Ο Ολάντ αντιμετωπίζει τις ταραχές επιβάλλοντας περισσότερη αστυνόμευση, αλλά η αστυνομία μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης μόνο αν αλλάξουν οι σχέσεις ανάμεσα στον κόσμο και την αστυνομία.
Τα δύο προηγούμενα βράδια, τα προάστια της Αμιέν στη βόρεια Γαλλία έχουν γίνει μάρτυρες σκηνών βίαιων συγκρούσεων ανάμεσα στην αστυνομία και τους νέους της περιοχής. Με τη ζημιά στην ιδιωτική και δημόσια περιουσία να υπολογίζεται στο ένα εκατ. ευρώ, πρόκειται για την πρώτη ουσιαστική δοκιμασία που καλείται να αντιμετωπίσει ο πρόεδρος Ολάντ και που αφορά ζητήματα ασφαλείας.
Το κράτος ανταποκρίθηκε άμεσα στέλνοντας ενισχύσεις στην Αμιέν σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η βία. Κάτι τέτοιο είναι τόσο προβλέψιμο όσο και αναπόφευκτο: Η έννομη τάξη πρέπει να αποκατασταθεί στην περιοχή. Πολύ πιο ενδιαφέρουσα είναι ωστόσο η δήλωση του Ολάντ, πως "προτεραιότητά μας είναι η ασφάλεια, που σημαίνει πως ο επόμενος προϋπολογισμός θα περιλαμβάνει επιπλέον πόρους για τη χωροφυλακή και την αστυνομία".
Το γεγονός πως ο Ολάντ επικεντρώθηκε στην αύξηση των πόρων της αστυνομίας αποτελεί με πολλούς τρόπους τη συνέχιση της πολιτικής που θέσπισε ο Νικολά Σαρκοζί στη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας. Από τη θητεία του ως υπουργου Εσωτερικών, ο Σαρκοζί ήταν ανέκαθεν υπέρμαχος μιας σκληρής προσέγγισης σ΄ ό,τι αφορά την έννομη τάξη. Πράγματι, για έναν άνθρωπο η προεδρία του οποίου συχνά στιγματιζόταν από αμφιλεγόμενες πολιτικές και θέσεις, το ζήτημα της ασφάλειας αποτελούσε ένα από τα ελάχιστα στα οποία παρέμεινε σταθερός.
Βέβαια, υπάρχουν πολιτικά πλεονεκτήματα στο να θέτει κανείς ως προτεραιότητα το ζήτημα της ασφάλειας. Στη διάρκεια των ταραχών του 2005 σ΄ ολόκληρη την Γαλλία, για παράδειγμα, η δημοτικότητα του Σαρκοζί ανέβηκε σημαντικά όταν η κοινή γνώμη τον είδε να αναλαμβάνει δράση. Έβλεπαν έναν πολιτικό έτοιμο να γυρίσει τα μανίκια και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των προαστίων.
Η στρατηγική του ήταν απλή: Παρουσίασε τις ταραχές σε ασπρόμαυρο φόντο. Ο Σαρκοζί υποβάθμισε το πρόβλημα, έκανε λόγο για έργο "αλητών" και "εγκληματιών" και ισχυρίστηκε πως μόνο η καταστολή μπορούσε να δώσει λύση. Το πρόβλημα όμως είναι πως αυτή η προσέγγιση δεν επιλύει το πρόβλημα καθώς η αστυνομία δεν είναι είναι η λύση, αντίθετα είναι μέρος του ίδιου του προβλήματος.
Οι ταραχές και οι διαμαρτυρίες στα γαλλικά προάστια δεν αποτελούν είδηση, δεν είναι κάτι καινούργιο. Χαρακτηριστικό των προαστίων είναι ότι μαστίζονται απ΄ τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό και συγκεντρώνουν τα λιγότερο προνομιούχα μέλη της γαλλικής κοινωνίας. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν το σποραδικό ξέσπασμα ταραχών στις περιοχές αυτές από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ο ρόλος που έπαιξε η αστυνομία στην πυροδότηση των ταραχών στα προάστια. Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς πως η αστυνομία έχει εμπλακεί άμεσα σε κάθε επεισόδιο που έχει ξεσπάσει στα γαλλικά προάστια απ΄ το 1981.
Ας δούμε κάποια από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα ταραχών στα γαλλικά προάστια. Το 2005 οι διαδηλώσεις ξέσπασαν μετά τον θάνατο του Μπούνα Τραορέ και του Ζιέντ Μπενά από ηλεκτροπληξία ενώ κρατούνταν απ΄ την αστυνομία, στο προάστιο Κλισί σου Μπουά. Το 2007 είχαμε πάλι επεισόδια όταν δύο νεαροί από το προάστιο Βιλιέρ Λε Μπελ, που βρίσκεται κοντά στο Παρίσι, πέθαναν μετά από σύγκρουση της μοτοσυκλέτας τους με περιπολικό. Αυτές οι άμεσες επιπτώσεις δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου, οι σταγόνες που έκαναν το νερό, που ήδη έβραζε, να ξεχειλίσει...
