ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ, 2013

Το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο λειτουργεί πατώντας σε δυο βασικούς πυλώνες: την εκπαίδευση και την έρευνα. Στη σημερινή κατάσταση, η εικόνα που παρουσιάζει το Πανεπιστήμιο είναι δραματική. Οι υποψήφιοι διδάκτορες και μεταπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου βιώνουμε άμεσα αυτήν την κατάσταση και προβληματιζόμαστε για τον βαθμό στον οποίο το Πανεπιστήμιο μπορεί να εκπληρώσει το ρόλο του ως εκπαιδευτικό-ερευνητικό ίδρυμα. Πόσο μάλλον, σε μια εποχή που το επιστημονικό δυναμικό αλλά και συνολικά η νεολαία στρέφεται προς το εξωτερικό και την μετανάστευση, η σημερινή κατάσταση προσφέρει μόνο αντι-κίνητρα για τις σπουδές και την έρευνα.

Η σταδιακή και οριακή υποχρηματοδότηση του Πανεπιστημίου τα τελευταία χρόνια αποτέλεσε λαιμητόμο με άμεσες συνέπειες τόσο στην ερευνητική όσο και στην εκπαιδευτική λειτουργία του Ιδρύματος. Ιδιαίτερα, στο τρέχον εξάμηνο, το Πανεπιστήμιο βιώνει την βίαιη και αδικαιολόγητη απομάκρυνση περίπου ενός τετάρτου των διοικητικών του υπαλλήλων. Τη στιγμή που τα τελευταία χρόνια, πολλά μέλη ΔΕΠ καθώς και Μεταπτυχιακοί/Υπ. Διδάκτορες, ήδη παρέχουν στους χώρους τους γραμματειακή υποστήριξη λόγω της έλλειψης διοικητικού προσωπικού. Ο αριθμός των διοικητικών υπαλλήλων που θα απομείνει, εάν τελικά απομακρυνθεί το προηγούμενο ποσοστό, είναι αδύνατο να εξυπηρετήσει τις διοικητικές, λογιστικές και κάθε είδους τρέχουσες ανάγκες του Πανεπιστημίου.

Φέτος οι εισακτέοι στο Πανεπιστήμιο Πατρών είναι πολύ περισσότεροι από προηγούμενες χρονιές. Περισσότεροι φοιτητές, τη στιγμή που τα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου συνεχώς μειώνονται σε αριθμό, ενώ οι κενές θέσεις δεν καλύπτονται από νέο διδακτικό προσωπικό λόγω του παγώματος των διορισμών στο δημόσιο τομέα με αποτέλεσμα τα εναπομείναντα μέλη ΔΕΠ να επωμίζονται ένα παράλογο φόρτο εργασίας. Οι συνέπειες στους φοιτητές είναι άμεσες αφού μειώνεται ο αριθμός των μαθημάτων, ιδιαίτερα των μαθημάτων επιλογής.

Η απάντηση (;) του Υπουργείου Παιδείας στα παραπάνω προβλήματα είναι να αυξήσει τον αριθμό των εισακτέων φοιτητών στα Τμήματα και να αγνοήσει επιδεικτικά το επικουρικό διδακτικό έργο των μεταπτυχιακών φοιτητών με αποτέλεσμα την περαιτέρω υποβάθμιση της εκπαιδευτικής λειτουργίας. Ήδη από το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2012-2013, βιώσαμε τη στοχευμένη υποχρηματοδότηση του Πανεπιστημίου Πατρών από δημόσιους πόρους.

Αναλογικά, η μείωση του κονδυλίου (περίπου κατά 85%) για το επικουρικό διδακτικό έργο των Μεταπτυχιακών φοιτητών και Υποψήφιων Διδακτόρων ήταν συντριπτικά μεγαλύτερη σε σύγκριση με όλα τα υπόλοιπα κονδύλια. Το Υπουργείο Παιδείας επέλεξε να υποβαθμίσει τον ρόλο των Μεταπτυχιακών φοιτητών και Υποψήφιων Διδακτόρων στο Πανεπιστήμιο παρόλο που αυτοί παρέχουν αδιάλειπτη φροντιστηριακή και εκπαιδευτική υποστήριξη σε όλα τα επίπεδα έστω και με πενιχρή αμοιβή.

Στο τρέχον εξάμηνο, σύμφωνα με τις Πρυτανικές αρχές, το ταμειακό υπόλοιπο του Πανεπιστημίου για την κάλυψη του επικουρικού έργου είναι μηδενικό δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στην εκπαιδευτική λειτουργία και απαξιώνοντας δεκάδες συναδέλφους σε κάθε Τμήμα. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τόσο το προηγούμενο εξάμηνο, όσο και στο τρέχον, οι Πρυτανικές αρχές προσπάθησαν να μεταφέρουν χρήματα από άλλους λογαριασμούς όπου περίσσευαν (Υλικές υποδομές κλπ) προς το λογαριασμό που εξυπηρετούσε την κάλυψη του επικουρικού έργου. Το Υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε αυτή τη μεταβίβαση κονδυλίων υποτιμώντας το επικουρικό έργο με τρόπο πρωτοφανή. Το Υπουργείο φαίνεται ότι μας θεωρεί λιγότερο χρήσιμους από τις καρέκλες!

