απρόσωπο κοινό στο στούντιο του ciao Ant1. Την ίδια εποχή, στα δικά μας, βγαίνει ο δίσκος που επηρέασε όσο κανένας άλλος την εξέλιξη της ελληνόφωνης μουσικής. Ο δίσκος ήταν το αγγλόφωνο Flood των Raining Pleasure. Ένα φοβερό άλμπουμ που ήταν σε πλήρη συγχρονισμό με τα αντίστοιχα ξένα, έπαιξε παντού και οι περισσότεροι νέοι ενδιαφέροντες μουσικοί, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, επηρεασμένοι απο τον αντίκτυπο αποφάσιζαν να δοκιμάσουν τη δημιουργική τύχη τους στις τάξεις του αγγλόφωνου ποπροκ και τα συναφή. Σαρδόνια αλληγορικός ο δίσκος ονομαζότανε Flood, δηλαδή «Πλημμύρα», και γινότανε η ταφόπλακα της ελληνόφωνης πλημμύρας των '90ς. Το πιο γνωστό τραγούδι απ’ το δίσκο λεγόταν «Fake», δηλαδή «Ψεύτικο», βυθίστηκε στα μυαλά μας από διαφημιστικό σποτ τηλεφωνικής αντένας και μέσα σε μια νύχτα προκάλεσε άπειρες εσωτερικές ηθικές συζητήσεις και οδήγησε στην απενεχοποίηση της ποπ του εναλλακτικού (γουαααατ;). Μια ηθική συζήτηση που ακόμα ταλανίζει. Το αν δηλαδή ο καλλιτέχνης αξίζει να ζει απο το έργο του ή όχι. Εγώ λέω ναι, να ζει. Όχι να μεταλλάσει το έργο όμως.
ΤΡΑΚ 3: ΟΙ ΑΛΛΟΙ
Για να μη μας πούνε και μονοκουλτουριάρηδες σε αυτο το τρακ θα μιλήσουμε για τρεις ταλαιπωρημένες εκδοχές της ελληνικής μουσικής. Το λαϊκό, το ποπ και, φυσικά, το λοιδωρημένο έντεχνο. Μετά το μιλένιουμ δυστυχώς ατρόφησαν αυτές οι στροφές. Στο λαϊκό τραγούδι δεν υπήρξαν οι συνθέτες και οι στιχουργοί που θα εκμεταλλευόντουσαν μια δυνατή λαϊκή φωνή, π.χ της Νατάσσας Θεοδωρίδου. Αδιάφορες μελωδίες, στίχοι βγαλμένοι απο οργουελικές στιχομηχανές, βιντεοκλίπ με αισθητική που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε βασανιστήρια του Γκουαντάναμο. Στην ποπ λίγα πράγματα. Ούτε καν ιδιοσυγκρασιακές μορφές που φλερτάρουν διαρκώς με το αμφιβόλου ποιότητας γούστο όπως ήταν στα '80ς ο Ρακιντζής και ο Καρβέλας. Κυρίως αδιάφορες αντιγραφές ξένων επιτυχιών τραγουδισμένες απο λαϊκούς τραγουδιστές που τους είπαν οτι με την ποπ θα πιάσουν και το εφηβικό κοινό. Χιλιόμετρα μακριά απο το τι σημαίνει πια ποπ στο εξωτερικό βλέπε M.I.A και FKA Twigs. Στο έντεχνο δε, οτιδήποτε στήθηκε απο τον Ρασούλη κορυφώθηκε απο τον Σαδίκη και τον Παπακωνσταντίνου. Τίποτα ενδιαφέρον μετά από αυτούς. Μόνο κάτι προς το ροκ μεταλλάξεις που επιτέλους πρέπει να σταματήσουν να θεωρούνται πρωτοποριακές, αλλά, τι να κάνουμε, κάπως πρέπει να φτιάχνεται και το πλέιλιστ στα φοιτητικά γλέντια. Όσον αφορά δε το είδος του πολυμουσικού που άνθισε στην Ελλάδα απο την εποχή των ΜάνοςΜίκης και μετά με τους Μαρκόπουλος,Ξαρχάκος, Μούτσης,Μαμαγκάκης,Μικρούτσικος κλπκλπ., αυτό πια τελείωσε ήδη από τα μέσα του ’80, με τελευταία σημαντική περίπτωση τον Σταμάτη Κραουνάκη.
