Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται τώρα να αποφασίσει αν αυτά τα φυτά καλύπτονται ή όχι από τη νομοθεσία για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Η οριστική απάντηση, όμως, φαίνεται πως θα έρθει από το δικαστήριο.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τεχνικές, όπως για παράδειγμα το CRISPR, που επιτρέπουν στους ερευνητές να διαγράφουν συγκεκριμένα γονίδια και μάλιστα χωρίς να αφήνουν ίχνη.
Αυτό έρχεται σε αντιδιαστολή με τα περισσότερα γενετικά τροποποιημένα φυτά που καλλιεργούνται σήμερα σε όλο τον κόσμο, τα οποία περιέχουν γονίδια ξένων οργανισμών και καλύπτονται από ειδική νομοθεσία.
Το 2001, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε Οδηγία για την απελευθέρωση «μεταλλαγμένων» οργανισμών στο περιβάλλον, η οποία ορίζει τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς με βάση οποιαδήποτε γενετική μεταβολή δεν απαντάται στην φύση.
Παραμένει ασαφές αν η Οδηγία καλύπτει και τα «μεταλλαγμένα» νέας γενιάς, των οποίων τα γενετικά χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να έχουν προκύψει από τυχαίες μεταλλάξεις στη φύση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθυστερήσει σημαντικά να ανακοινώσει την απόφασή της, σύμφωνα όμως με τον δικτυακό τόπο του Nature σκοπεύει να έχει δημοσιοποιήσει τη νομική ανάλυσή της μέχρι τα τέλη Μαρτίου.
Η καθυστέρηση, όμως, επηρεάζει ερευνητικά προγράμματα που εξαρτώνται από την τελική απόφαση. «Ελπίζαμε ότι αυτές οι νέες τεχνικές ανάπτυξης νέων φυτικών ποικιλιών θα μας προσέφεραν τρόπο να πετύχουμε τα ίδια αποτελέσματα χωρίς τους αυστηρούς κανόνες [που ισχύουν για τα συμβατικά «μεταλλαγμένα»]. Φοβόμαστε όμως ότι αυτό θα διαψευστεί» διαμαρτύρεται ο Τζόναθαν Τζόουνς του Sainsbury Laboratory στη Βρετανία.
Πολλές χώρες εκτός ΕΕ δεν επηρεάζονται από αυτό το ζήτημα, δεδομένου ότι ορίζουν τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς με βάση τη φύση του προϊόντος και όχι με βάση την μέθοδο που εφαρμόστηκε για τη δημιουργία του. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί που δεν περιέχουν ξένο DNA εξετάζονται κατά περίπτωση.
Μια τέτοια περίπτωση ήταν μια νέα ποικιλία ελαιοκράμβης, ανθεκτικής στα ζιζανιοκτόνα, η οποία αναπτύχθηκε από την αμερικανική Cibus και καλλιεργείται ελεύθερα στις ΗΠΑ. Έξι ευρωπαϊκές χώρες ενημέρωσαν την Cibus ότι η υφιστάμενη νομοθεσία πιθανότατα δεν καλύπτει τη νέα ποικιλία, η εταιρεία όμως περιμένει την επίσημη απάντηση της Επιτροπής για να καθορίσει τις επόμενες κινήσεις της.
Η ετυμηγορία της Κομισιόν θα μπορούσε δυνητικά να έχει συνέπειες για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ που έχουν κλείσει τα σύνορά τους στην καλλιέργεια «μεταλλαγμένων»: εάν η Επιτροπή αποφασίσει ότι η νέα γενιά «μεταλλαγμένων» μπορεί να καλλιεργείται χωρίς άδεια, οι χώρες αυτές ενδεχομένως θα δυσκολεύονταν να απαγορεύσουν τις ποικιλίες αυτές.
Ό,τι κι αν αποφασίσει η Κομισιόν, εκτιμά το Nature.com, είναι πολύ πιθανό ότι κάποια χώρα-μέλος, κάποια μη κυβερνητική οργάνωση ή κάποια εταιρεία θα αμφισβητήσει νομικά την απόφαση.
Κι αυτό σημαίνει ότι η τελική, δεσμευτική απόφαση θα πρέπει να ληφθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Μέχρι τότε, οι ευρωπαίοι ερευνητές θα πρέπει να βάλουν «στον πάγο» τις νέες δημιουργίες τους, για τις οποίες είναι εξάλλου άγνωστο το εάν θα κατάφερναν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
