«Να πάψει η διασπάθιση χρήματος σε αδιαφανείς επιχορηγήσεις και σε λαμπρές εκδηλώσεις, τη στιγμή που ο πολιτισμός φυτοζωεί», δηλώνει ο υποψήφιος βουλευτής. Ο ίδιος είναι αναγνωρισμένος επιστήμονας γενετικής, πλην όμως μη κλωνοποιήσιμος. Σε αυτή την περίοδο που ο ΣΥΡΙΖΑ τρέχει και δε φτάνει (καλέ, αυτό το παιδί πώς ψήλωσε έτσι;), το ελculture.gr αρκέστηκε δυστυχώς σε μια μόνο συνέντευξη μαζί του περί πολιτιστικής πολιτικής και άλλων δαιμονίων... 

Τάσος Κουράκης: Επιδίωξή μας είναι η διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού ήθους και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Ο ρόλος του κράτους στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση μιας πολιτικής για τον πολιτισμό είναι αναντικατάστατος και αναγκαίος. Η νεοφιλελεύθερη ιδέα ότι ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενος μάς βρίσκει ριζικά αντίθετους. Η πολιτεία οφείλει να δημιουργεί και να υποστηρίζει τις υποδομές ενός ευρύτατου δικτύου λειτουργίας και παραγωγής στοιχείων πολιτισμού και να διασφαλίζει ένα πλαίσιο μέσα από το οποίο οι καθιερωμένες μορφές τέχνης, οι πειραματικές αλλά και οι ερασιτεχνικές θα αναπτυχθούν ελεύθερα. Πιστεύουμε στη δημιουργία ανεξάρτητων από τα ιδιωτικά μονοπώλια φορέων πολιτισμού με άμεση συμμετοχή των πολιτών, ως δημιουργών και αλλά ως πυρήνων ενίσχυσης και στήριξης της δημιουργίας. Η πολιτισμική παραγωγή που δεν έχει αποκλειστικό γνώμονα την εμπορικότητα πρέπει να ενισχυθεί. Επίσης, αναγνωρίζουμε τη δυνατότητα της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε τόπου να λειτουργήσει και ως εργαλείο ανάπτυξης, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, προωθώντας ένα ήπιο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη συγκράτηση του πληθυσμού της υπαίθρου και να αποτρέψει είτε τον οικονομικό και το δημογραφικό μαρασμό της περιφέρειας είτε την πολιτισμική ισοπέδωσή του. 

Τ.Κ.: Κατ’ αρχάς ο όρος «προϊόν» δε μας βρίσκει σύμφωνους, διότι ο πολιτισμός είναι κοινωνικό αγαθό, πλάι στην παιδεία και στην υγεία. Οι μνημονιακές πολιτικές έχουν οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση του κράτους και στον τομέα του πολιτισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διάλυσης είναι οι πρόσφατες ληστείες στην Εθνική Πινακοθήκη και στο Μουσείο της Ολυμπίας. Ο πολιτισμός μας χρειάζεται ενίσχυση και επαρκή χρηματοδότηση. Η αρχαιολογική υπηρεσία πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω στο απαιτητικό έργο της προστασίας και της ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Απαιτείται εξορθολογισμός των δαπανών και σωστή κατανομή των πόρων. Να πάψει η διασπάθιση χρήματος σε αδιαφανείς επιχορηγήσεις και σε λαμπρές εκδηλώσεις, την ίδια στιγμή που ο πολιτισμός φυτοζωεί. Η ανατροπή της συχνά παρεοκρατικής οπτικής για τον πολιτισμό δεν είναι θέμα μόνο δικαιοσύνης αλλά και ορθολογιστικής διαχείρισης. Αναπροσαρμογή απαιτείται επίσης και στην κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ, ώστε να πληρούνται τόσο τα πολιτιστικά όσο και τα αναπτυξιακά και τα οικονομικά κριτήρια κατά τη διαδικασία ένταξης των έργων. Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν λόγω της ύφεσης υψηλότατη ανεργία και τεράστια οικονομικά προβλήματα, ενώ η μαύρη εργασία αποτελεί τον κανόνα των εργασιακών σχέσεων. Είναι απαραίτητη η παρέμβαση του κράτους για την αντιμετώπιση της εργοδοτικής ασυδοσίας, την ανάσχεση της ανεργίας και την ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με αξιοκρατικές διαδικασίες. 