ΤΡΑΚ 4: Η ΑΓΓΛΟΦΩΝΗ ΣΚΗΝΗ
Σε συζητήσεις με φίλους και συναδέλφους ακούω πολλές φορές να λέγεται οτι οι μουσικοί που παίζουν αγγλόφωνη μουσική μαϊμουδίζουν τα ξένα πρότυπα, δεν εκφράζουν κάτι αυθεντικό και εφόσον ρε φίλε μένεις στην Ελλάδα γιατί δε μιλάς ελληνικά και σνομπάρεις. Προσωπικά διαφωνώ με αυτή την αντίληψη. Τα ελληνικά σχήματα που μιλάνε στην αγγλική εκφράζουν κάτι πάρα πολύ σημαντικό για την κοινωνία μας ακόμα και εν αγνοία τους πολλές φορές. Την ανάγκη των νεότερων ανθρώπων να συγκρουστούν με το εδώ και την ανάγκη τους επίσης να ανοιχτούν σε ένα ξένο κοινό και ίσως να φύγουν και οι ίδιοι σε μια άλλη χώρα. Είναι τα καινούργια τραγούδια της ξενιτιάς, αλλά απο ανθρώπους που δεν έχουν φύγει ακόμα και μπορεί και να μη φύγουν ποτέ. Δυστυχώς πιο σπάνια προκύπτει και κάποια ιδιοσυγκρασιακή περίπτωση δημιουργού που όντως αντιλαμβάνεται και αγαπάει την ξένη μουσική και προσθέτει κάτι στο βουναλάκι της ουσίας της, επειδή εκφράζεται σε αυτή όπως στο παρελθόν υπήρξαν οι Last drive και οι Nightstalker και στην εποχή μας είναι π.χ ο ιθύνων νους πίσω απο τους Voyage Limpid Sound. Άνθρωποι ερωτευμένοι με ένα πολύ συγκεκριμένο μουσικό είδος, που σου δίνουν την εντύπωση ότι σε όποια χώρα και εποχή και να βρισκόντουσαν θα έκαναν το ίδιο πράγμα. Έξω απο μόδες.
ΤΡΑΚ 5: Η NEA ELLINIKOTITA
Και ενω λοιπόν μέχρι το 2011 δεν βλέπαμε να κινείται κάτι, ξαφνικά «Ζήτω το Ελληνικό Τραγούδι». Άρχισαν να ξεπηδούν ανά βδομάδα νέα σχήματα σε ελληνικό στίχο. Μια νέα γενιά που δεν την ενδιαφέρει το φετίχ της ύλης. Κυκλοφορεί το υλικό της στο ίντερνετ και αυτό της δίνει την ελευθερία να επικοινωνήσει ό,τι μουσική θέλει, όση μουσική θέλει και όποτε θέλει. Με κάποιον τρόπο δηλαδή το post mortem της δισκογραφίας ορίζει και αισθητικά αυτήν τη νέα μουσική με την έννοια του ότι, αν όλα αυτά τα σχήματα μπορούσαν να δισκογραφήσουν, σίγουρα θα παρουσίαζαν μια διαφορετική εικόνα στο υλικό τους. Μέχρι και στην εποχή μας δεν ξαναϋπήρξε ποτέ περίοδος που να είχαμε τόση πολλή ελληνόστιχη μουσική βγαλμένη πίσω απ’ την κουρτίνα, που να μη σχετίζεται με την πανκ ή με το χιπ χοπ, που σε αυτές είναι μέρος της κοσμοθεωρίας τους να παραμένουν πίσω απ’ την κουρτίνα και να χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα. Αυτή η νέα μουσική συνήθως αποφεύγει να χρησιμοποιεί τα στοιχεία της παραδοσιακής τραγουδοποιίας και φαίνεται να μην αγγίζεται απο τους πρωτογκόλιθους του παρελθόντος. Αντιθέτως βρίσκει την ανάσα της μέσα απο τους εκφραστές της «λαϊκής» ηλεκτρονικής σκηνής στην Ελλάδα. Είναι παιδιά των ήχων της Λένας Πλάτωνος,των εικόνων της Μαριανίνας Κριεζή και της ευαισθησίας του Κωνσταντίνου Βήτα. Γράφουν κυρίως ποίηση και όχι στίχο για τραγούδι. Αφηγούνται κυρίως πάνω σε ρυθμούς και βόμβους και όχι πάνω σε μελωδίες. Έχουν συνήθως περίεργα ψευδώνυμα αποφεύγοντας έτσι να δώσουν τα αληθινά στοιχεία τους και φτιάχνοντας μια εικόνα στα μυαλά μας όταν τους σκεφτόμαστε. Κινούνται σε μονάδες αλλά και σε παρέες όπως στην περίπτωση των παιδιών που απαρτίζουν τη Fytini, που έχουν καταφέρει για πρώτη φορά στην Ελλάδα να δημιουργήσουν ένα μουσικό κίνημα που να σχετίζεται με το queer κίνημα. Μιλάμε για εξελίξεις πέρα για πέρα σημαντικές και όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει. Είναι οι επόμενοι Χατζιδάκιδες, θα ρωτήσει ο ενοχλητικός νεκρόφιλος αγκαλιάζοντας το ξεφτισμένο Δίφωνό του; Ευτυχώς όχι. Είναι παιδιά που εκφράζουν τη μητροπολίτικη σύγχυση,την ανάγκη τους για πρωτοτυπία, το εδώ και το τώρα τους. Σχήματα καταδικασμένα να εξαφανιστούν μετά απο λίγα κομμάτια. Κάποιοι θα συνεχίσουν. Όχι απαραίτητα οι πιο ταλαντούχοι. Μάλλον οι πιο αποφασισμένοι και αυτοί με το πιο δυνατό στομάχι. Το σίγουρο είναι όμως ότι συμβαίνει κάτι πολύ σημαντικό αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας μουσικά και αν δεν προκύψει ένας Δούρειος Ίππος να το γνωστοποιήσει και στους όχι μυημένους συμπολίτες μας, όπως για παράδειγμα στο νέο ελληνικό σινεμά ήταν ο Κυνόδοντας, αυτή η στιγμή θα περάσει. Και χρόνια μετά θα ανακαλύπτονται όλες αυτές οι φωνές. Και θα ειπώνονται οι απαραίτητες αλήθειες και τα ψέματα γι' αυτούς. Γιατί ο κόσμος να προτιμάει να μη ζεί το τώρα του άλλα να αγκαλιάζεται απο το πριν απο αυτόν;
ΤΡΑΚ 6 :ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ
Αντι γλωσσαριού και λεξικού μια αλφαβητική λίστα με ευφάνταστα ονόματα που βγάζουν μουσική στην εποχή μας και αξίζει να ψάξετε και να ακούσετε. Υπάρχουν σίγουρα και άλλα.
