Για να βγει η χώρα μας από την κρίση χρειάζεται ριζική αλλαγή, στροφή 180 μοιρών.
1. Να απαλλαγούμε από τον βραχνά του χρέους
Μας λένε ότι το δημόσιο χρέος δεν επιτρέπει στο κράτος να ασκήσει κοινωνική πολιτική και πολιτική ανάπτυξης. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ισχύει μόνο γιατί η κυβέρνηση των συνεταίρων του δικομματισμού βάζει την πληρωμή των δανειστών πάνω από τις ανάγκες του λαού. Αυτό πρέπει και μπορεί να αλλάξει.
Το δημόσιο χρέος της χώρας είναι ταξικό χρέος. Είναι οι φόροι που δεν πλήρωσαν οι πλούσιοι. Με διαρκείς απαλλαγές και ελαφρύνσεις για τα μεγάλα εισοδήματα και τα κέρδη του κεφαλαίου, ανοχή της φοροδιαφυγής και της φοροκλοπής, μίζες της διαπλοκής, υπερβάσεις στα δημόσια έργα και λεηλασία των Δημόσιων Ταμείων, υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες και φαραωνικές διοργανώσεις σαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες δημιουργήθηκαν τεράστιες περιουσίες, εξαγοράστηκαν δημόσιες επιχειρήσεις και συσσωρεύτηκε ένα δημόσιο χρέος που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί.
Το χρέος δεν είναι ελληνική ιδιομορφία. Είναι στοιχείο της καπιταλιστικής κρίσης σε πανευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα και αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της τελευταίας εικοσαετίας. Είναι έκφραση της ανισότητας στις σχέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μαζί με τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής Αριστεράς, τα συνδικάτα και τα κινήματα αλληλεγγύης και διεκδίκησης, μπορούμε να αγωνιστούμε για μια δίκαιη πανευρωπαϊκή λύση. Διεκδικούμε πανευρωπαϊκή διάσκεψη για την αντιμετώπιση του χρέους των ευρωπαϊκών κρατών. Διεκδικούμε διαφορετικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που θα πρέπει να χρηματοδοτεί, είτε απευθείας είτε μέσω ευρωπαϊκής δημόσιας Τράπεζας, τους προϋπολογισμούς των κρατών και ευρωπαϊκά προγράμματα δημόσιων επενδύσεων. Διεκδικούμε πανευρωπαϊκή απαγόρευση των τραπεζικών κερδοσκοπικών παραγώγων. Διεκδικούμε πανευρωπαϊκή φορολόγηση των επιχειρήσεων, των χρηματιστικών πράξεων, των μεγάλων εισοδημάτων και των μεγάλων περιουσιών.
Το δημόσιο χρέος σήμερα είναι ο μοχλός για την επιβολή όλων των μέτρων που μας πνίγουν. Αυτά τα ίδια μέτρα δεν μειώνουν, αλλά διογκώνουν το χρέος. Σε δέκα χρόνια θα είναι τουλάχιστον όσο ήταν στην αρχή του Μνημονίου. Η διαγραφή μέρους του χρέους που συμφωνήθηκε συνοδεύεται από τέτοια μέτρα που αντί για όφελος υπάρχει ζημιά. Δεκάδες δισεκατομμύρια θα δοθούν στις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία χάνουν τα αποθεματικά τους, Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Νοσοκομεία την περιουσία τους. Με τη συμφωνία αυτή εκχωρείται όποια δημόσια περιουσία έχει απομείνει και οι δανειστές αποκτούν τον έλεγχο των εσόδων του κράτους. Η δική τους εξυπηρέτηση προηγείται πάντα. Οι οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα και την ευρωζώνη που, ρητορικά, θέτουν ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους, στην πραγματικότητα επιδιώκουν μόνο τη δραματική μείωση των εισοδημάτων (μισθών, συντάξεων κ.λπ. ) και την κατεδάφιση των εργασιακών κατακτήσεων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι θυσίες που ζητούν με αφορμή το χρέος δεν αφορούν ούτε τη σωτηρία της χώρας ούτε τη βιωσιμότητα του χρέους. Τα προγράμματα «διάσωσης» είναι μολυβένια σωσίβια που αποσκοπούν στην αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου και της εξουσίας του πάνω στην εργασία και στη διαρκή αναπαραγωγή της εξάρτησης των κρατών από το διεθνές τραπεζικό σύστημα.
Αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να διακοπεί. Η λύση είναι μία: επιλεκτική διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους είτε βρίσκεται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είτε σε κράτη, η αναστολή εξυπηρέτησης του υπόλοιπου ώσπου να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη, και η εξυπηρέτηση του με ευνοϊκότερους όρους και ρήτρα ανάπτυξης και απασχόλησης.
Για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα χρειάζεται να αξιοποιηθεί κάθε μέσο, ακόμα και η διακοπή της πληρωμής.
2. Να φορολογηθεί ο πλούτος και να καταργηθούν οι περιττές δαπάνες
Μας λένε ότι δεν υπάρχουν πόροι για μια στροφή πολιτικής σαν αυτή που χρειαζόμαστε. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Στην Ελλάδα όλοι και όλες που δουλεύουμε παράγουμε κάθε χρόνο πάνω από 200 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα λυμαίνονται λίγοι. Πόροι μπορούν να βρεθούν με ριζική αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, την επιβάρυνση, όσο χρειάζεται, των μεγάλων εισοδημάτων και του συσσωρευμένου πλούτου και με μείωση των δαπανών που δεν εξυπηρετούν το λαϊκό συμφέρον.
• Να αλλάξει η φορολογική κλίμακα με σημαντική αύξηση των συντελεστών για τα μεγάλα εισοδήματα μέχρι 75% για εισοδήματα πάνω από 500000 ευρώ τον χρόνο.
• Ο συντελεστής φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων πρέπει να αυξηθεί τουλάχιστον στο επίπεδο του μέσου όρου της Ευρωζώνης.
• Να θεσπιστεί φόρος χρηματοοικονομικών συναλλαγών και να επιβληθεί ειδική φορολογία στην πολυτελή και επιδεικτική κατανάλωση.
• Να καταργηθεί το ειδικό καθεστώτος φορολογικής ασυλίας των οικονομικά ισχυρών παραγόντων, όπως των εφοπλιστών και της Εκκλησίας
• Να καταγραφεί σε περιουσιολόγιο ο συσσωρευμένος πλούτος, είτε βρίσκεται στην Ελλάδα είτε έχει τοποθετηθεί στο εξωτερικό, και να υπάρξει επαρκής φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ.
• Να αρθεί το τραπεζικό και εμπορικό απόρρητο, ώστε να υπάρξει διαφάνεια στις συναλλαγές και να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή.
• Να απαγορευθεί κάθε είδους συναλλαγής μέσω εταιριών οφ σορ.
• Να αναμορφωθούν και να εκσυγχρονιστούν οι φορολογικές και ελεγκτικές υπηρεσίες του κράτους.
Επιπλέον πόροι μπορούν να βρεθούν με την αποτελεσματική αξιοποίηση κάθε κοινοτικού ευρώ, όχι μόνο με βάση τον δείκτη απορροφητικότητας αλλά και με όρους πολλαπλασιασμού της ωφελιμότητας. Με διεκδίκηση του γερμανικού κατοχικού δανείου, των επανορθώσεων και αποζημιώσεων για τα θύματα της κατοχής. Με επανεξέταση όλων των στρατιωτικών δαπανών και κατάργηση κάθε δαπάνης που δεν είναι αναγκαία για την άμυνα της χώρας, ξεκινώντας από τις νατοϊκές δαπάνες.