Στα γκέτο των προαστίων η σχέση ανάμεσα στην αστυνομία και τους πολίτες είναι μια σχέση βασισμένη στην αμοιβαία δυσπιστία, την καχυποψία και, περισσότερο από καθετί άλλο, στη σύγκρουση. Οι επαναλαμβανόμενες εξακριβώσεις στοιχείων, οι προσβολές, οι προκλήσεις και η διαρκής καχυποψία έχουν γίνει κομμάτι της καθημερινής ρουτίνας για πολλούς νέους που ζουν σ΄ αυτές τις περιοχές. Στη σκληρή κουλτούρα του δρόμου των προαστίων κυκλοφορούν ιστορίες (οι οποίες επιβεβαιώνονται και από τους αστυνομικούς) στις οποίες τα όργανα της τάξης προκαλούν τους νέους της περιοχής σε μάχες σώμα με σώμα στα πλαίσια μιας δοκιμασίας στην οποία καλούνται να αποδείξουν τον ανδρισμό τους...
Βέβαια η ζωή στα προάστια δεν είναι περίπατος για την αστυνομία. Το γαλλικό σύστημα έχει μια ιδιαίτερη παράδοση να στέλνει νεοπροσληφθέντες αστυνομικούς στα προάστια ώστε να λάβουν το βάπτισμα του πυρός. Έχοντας συχνά περιορισμένη εμπειρία απ΄ τον χώρο, η οποία εξαντλείται στις υστερικές αναφορές των μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι αστυνομικοί είναι δικαιολογημένα φοβισμένοι από μία πλευρά της γαλλικής κοινωνίας, την οποία δεν κατανοούν πλήρως.
Δυστυχώς, η ανταπόκρισή τους στο συγκεκριμένο πλαίσιο είναι συχνά βίαιη και επιθετική καθώς από τη μία επιχειρούν να κρύψουν τον φόβο τους κι απ΄ την άλλη να επιβάλουν την εξουσία τους. Όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι σχέσεις των πολιτών με την αστυνομία στα προάστια να αντικατοπτρίζει στην καλύτερη περίπτωση ένα καταστροφικό σπιράλ όπου οι νέοι νιώθουν πως διώκονται απ΄ την αστυνομία, ενώ οι αστυνομικοί, φοβούμενοι την προοπτική της βίας, καταφεύγουν σε πιο δυναμικές μεθόδους.
Σ΄ αυτό το πλαίσιο ο Ολάντ θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός στο να υιοθετήσει την ασφάλεια ως μέσο επίλυσης των προβλημάτων στα προάστια. Η αστυνομία μπορεί να αποτελέσει μέρος της μακροπρόθεσμης λύσης μονάχα αν η τρέχουσα πορεία των σχέσεων αστυνομίας - πολιτών αντιστραφεί. Η γαλλική κυβέρνηση πρέπει να κοιτάξει πιο προσεκτικά το πώς αστυνομεύονται τα προάστια αντί να βλέπει το πόσοι ακόμη αστυνομικοί μπορούν να τοποθετηθούν εκεί. Το μοντέλο της "κοινοτικής αστυνομίας" που κατάργησε ο Σαρκοζί το 2003 θα μπορούσε ενδεχομένως να εξυπηρετήσει ως αφετηρία. Πρόκειται άλλωστε για μοντέλο που έχει γνωρίσει επιτυχία στη Βρετανία και ακόμη και ο ίδιος ο Σαρκοζί αναγνώρισε την αξία του όταν ίδρυσε τη δική του πιο νερόβραστη έκδοση το 2009.
Ο Ολάντ και τα προάστια βρίσκονται σε σημείο καμπής. Αν θέσει ως προτεραιότητα το ζήτημα της ασφάλειας και συνεχίσει τον δρόμο που χάραξε ο προκάτοχός του, τα προάστια θα εκραγούν ξανά. Ωστόσο, αν ο πρόεδρος και η κυβέρνησή του κάνουν μια προσπάθεια να ασχοληθούν με τις αιτίες που οδηγούν στις ταραχές, χωρίς να παραβλέψουν το ζήτημα της αστυνόμευσης, η διαδικασία "εξάλειψης" του κενού που χωρίζει τα προάστια από την υπόλοιπη κοινωνία ίσως μπορέσει επιτέλους να ξεκινήσει.
Μετάφραση: Aναστασία Γιάμαλη
Πηγή: Αυγή
