«Το φύλο δεν είναι κάτι το οποίο κάποιος είναι, είναι κάτι που κάποιος κάνει, μια πράξη, ένα «κάνω» παρά ένα “είμαι”», Τζούντιθ Μπάτλερ
Μία από τις σημαντικότερες θεωρητικούς των σπουδών φύλου, η Τζούντιθ Μπάτλερ (Judith Butler) παρουσίασε μια διάλεξη με τίτλο «Σώματα που έχουν ακόμη σημασία» την Τετάρτη 11 Μαΐου στα πλαίσια των εκδηλώσεων Megaron Plus. Η ομιλία της εντάσσεται στο πλαίσιο του Κύκλου Θεωρία στο Μέγαρο, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών του Κολεγίου Μπέρκμπεκ (Birkbeck Institute for the Humanities) και υπό την επιμέλεια του διευθυντή του Ινστιτούτου Κώστα Δουζίνα. Tη διάλεξη της Τζούντιθ Μπάτλερ προλόγισε η Έλενα Τζελέπη, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Μπέρκμπεκ.
Η επιτυχία της εκδήλωσης ήταν εντυπωσιακή. Δέκα-δεκαπέντε λεπτά αφ’ ότου άρχισαν να μοιράζονται, οι προσκλήσεις είχαν εξαφανιστεί. Ο κόσμος κατέκλεισε όχι μόνο την αίθουσα της εκδήλωσης αλλά και τους έξω χώρους απ’ όπου παρακολούθησε την ομιλία της Μπάτλερ από τηλεοράσεις (υπήρχε ταυτόχρονη μετάφραση). Το πιο ενθαρρυντικό απ’ όλα ήταν η σύνθεση του κοινού της διάλεξης. Ενώ εκπροσωπούντο όλες σχεδόν οι ηλικίες, η ευχάριστη έκπληξη ήταν η πολύ μεγάλη προσέλευση νεολαίας και ιδίως νέων γυναικών. Πράγμα που αποδεικνύει πόσο υπαρκτό είναι εκείνο το κομμάτι της νεολαίας που ενδιαφέρεται για τη ριζοσπαστική θεωρεία και πράξη. Φθάνει βέβαια, οι εκδηλώσεις να είναι τόσο υψηλού επιπέδου όσο η χθεσινή.
Η Judith Butler είναι καθηγήτρια στo τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Berkeley) των ΗΠΑ και επισκέπτρια καθηγήτρια στο Κολέγιο Μπέρκμπεκ, είναι μια από τις σπουδαιότερες θεωρητικούς της εποχής μας με καθοριστική συμβολή στη φεμινιστική θεωρία, την πολιτική φιλοσοφία, τη ψυχαναλυτική θεωρία και την κοινωνική και πολιτισμική κριτική.
Στην ομιλία της «Σώματα που έχουν ακόμη σημασία», η Τζούντιθ Μπάτλερ, αντλώντας από τη φεμινιστική θεωρία κατέδειξε πώς διαφορετικές εννοιολογήσες του σώματος μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση σύγχρονων επειγόντων ερωτημάτων που αφορούν την οικονομική βία, το ρατσισμό, τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, αλλά και τις αντιστάσεις που αναδύονται μέσα από συνθήκες οδύνης. Με αυτήν ακριβώς την ευθύνη της αντίστασης σχετίζεται το ερώτημα του ποια σώματα έχουν σημασία, ή έχουν ακόμη σημασία, όπως είπε χθες. Ένα ερώτημα που αφορά την ενσώματη ζωή, την επισφάλεια, την αναγνώριση, και την πολιτική ευθύνη για μια διαφορετική, ριζοσπαστικά δημοκρατική οργάνωση του κόσμου.
Το βιβλίο της Τζούντιθ Μπάτλερ «Σώματα με σημασία» ήταν το πρώτο της που μεταφράστηκε στα ελληνικά. Μετάφραση: Πελαγία Μαρκέτου, επιμέλεια: Αθηνά Αθανασίου, Εκκρεμές, 2008.
Αποκλειστική δήλωση του Κώστα Δουζίνα στο left
Από την πλευρά των διοργανωτών ο Κώστας Δουζίνας μας έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Οι δύο πρώτες διαλέξεις της σειράς «Θεωρία στο Μέγαρο: φιλοσοφία ιστορία κριτική» έδειξαν το τεράστιο ενδιαφέρον που υπάρχει στην Αθήνα και στους νέους για δημόσιο διάλογο, στοχασμό και αναστοχασμό γύρω από τα κεντρικά προβλήματα της εποχής μας. Οι μεγάλοι διανοητές που έδωσαν και θα δώσουν διαλέξεις τα επόμενα δυο χρόνια, ο Μπαλιμπαρ, η Μπατλερ, η Μπερκ, η Ροουζ, ο Ζιζεκ, δίνουν έμπρακτη απάντηση στις κατηγορίες περί "σιωπής των διανοουμένων". Η τεράστια επιτυχία των διαλέξεων δείχνει ότι η σκέψη, η θεωρία και η φαντασία θα έχουν βασικό ρόλο στην υπέρβαση της κρίσης. Οι εκατοντάδες νέες και νέοι που βρέθηκαν χθες στο Μέγαρο και οι άλλοι τόσοι που έμειναν δυστυχώς απ΄ έξω αποτελούν μια μεγάλη υπόσχεση για το μέλλον της πατρίδας μας. Άνοιξαν τις πόρτες του Μεγάρου και μαζί με τους ομιλητές φτιάχνουν μια μεγάλη γιορτή ιδεών, θεωριών συναισθημάτων.
Είπαν κάποιοι ζηλόφθονοι "γραματιζούμενοι αμόρφωτοι" ότι "εάλω το Μέγαρον" από τις διαλέξεις. "Εάλω" λοιπόν από τις μνήμες και σκέψεις των παλιών για τους οποίους το Μέγαρο ήταν αφιλόξενος χώρο, από τα γέλια και τιτιβίσματα των νέων που πότε δεν θα περνούσαν τις πόρτες του. Όσο δε για τους ομιλητές της σειράς που θέλουν να "εισβάλουν στον αστικό χώρο της καθιέρωσης", απαντώ ότι η "καθιέρωση" τους βρίσκεται στις πολλές δεκάδες βιβλία τους στις βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία όλου του κόσμου και στα γραφεία και τα τραπέζια των αγοριών και των κοριτσιών που τους διαβάζουν».