Μας λένε ότι δεν μπορεί να παταχθεί η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή και δεν μπορούν να καταγραφούν οι μεγάλες περιουσίες. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Αυτά δεν θέλουν και δεν μπορούν να τα κάνουν τα κόμματα της διαπλοκής και των πελατειακών σχέσεων. Η πολιτική τους ύπαρξη βασίζεται στην εύνοια και στη χρηματοδότηση των οικονομικά ισχυρών. Ακόμα και σήμερα, στην καρδιά της κρίσης, την ώρα που κόβουν το ρεύμα στα φτωχά νοικοκυριά, υποθάλπουν την απόκρυψη εισοδημάτων, την υπεξαίρεση του ΦΠΑ και των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία και δεν εισπράττουν φόρους περασμένων ετών, ενώ δεν διστάζουν να μειώσουν κι άλλο (από 24% σε 20%) τον φορολογικό συντελεστή για τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων. Χρειάζεται η βούληση πολιτικών δυνάμεων που δεν υπηρετούν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και δεν εξαρτώνται οικονομικά από αυτά. Περιουσιολόγιο μπορεί να καταρτιστεί αμέσως με την υποχρεωτική αναγραφή στις φορολογικές δηλώσεις όλων των περιουσιακών στοιχείων, είτε βρίσκονται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, και τη δήμευση όσων δεν δηλώνονται. Η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή μπορούν να συλληφθούν με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και της συσσωρευμένης γνώσης των εργαζόμενων στις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Με αυτά τα μέσα μπορούν να εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία δεκάδες δισεκατομμύρια κάθε χρόνο. Πόροι με τους οποίους μπορούν να ανακουφιστούν οι άνθρωποι που σήμερα συνθλίβονται, να παραχθεί νέος πλούτος και η Ελλάδα να αναμορφωθεί εκ βάθρων.
3. Ασπίδα προστασίας για να βγει η κοινωνία όρθια από την κρίση
Ήδη βρισκόμαστε σε ανθρωπιστική κρίση. Άνεργοι και υποαπασχολούμενοι, μικροσυνταξιούχοι, υπερχρεωμένα νοικοκυριά, χαμηλόμισθοι, άστεγοι χρειάζονται επειγόντως μέτρα για να επιβιώσουν. Ένα πρόγραμμα άμεσης εφαρμογής είναι αναγκαίο για λόγους στοιχειώδους κοινωνικής αλληλεγγύης. Όλος ο κρατικός μηχανισμός πρέπει αμέσως να τεθεί σε κινητοποίηση, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της μαζικής εξαθλίωσης.
• Ο κατώτερος μισθός να επανέλθει αμέσως στο ύψος που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση.
• Να αξιοποιηθούν κτήρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου, των Τραπεζών και της Εκκλησίας, να αναμορφωθούν κατάλληλα για να στεγαστούν οι άστεγοι.
• Στα δημόσια σχολεία να εφαρμοστεί αμέσως πρόγραμμα πρωινής και μεσημεριανής σίτισης των παιδιών.
• Όλες οι υπηρεσίες Υγείας να χορηγούν ιατροφαρμακευτική, οδοντιατρική και οφθαλμολογική περίθαλψη σε ανέργους, αστέγους και χαμηλοσυνταξιούχους, χωρίς καμία επιβάρυνση ή συμμετοχή του ασθενούς.
• Να ρυθμιστούν τα δάνεια των υπερχρεωμένων νοικοκυριών με περίοδο χάριτος, επέκταση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου. Η δόση να μην ξεπερνά το 30% του εισοδήματος. Διαγραφή μέρους ή του συνόλου του χρέους, εφόσον ο οφειλέτης βρίσκεται κάτω από το επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης.
• Να αυξηθεί και να επεκταθεί το επίδομα ανεργίας σε όλους τους ασφαλισμένους και να χορηγείται για όλο το διάστημα της ανεργίας. Να χορηγηθεί ειδικό βοήθημα για όσους δεν έχουν εγγραφεί στο σύστημα ασφάλισης ανεργίας.
• Να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη μείωση των τιμών των βασικών αγαθών με ανάλογη μείωση ή, όπου χρειάζεται, και μηδενισμό του ΦΠΑ. Να υπάρξουν ειδικά τιμολόγια των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας για ευάλωτες κατηγορίες πολιτών. Να καταργηθεί αμέσως το χαράτσι επί της μικρής ακίνητης περιουσίας.
• Να υπάρξει σχέδιο ώστε σταδιακά να αποκατασταθεί η αγοραστική δύναμη μισθών και συντάξεων.
4. Βιώσιμη ανάπτυξη με παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση
Οι δύο τελευταίες δεκαετίες ήταν κρίσιμες για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, όπως και σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα κατάργησαν κάθε δυνατότητα προστασίας της εγχώριας παραγωγής, είτε με δασμούς είτε με τη νομισματική πολιτική και επέβαλαν τον πιο άγριο ανταγωνισμό. Παντού υπήρξαν ιδιωτικοποιήσεις, ελαστικές σχέσεις εργασίας, μείωση μισθών και συντάξεων. Ιδίως στις πιο αδύναμες χώρες, σαν την Ελλάδα, η αποβιομηχάνιση και η καταστροφή ολόκληρων κλάδων παραγωγής ήταν ραγδαίες.