Τ.Κ.: Η αριστερά δεν ταυτίζει την πολιτιστική δημιουργία με την επιχειρηματικότητα και τις αρχές του κέρδους, οι οποίες, σε συνδυασμό με τη νεοφιλελεύθερη εκδοχή της πολιτιστικής διαχείρισης, έχουν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή απόσυρση της πολιτείας από όλους τους τομείς της πολιτισμικής παραγωγής και την εκχώρηση σε ιδιώτες της ευθύνης (και του προνομίου) για το σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας πολιτιστικής πολιτικής με το βλέμμα στραμμένο στην αγορά. Αυτό δε σημαίνει ότι απορρίπτουμε τις χορηγίες από ιδιωτικά κεφάλαια ή τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών. Αντίθετα, η συμβολή στο πολιτιστικό γίγνεσθαι μη δημόσιων φορέων αλλά και μεμονωμένων ατόμων θα πρέπει να ενισχύεται με κίνητρα ‒ενίοτε και να επιβάλλεται‒, γιατί μπορεί να αποτελέσει φορέα όχι μόνο ανανέωσης, αλλά και αμφισβήτησης της δεδομένης πολιτιστικής πραγματικότητας. Να αναφέρουμε όμως ενδεικτικά ότι δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί η απόδοση του φόρου 1,5% επί του τζίρου των τηλεοπτικών καναλιών υπέρ του κινηματογράφου, όπως ορίζουν οι νόμοι από το 1989! Το κυριότερο, ωστόσο, και πιο ουσιαστικό πεδίο δράσης και αναμόρφωσης του πολιτισμού είναι η ίδια η κοινωνία. Όλα όσα παρέχει το κράτος πρέπει να υπηρετούν τον πολίτη-δημιουργό. Να του παρέχουν μόρφωση, τεχνογνωσία και υλικά μέσα, χωρίς να καθορίζουν το περιεχόμενο της δημιουργίας του. Σε αυτή τη λογική αντιμαχόμαστε τόσο την κρατική όσο και την ιδιωτική δραστηριότητα που αποσκοπεί στον έλεγχο του πολιτιστικού γίγνεσθαι μέσα από πολύμορφες παρεμβάσεις (λογοκρισία, αποκλεισμούς, διαστρέβλωση, αναξιοκρατία κ.λπ.). 

Τ.Κ.: Πρέπει κατ’ αρχάς να ενισχύσουμε και να ενθαρρύνουμε την εγχώρια καλλιτεχνική παραγωγή, γιατί η χώρα μας διαθέτει ένα υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό δυναμικό που χρειάζεται την κρατική υποστήριξη για να δημιουργήσει και να επιτύχει διεθνείς διακρίσεις. Οι διεθνείς συνεργασίες πρέπει να καθορίζονται με βάση τις τρέχουσες οικονομικές συγκυρίες και με κύριο στόχο την παροχή της δυνατότητας στο απομονωμένο ελληνικό κοινό να γίνει κοινωνός της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και δημιουργίας. Η χώρα μας λόγω του τεράστιου πολιτιστικού της θησαυρού ανήκει στις χώρες-αποδέκτες αιτημάτων εξαγωγής των πολιτιστικών της αγαθών για περιοδικές εκθέσεις στο εξωτερικό. Η διεθνής προβολή της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς είναι κατά συνέπεια δεδομένη και δεν απαιτεί καμία δαπάνη, καθώς το τεράστιο κόστος αυτών των εκθέσεων, λόγω κυρίως των υψηλών ασφαλίστρων, το επωμίζεται συνήθως η χώρα υποδοχής. Σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας, η χώρα που δανείζει πολιτιστικά αντικείμενα αποκτά το δικαίωμα να εισάγει και η ίδια ξένα έργα τέχνης για περιοδικές εκθέσεις. Δυστυχώς, η χώρα μας λόγω του υψηλού κόστους συνήθως παραιτείται από αυτό το δικαίωμα και δε διοργανώνει συχνά εκθέσεις ξένων έργων τέχνης στην Ελλάδα. Αντίθετα, από τη συνήθη πρακτική των διεθνών εκθέσεων, τον Απρίλιο του 2011 το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε τη διοργάνωση μεγάλης έκθεσης με τίτλο «Η Ελλάδα του Βυζαντίου» από το Μουσείο Μπενάκη, η οποία θα περιοδεύσει σε πόλεις των ΗΠΑ, με κόστος 3,2 εκατ. ευρώ, τα οποία δε θα καταβληθούν από τη χώρα υποδοχής των αρχαιοτήτων, ως είθισται, αλλά από τη χώρα μας μέσω χορηγίας από τον ΟΠΑΠ, δηλαδή με δημόσιο χρήμα. Είναι ακατανόητο για ποιο λόγο σε εποχές τέτοιας οικονομικής κρίσης το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε να χρηματοδοτήσει τη διοργάνωση μιας τόσο δαπανηρής έκθεσης στο εξωτερικό, όταν αδυνατούμε να χρηματοδοτήσουμε τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων ξένων πολιτιστικών αγαθών στη χώρα μας για τους Έλληνες πολίτες. 