Άγγελος Κυρίου, Alex C, Another dyke, Bazooka, Chinese basement, Δανάη Παναγιωτοπούλου, Δεσποινίς Τρίχρωμη, Δημήτρης Αρναούτης, Drug free youth, Edeka, Ευθύμης Κούρτης, Felizol, Grain, Θύτης, Κασετίνα, Κομοδίνα 3, Κτίρια τη νύχτα, Κωμωδία θανάτου, Λάμδα, λαμπερούκ, Λόλεκ, Λύσσα κακιά, Μανώλης Αγγελάκης, Μαύρες κωμωδίες, May Roosevelt, Μινρωδ, Mouse G, Nefeli walking undercover, Νεύρο, Νίκος Ερηνάκης und die haken, Νίκος Χαλβατζής, Νότια Ντακότα, ΝτοΝτο, Ξέφρενο αερόστατο, Οδός 55, Πραγματικά κακοί άνθρωποι, Πράσινη λεσβία, Phonotribe, Regressverbot, Σείριος Σαββαϊδης, Sigmataf, Sissi Rada, Skna, Socos, So uzd, Στάθης Ντόβας, Στυλιανός Τζιρίτας, Τα τρωκτικά, Tziko, Το σύνταγμα της ηδονής, 2L8, Φανταστικοί ήχοι, Φυτά, Uncersored, Weeatnoise, Zat
ΤΡΑΚ 7: ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Ζούμε στην εποχή που λίγα πράγματα κρύβονται. Πώς θα ήταν άραγε η ελληνική μουσική αν ο κόσμος είχε καταλάβει τους Χωρίς Περιδέραιο εκεί στα μέσα των '80ς; Αν το Δημοσιουπαλληλικό Ρετιρέ είχε facebook και μπορούσε να ανεβάζει βίντεο στο youtube; Αν οι Εν Πλω δεν χρειαζόντουσαν δισκογραφική στέγη για να βγάζουν το υλικό τους; Αν οι Τρύπες γέμιζαν τον Λυκαβηττό και χωρίς την υποστήριξη της Virgin; Αυτήν τη στιγμή συμβαίνει κάτι πρωτόγνωρο στην ελληνική μουσική που θα συζητιέται πολύ πιο αναλυτικά σε κάποια χρόνια από τώρα. Εμείς έχουμε την τύχη να το ζούμε σε πρώτο χρόνο. Αυτά τα σχήματα παίζουν συναυλίες καθημερινά δίπλα από τα σπίτια μας. Το αν θα εξελιχθεί η προσπάθειά τους επικοινωνιακά αλλά και δημιουργικά, έχει άμεση σχέση με το πόσο θα εμπλακούμε κι εμείς στο δρόμο τους. Ας αφήσουμε τους «άλλους» να πίνουνε στην Υγειά Μας και ας προσπαθήσουμε να δώσουμε τις εικόνες που θα γεννήσουν νέο ελληνικό στίχο που θα αγαπάει το παρελθόν αλλά δεν θα προσπαθεί να το αναπαράγει. Επιτέλους, δεν θέλουμε νέο Χατζιδάκι, ούτε νέο Σαββόπουλο, ούτε νέο Μούτση ή νέα Λένα Πλάτωνος. Αγαπάμε όλους αυτούς τους μουσικούς, τους ακούμε ξανά και ξανά και τους ευχαριστούμε που μας πέρασαν από την εφηβεία μας με ασφάλεια και μας προστάτεψαν από το δυστοπικό τοπίο της πασόκανοησίας. Απλά τώρα είναι η στιγμή να ωριμάσουμε. Ωριμάζω σημαίνει παίρνω την ευθύνη.
Αχ Ρόζα Ρόζα Ροζαλία
πάμε μαζί στη συναυλία.
Να ανθίσει μ’όλα τα βιολιά
μια ροζ μεγάλη βυσσινιά
στο πρώτο μας φιλί.