Στη χώρα μας, η πολιτική των Μνημονίων έδωσε την χαριστική βολή οδηγώντας σε μόνιμη και βαθιά ύφεση, ανεργία και μείωση εισοδημάτων. Η κατάσταση όχι μόνο δεν αντιστρέφεται εντός μνημονίων και των συμφωνιών που υπογράφτηκαν, αλλά θα επιδεινωθεί με ραγδαίους ρυθμούς. Η ανάπτυξη μέσα στο πλαίσιο που προτείνει ο δικομματισμός βασίζεται στην απόλυτη ελευθερία του κεφαλαίου, στο ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, στην ακόμη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργασίας, στην ακύρωση κάθε κοινωνικής ρήτρας, στην παράδοση του περιβάλλοντος στην κερδοφορία του κεφαλαίου. Με αυτά τα μέτρα, μας λένε, η «ελληνική οικονομία θα γίνει ανταγωνιστική» και θα «έρθουν ξένες επενδύσεις». Όμως η Ελλάδα είχε πάντα πολύ χαμηλό κόστος εργασίας και είχε έλλειμμα στο εξωτερικό της εμπόριο, η εργασία και το περιβάλλον είχαν μικρή προστασία σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ξένες επενδύσεις δεν ήρθαν. Επομένως η υποβάθμιση της εργασίας και η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν είναι η λύση.
Η λύση βρίσκεται στην επιλογή ενός ριζικά διαφορετικού δρόμου ώστε μέσα σε μια δεκαετία να μεταμορφωθεί η Ελλάδα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ριζική ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού και μια νέα πλειοψηφία που θα βασίζεται στις δυνάμεις της εργασίας, της νεολαίας και του πολιτισμού, στις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας μας.
Σημαντικό εργαλείο για τη νέα πορεία είναι ένα αναμορφωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα με τράπεζες δημόσιας ιδιοκτησίας.
Αν κάτι απέδειξε η μεγάλη κρίση που ξέσπασε το 2008, αυτό είναι ότι οι ιδιωτικές κερδοσκοπικές τράπεζες είναι επιβλαβείς για τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων. Οι συνέταιροι του δικομματισμού στην Ελλάδα μιλούσαν με υπερηφάνεια για το ιδιωτικοποιημένο τραπεζικό σύστημα, για την επέκτασή του στα Βαλκάνια, για την χορήγηση δανείων ώστε να φαίνεται πως αναπληρώνεται το εισόδημα που έχαναν οι εργαζόμενοι, για τα «νέα τραπεζικά προϊόντα». Σήμερα, αυτό το χρηματοπιστωτικό σύστημα, που θα αναπλήρωνε το κενό από την αποβιομηχάνιση και τη συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής, θα έφερνε επενδύσεις, θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας και, με τα στεγαστικά δάνεια, θα έδινε σπίτι σε όλους είναι πληγή για την κοινωνία. Όσα έχουν δοθεί στις τράπεζες σε ρευστό και εγγυήσεις από το κράτος είναι πολλαπλάσια της αξίας τους, και τώρα οι συνέταιροι του δικομματισμού σχεδιάζουν να τους δοθούν ακόμα περισσότερα.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί και πρέπει να γίνει δημόσιο και να αναμορφωθεί εκ βάθρων σε ένα νέο σύστημα τραπεζών, με δημοκρατική και διαφανή διοίκηση και διαχείριση με συμμετοχή και ισχυρά ελεγκτικά δικαιώματα των εργαζομένων. Αυτό εννοούμε με το σύνθημα: Εθνικοποίηση-Κοινωνικοποίηση των Τραπεζών. Ανάλογα με την αποστολή τους οι τράπεζες μπορούν να ανήκουν σε διαφορετικούς δημόσιους φορείς, κρατικούς και μη κρατικούς, όπως π.χ. οι Συνεταιρισμοί, με την εγγύηση και την προστασία του κράτους. Αποκλειστικό τους μέλημα θα είναι η προστασία των αποταμιεύσεων και η διοχέτευση πόρων στην ανάπτυξη με κοινωνικά και οικολογικά κριτήρια και με απαγόρευση κάθε άλλης κερδοσκοπικής δραστηριότητας.