Τ.Κ.: Η αρχαιολογική υπηρεσία υπήρξε μία από τις πιο παραγωγικές υπηρεσίες στο παρελθόν και απορρόφησε μεγάλο μέρος των κονδυλίων των Β΄ και Γ΄ Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης. Με τα κονδύλια αυτά κατασκευάστηκαν ή ανακαινίστηκαν μουσεία, αναδείχθηκαν μνημεία και νέοι αρχαιολογικοί χώροι έγιναν επισκέψιμοι και παραδόθηκαν στο κοινό. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ενταγμένα στο ΕΣΠΑ 250 αρχαιολογικά έργα σε όλη τη χώρα, τα οποία απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους, συμβάλλοντας σημαντικά στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Η αρχαιολογική υπηρεσία, ωστόσο, έχει καταθέσει έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό προτάσεων για ένταξη έργων στο ΕΣΠΑ. Το ΕΣΠΑ είναι ένας πολύ σημαντικός μοχλός ανάπτυξης που μπορεί να αποβεί εξαιρετικά χρήσιμος για την έξοδο της χώρας από την σημερινή κρίση. Η διαχείρισή του ωστόσο πρέπει να στοχεύει σε πραγματικά αναπτυξιακούς στόχους και να μην εξυπηρετεί πελατειακές σχέσεις. Ως παράδειγμα κακής διαχείρισης του ΕΣΠΑ, θα αναφέρουμε ένα πρόγραμμα του 2011 που επιδοτούσε ανέργους για να φοιτήσουν σε συγκεκριμένες ιδιωτικές δραματικές σχολές, τη στιγμή που στη χώρα μας η ανεργία των ηθοποιών ξεπερνά το 90%! Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα που δεν ανταποκρίνονταν σε καμία αναπτυξιακή προοπτική και που τελικά ακυρώθηκε. Θα πρέπει να εκπονηθούν προγράμματα που στοχεύουν στην προώθηση της πολιτιστικής δημιουργίας, όπως προγράμματα καλλιτεχνικών σπουδών για τα σχολεία της χώρας, ίδρυσης πολιτιστικών κέντρων, ενίσχυσης συλλογικοτήτων καλλιτεχνών, δημιουργίας καλλιτεχνικών εργαστηρίων και άλλων δράσεων μέσω πολιτιστικών φορέων ή άλλων κοινωνικών οργανώσεων καθώς και της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Τ.Κ.: Αυτή τη στιγμή η διδασκαλία στη Μέση Εκπαίδευση των μαθημάτων «ανθρωπιστικής κατεύθυνσης» καθώς και της καλλιτεχνικής αγωγής υποβαθμίζεται ολοένα και περισσότερο. Η καλλιτεχνική παιδεία πρέπει να άπτεται όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και να αφορά όλα τα είδη τέχνης. Σε αυτό, εκτός από την πολιτεία, καλούνται να συμβάλουν οι φορείς της εκπαίδευσης (σύλλογοι διδασκόντων, γονέων, μαθητών, φοιτητών κ.λπ.). Να γίνονται τα παιδιά κοινωνοί της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, του θεάτρου και του κινηματογράφου σε κατάλληλα εξοπλισμένες αίθουσες, όπου δε θα διδάσκεται η τέχνη μόνο ως θεωρία, αλλά κυρίως ως πρακτική. Πολύ σημαντική είναι επίσης και η θεωρητική διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης, τόσο της παγκόσμιας όσο και της ελληνικής, ως αυτόνομου μαθήματος και όχι συμπληρωματικά στο μάθημα της ιστορίας. Τα μαθήματα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης πρέπει να αποκτήσουν το σεβασμό και τη θέση που τους αξίζει στην εκπαιδευτική διαδικασία και να μην αντιμετωπίζονται ως δευτερευούσης σημασίας, καθώς είναι απολύτως απαραίτητα για να αποκτήσουν τα παιδιά όχι μόνο γνώσεις, αλλά και καλλιέργεια και αισθητική.