Αλλά δεν είναι μόνο ο ρόλος των μεταπτυχιακών φοιτητών στην εκπαίδευση που σήμερα απαξιώνεται: Η υποχρηματοδότηση χτύπησε ακόμα ένα βασικό κομμάτι της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας: τις ηλεκτρονικές πηγές. Για πάνω από ένα έτος, όλες οι ηλεκτρονικές πηγές δεν ήταν προσβάσιμες. Κάποιες άνοιξαν και κάποιες άλλες παραμένουν κλειδωμένες. Το ερευνητικό έργο εξαρτήθηκε από το πόσα χρήματα είχε ανεξαρτήτως ο καθένας για να πληρώσει από την τσέπη του τη στοιχειώδη βασική βιβλιογραφία ώστε να προχωρήσει κάπως η έρευνά του. Που ακούστηκε στα χρονικά, το Πανεπιστήμιο να μην παρέχει βιβλιογραφία στα μέλη του;;;;;

Επιπλέον μειώθηκαν δραστικά τα κονδύλια για την κάλυψη των εξόδων συμμετοχής σε συνέδρια. Πολύ σημαντικό μέρος της ερευνητικής διαδικασίας εξαρτάται από την παρουσίαση εργασιών σε συνέδρια. Στόχος των συνεδρίων ήταν πάντα η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ επιστημόνων του ίδιου αντικειμένου, η γέννεση νέων ιδεών και η δημιουργία συνεργασιών, η ‘’εξαγωγή’’ της δουλειάς που γίνεται στο εξωτερικό. Για την κάλυψη των εξόδων ενός συνεδρίου ετησίως για κάθε Μεταπτυχιακό/Υπ. Διδάκτορα, το Πανεπιστήμιο παρείχε το ποσό των... 250 ευρώ. 250 ευρώ τη στιγμή που η εγγραφή και μόνο στο συνέδριο μπορεί να κυμαίνεται από 500-1000 ευρώ χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα μετακίνησης, διαμονής και σίτισης. Φέτος, τα χρήματα που θα δωθούν για την κάλυψη των εξόδων ενός συνεδρίου θα είναι ακόμα λιγότερα!

Η σίτιση των φοιτητών είναι ένα άλλο ζωτικό θέμα, καθώς ήδη από το προηγούμενο έτος η εστία τις μεσημβρινές ώρες θύμιζε περισσότερο συσσίτιο, με ένα μεγάλο μέρος φοιτητών να μην "χωράνε" στον προϋπολογισμό του Ιδρύματος για σίτιση. Ταυτόχρονα χτυπήθηκε ο θεσμός των υποτροφιών έτσι ώστε και το παραμικρό ποσό που διατίθεται προς τους φοιτητές ή ερευνητές να μπορεί να φορολογηθεί, όσο μικρό και αν είναι. Για τις υποτροφίες που ίσχυαν από προηγούμενα έτη, και δεν μπορούσαν να φορολογηθούν, ξαφνικά εμφανίστηκε το προηγούμενο εξάμηνο ένα μαγικό χαρτόσημο με αποτέλεσμα και αυτές να κουρεύονται.

Όλα τα παραπάνω είναι μόνο μερικά κομμάτια ενός δυσοίωνου παζλ, για τον εκπαιδευτικό και ερευνητικό ρόλο του πανεπιστημίου. Είναι μήπως επειδή το Υπουργείο θέλει μέσα από την απαξίωση του πανεπιστημίου να πλασάρει τα ιδιωτικά κολλέγια; Είναι μήπως επειδή αδιαφορεί για την έρευνα και την εκπαίδευση, για τους νέους επιστήμονες και την μαζική φυγή τους στο εξωτερικό, αποτρέποντας τους να εργαστούν στην πατρίδα τους; Είναι μήπως ‘’πρόλογος’’ για τα όσα ακούγονται για τις διαθεσιμότητες μελών ΔΕΠ ή για τα επόμενα σχέδια ‘’Αθηνά’’ που θα κλείσουν ιδρύματα;

Η πραγματικότητα είναι σαφής: Για το επόμενο εξάμηνο, το Υπουργείο καλεί το πανεπιστήμιο να τρέξει έχοντας πάρει τις ρόδες και την βενζίνη. Το πανεπιστήμιο αιμορραγεί από κάθε πιθανή πλευρά, και οδηγείται σε βέβαιο θάνατο. Μαζί και τα όνειρα και η δουλειά νέων ανθρώπων, που αφιερώνουν την ζωή τους στην έρευνα και την εκπαίδευση, δουλεύοντας σε ένα ήδη εξαντλητικό καθεστώς, χωρίς σταθερή ασφάλιση και οποιαδήποτε στήριξη. Θα το επιτρέψουμε;