Με τη δημόσια επενδυτική δραστηριότητα, με τη συνδρομή του δημόσιου τραπεζικού συστήματος μπορούν να αναβιώσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που σήμερα συνθλίβονται από την έλλειψη ζήτησης και ρευστότητας και από τον ανταγωνισμό του μεγάλου κεφαλαίου. Η στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με αυστηρά κοινωνικά και οικολογικά κριτήρια αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ανασυγκρότηση και την παραγωγή εγχώριας προστιθέμενης αξίας και καινοτομίας και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Παραγωγική ανασυγκρότηση χωρίς δημόσιες επενδύσεις και μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις δεν γίνεται. Χρειάζεται να επιστρέψουν στο Δημόσιο οι Επιχειρήσεις και Οργανισμοί που έχουν εν μέρει ή συνολικά ιδιωτικοποιηθεί (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ, ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ, Μέσα Μεταφοράς). Να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στον έλεγχο και την ευθύνη του Δημοσίου βασικές παραγωγικές μονάδες, κρίσιμες για την ανάπτυξη της οικονομίας, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι, ναυπηγεία, ορυκτός και ενεργειακός πλούτος.
Μας λένε ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί εξέθρεψαν τη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις. Δεν είναι αλήθεια. Τη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις τις εξέθρεψαν οι συνέταιροι του δικομματισμού. Με αυτόν τον τρόπο εδραίωσαν την εξουσία τους και κατέστρεψαν επιχειρήσεις και οργανισμούς που είχαν φτιαχτεί με πόρους και με κόπους των εργαζομένων, κατέστρεψαν τους αγροτικούς συνεταιρισμούς.
Σε αυτή την κατάσταση δεν θέλουμε να επιστρέψουμε και αυτός είναι άλλος ένας λόγος για να ηττηθούν οι συνέταιροι του δικομματισμού. Οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, για να υπηρετήσουν τη νέα αναπτυξιακή πορεία χρειάζεται να ανασυγκροτηθούν, να διοικούνται και να λειτουργούν με δημόσιο, κοινωνικό και εργατικό έλεγχο και απόλυτη διαφάνεια, ενταγμένες στον συνολικό δημοκρατικό σχεδιασμό της οικονομίας. Γνώμονας αυτής της νέας πολιτικής είναι η ανάπτυξη της δημόσιας και της συνεταιριστικής επιχειρηματικότητας που μπορεί και πρέπει να επεκταθεί σε όλο το φάσμα παραγωγής και εμπορίας. Έτσι μπορούν να αναπτυχθούν νέες δομές συνεταιριστικές, κοινωνικοποιημένες, συμμετοχικές με στόχο την πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη που δεν θα στηρίζεται στην εικονική μεγέθυνση και την κερδοσκοπία, αλλά σε μια πιο ισορροπημένη και δημοκρατική διαχείριση των κοινών πόρων, σε περισσότερο συμβιωτικές σχέσεις με τη φύση.
Με αυτά τα μέσα και τα εργαλεία μπορεί να σχεδιαστεί και να πραγματοποιηθεί η παραγωγική ανασυγκρότηση. Η δική μας λογική είναι διαφορετική από εκείνη που επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια και οδήγησε στην καταστροφή. Κριτήριο για μας δεν είναι το κέρδος των καπιταλιστών, είναι η απασχόληση και το εισόδημα των εργαζόμενων ανθρώπων, η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, τα δημόσια αγαθά. Με αυτόν τον προσανατολισμό μπορούν να αξιοποιηθούν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας μας και να παραχθεί πλούτος για τον κόσμο που ζει από τη δουλειά του, για την κοινωνική εξασφάλιση, για την Παιδεία, την Υγεία και τον Πολιτισμό.
Η εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών, η δημόσια Υγεία και η Παιδεία όλων των βαθμίδων, από τον βρεφονηπιακό σταθμό ως το Πανεπιστήμιο, η ανάπτυξη του πολιτισμού, η αποκατάσταση και η προστασία του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος, η περίθαλψη και η υποστήριξη των ανήμπορων, η βοήθεια προς τους μετανάστες να ενταχθούν στην κοινωνία μας, οι υπηρεσίες πρόληψης και απεξάρτησης των ανθρώπων που εξαρτώνται από ουσίες, όλα αυτά δεν είναι μόνο δαπάνες. Είναι και παραγωγή πλούτου.
Η Ελλάδα μπορεί να παράγει, τόσο στον τομέα της γεωργίας όσο και στη βιομηχανία, με περιβαλλοντικά ήπιο τρόπο, τρόφιμα υψηλής ποιότητας για την εγχώρια κατανάλωση και για εξαγωγή. Η ανάπτυξη της βιολογικής αγροτικής παραγωγής με τη συνδρομή του κράτους, των ΑΕΙ, της Αγροτικής Τράπεζας και δημοκρατικά οργανωμένων συνεταιριστικών Τραπεζών μπορεί να ξαναζωντανέψει την ύπαιθρο, τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές, να προστατέψει το αγροτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί με κόπους αιώνων. Ειδικά για την οικονομία των ακριτικών νησιωτικών περιοχών είναι αναγκαία η διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ. Η χώρα μας μπορεί να αναπτύξει την τουριστική της βιομηχανία, χωρίς να καταστρέφει το περιβάλλον με γήπεδα γκολφ και τεράστια ξενοδοχεία. Η μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνεια, ο αέρας που φυσάει στα νησιά, η γεωθερμία μπορούν να αποτελέσουν πηγές καθαρής ενέργειας και, με τον κατάλληλο σχεδιασμό, να υποκαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα. Η ανάθεση των ήπιων μορφών ενέργειας στο ιδιωτικό κεφάλαιο, όμως, αντί να προστατεύει το περιβάλλον, το καταστρέφει με τεράστια αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, χωρίς έγνοια για τη φύση και για τις ανάγκες των ανθρώπων. Η αναζήτηση και αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και των ορυκτών ενεργειακών πηγών, για όσο διάστημα και στο μέτρο που αυτές χρειάζονται, πρέπει να σχεδιαστεί από το κράτος με δημοκρατικό έλεγχο και σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες. Για να γίνουν αυτά χρειάζονται δημόσιοι οργανισμοί διαχείρισης του ορυκτού πλούτου και των ενεργειακών πηγών και δημόσια ιδρύματα ερευνών.
Αρχές απόλυτης ισχύος για μας στην αναζήτηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων είναι η φιλικότητα προς το περιβάλλον και η ειρηνική διευθέτηση διαφορών με γειτονικές χώρες, μέσα από αμοιβαίους συμβιβασμούς με κοινό όφελος.
Το Δημόσιο, με την τεράστια ζήτηση που αναπτύσσει μπορεί να θέσει οικολογικά και κοινωνικά κριτήρια για την επιλογή των προμηθευτών του, όπως επίσης και κάθε οικονομικής δραστηριότητας που ενισχύεται ή επιδοτείται.
Η ίδια η αποκατάσταση και η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλουτοπαραγωγική πηγή και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Αυτό όμως δεν μπορεί να το κάνει η αγορά ούτε το κυνήγι του κέρδους. Ήδη αξιοποιούν διεθνώς την κρίση προκειμένου να μειωθούν οι πόροι που διατίθενται για το περιβάλλον και ο έλεγχος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της οικονομικής δραστηριότητας.
Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και διεθνής συνεργασία, ώστε
• Να αποκατασταθεί η ισορροπία στις θάλασσές μας που νεκρώνονται από τη ρύπανση και την υπεραλίευση.
• Να ξαναγίνουν τα δάση μας που έχουν καεί ή έχουν χτιστεί και να προστατευθούν αποτελεσματικά.
• Να υπάρξει σχέδιο αντικατάστασης των ορυκτών, ρυπογόνων και θερμικών πηγών ενέργειας με μεσοπρόθεσμο σκοπό την πλήρη αντικατάστασή τους από ήπιες πηγές ενέργειας και με συγκεκριμένους βραχυπρόθεσμους μετρίσιμους στόχους.
• Να αναμορφωθεί η παραγωγή στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας και πρώτων υλών, αντικατάστασης των βραχύβιων με μακρόβια αγαθά και μείωσης των μεταφορών.
• Να λυθεί αποτελεσματικά το πρόβλημα των οικιακών, βιομηχανικών και αγροτικών απορριμμάτων και αποβλήτων.
5. Σταθερή εργασία με αξιοπρεπή μισθό και πλήρη ασφάλιση
Η πρωτοφανής επίθεση που δέχτηκαν οι εργαζόμενοι τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει μια εντελώς νέα κατάσταση. Η λεγόμενη αγορά εργασίας έχει μετατραπεί σε ζούγκλα όπου ισχύει στην κυριολεξία το δίκιο του εργοδότη, ο οποίος έχει, πια, την απόλυτη αρμοδιότητα για τα πάντα. Το εργατικό δίκαιο και ειδικά το δίκαιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων έχει αποδιαρθρωθεί. Το εισόδημα από εργασία έχει δεχθεί τεράστιο πλήγμα με τις δραματικές μειώσεις, την αύξηση της φορολογίας και των χαρατσιών. Τα συνδικάτα δέχονται έναν ανηλεή πόλεμο. Το αξιόλογο εργατικό δυναμικό της χώρας απαξιώνεται με την τεράστια διεύρυνση της ανεργίας Με αυτό τον τρόπο έχει δημιουργηθεί ένα γενικευμένο μοντέλο υποβαθμισμένης, ανασφαλούς, απορυθμισμένης και κακοπληρωμένης εργασίας. Όλη η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε μια ειδική οικονομική ζώνη στο όνομα μιας υποτιθέμενης ανταγωνιστικότητας, η οποία κρύβει την πραγματική επιδίωξη: να ξεπεραστεί η μειωμένη κερδοφορία του κεφαλαίου. Εκείνο που πραγματικά θέλουν είναι οι έλληνες μισθωτοί να ανταγωνίζονται τους συναδέλφους τους στις άλλες χώρες με όλο και χαμηλότερους μισθούς, όλο και λιγότερα δικαιώματα.
Μας λένε ότι με αυτόν τον τρόπο θα έρθουν επενδύσεις, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι με κάθε νέο μέτρο που παίρνουν κατά της εργασίας, με κάθε μήνα που περνάει η ανεργία αυξάνεται, η ύφεση μεγαλώνει. Επίσης όμως, η διαρκής απαξίωση της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων των εργαζομένων και της θέσης τους στην παραγωγική διαδικασία μειώνει την παραγωγικότητα και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο θεωρεί πως η συνέχιση αυτής της απαράδεκτης κατάστασης οδηγεί σε διάλυση της κοινωνικής συνοχής και σε μια παγίδα αναχρονισμού και παρακμής της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
Η πορεία απαξίωσης της εργασίας πρέπει να αντιστραφεί αμέσως. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα καθεστώς εργασίας δημοκρατικά ρυθμισμένο, σταθερό, καλά αμειβόμενο, με αναβαθμισμένου ρόλο των εργαζόμενων στην εργασιακή διαδικασία, με εξασφαλισμένους όρους υγιεινής και ασφάλειας. Για ένα εργασιακό πρότυπο που θα ενισχύει την κοινωνική συνοχή και θα ανταγωνίζεται με υψηλής ποιότητας εργασία και υψηλή παραγωγικότητα, το αντεργατικό και οπισθοδρομικό μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού.
Για το σκοπό αυτό χρειάζεται αμέσως:
• Κατάργηση της πράξης Υπουργικού Συμβουλίου στις 14/2/2012, με την οποία μειώθηκαν ο κατώτερος μισθός κατά 22% (32% για τους νέους μέχρι 25 ετών) και καταργήθηκαν οι συλλογικές συμβάσεις.
• Επαναφορά όλων των διατάξεων, που ίσχυαν για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τον ΟΜΕΔ και τη διαιτησία.
• Άμεση τακτοποίηση και όχι απολύσεις των συμβασιούχων του δημόσιου τομέα.
• Δραστικός περιορισμός των συμβάσεων ορισμένου χρόνου μόνο για τις περιπτώσεις κάλυψης διαπιστωμένων προσωρινών και έκτακτων αναγκών.
• Δραστικός περιορισμός της μερικής απασχόλησης με σκοπό την πλήρη κατάργησή της. Διευρυμένη εργασιακή και μισθολογική προστασία των μερικώς απασχολούμενων.
• Κατάργηση της ενοικίασης εργαζομένων και της εκ περιτροπής εργασίας και σύναψη συμβάσεων αορίστου χρόνου με όσους και όσες βρίσκονται σε αυτό το καθεστώς.
• Απαγόρευση της εργασίας με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών (μπλοκάκι) και των Συμβάσεων Έργου, όταν υποκρύπτουν σχέση μισθωτής ή γενικά εξαρτημένης εργασίας.
• Ακύρωση της ρύθμισης για συνολική διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
• Κατάργηση της εργασιακής εφεδρείας στο Δημόσιο.
• Ίσα εργασιακά και μισθολογικά δικαιώματα για άνδρες και γυναίκες.
• Επαναφορά των ορίων που ίσχυαν για ομαδικές απολύσεις και των διατάξεων για τις αποζημιώσεις των απολυμένων. Εξομοίωση της αποζημίωσης για καταγγελία της σύμβασης εργασίας των εργατών με αυτή των υπαλλήλων.
• Διασφάλιση ίσης εργασιακής μεταχείρισης στους μετανάστες εργαζόμενους.
• Ιδιώνυμο αδίκημα για τους εργοδότες, με αυτεπάγγελτη εισαγγελική δίωξη και ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών, η χρησιμοποίηση από αυτούς παράνομης - «μαύρης εργασίας», η παραβίαση της ασφαλιστικής και της εργατικής νομοθεσίας, των συλλογικών συμβάσεων, των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και η παραβίαση του νόμιμου ή συμβατικού ωραρίου.
• Η ανάληψη δημόσιου έργου ή η συμμετοχή σε αυτό με οποιονδήποτε τρόπο να απαιτεί εγγυητική επιστολή για την ικανοποίηση νόμιμων μισθολογικών ή ασφαλιστικών απαιτήσεων των εργαζομένων.
• Κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και επίσπευση του χρόνου εκδίκασης των εργατικών διαφορών με τη θέσπιση εργατοδικείων.
• Ενίσχυση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, με επαρκή στελέχωση και άρτια υλικοτεχνική υποδομή. Διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των επιθεωρητών εργασίας (ανακριτικά καθήκοντα).
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο υποστηρίζει σθεναρά ακόμη και στην περίοδο της κρίσης ότι η σταθερή εργασία όπως αυτή συνταγματικά κατοχυρώνεται στο δημόσιο τομέα με την μονιμότητα, στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες με τους κανονισμούς εργασίας και με την σύμβαση αορίστου χρόνου παρέχουν ασφάλεια στον εργαζόμενο, περιορίζουν την εξάρτησή του από πολιτικές και άλλες σκοπιμότητες και ταυτόχρονα κάνουν πιο αποδοτική την εργασία. Μόνο σε απολύτως ορισμένες, ειδικές περιπτώσεις μπορεί να δικαιολογηθεί η εποχική εργασία, η οποία χρειάζεται και αυτή αυστηρή ρύθμιση.
Ο μισθός πρέπει να επιτρέπει στον εργαζόμενο να ζει με αξιοπρέπεια. Για το ύψος του χρειάζεται να συνυπολογίζονται το κόστος διαβίωσης, η μόρφωση και η εξειδίκευση, η θέση, η οικογενειακή κατάσταση, η ανθυγιεινότητα και η επικινδυνότητα της εργασίας. Με το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο και την ενεργοποίηση των συλλογικών συμβάσεων πρέπει μπορούμε, χωρίς ανορθολογισμούς και κατακερματισμούς να οδηγηθούμε, σε μια διετία, στο ύψος των μισθών που είχε διασφαλιστεί το 2009 και έκτοτε να λειτουργήσει ελεύθερα η συλλογική διαπραγμάτευση παντού. Το μοντέλο εργασίας που προτείνουμε απαιτεί υψηλό ποσοστό απασχόλησης που σημαίνει ότι πρώτο μέλημα, μακριά από λογιστικές αντιλήψεις, είναι η κάλυψη των τεράστιων αναγκών που υπάρχουν ιδίως στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών, στην Παιδεία και την Υγεία.