Το κείμενο «Ποιες είναι οι ρίζες της Πρωτομαγιάς;» της Ρ. Λούξεμπουργκ δημοσιεύτηκε, στα πολωνικά, στην Sprawa Robotnicza το 1894. Η SprawaRobotnicza(Εργατική υπόθεση) ήταν το δημοσιογραφικό όργανο του νεοσύστατου τότε Σοσιαλιστικού Πολωνικού κόμματος. Ο ιδρυτής της ήταν ο Λέο Γιόγκισες, αργότερα ιδρυτικό μέλος της ένωσης των σπαρτακιστών και του κομμουνιστικού κόμματος Γερμανίας. Ο Γιόγκισες συνελήφθη στις 10 Μαρτίου 1919 στο Βερολίνο και δολοφονήθηκε αμέσως αφού είχε συγκεντρώσει και δημοσιεύσει στοιχεία για την δολοφονία της Ρόζας και του Λήμπκνεχτ που είχε γίνει δύο μήνες πριν. Συντάκτης της εφημερίδας ήταν ο Άντολφ Βάρσκι, αργότερα μέλος του πολιτικού γραφείου του κομμουνιστικού κόμματος Πολωνίας. Ο Βάρσκι, που ήταν αντίθετος με τις πολιτικές του Στάλιν στην κομμουνιστική διεθνή, εκτελέστηκε στην Σοβιετική Ένωση το 1937. Αποκαταστάθηκε το 1956. Η Λούξεμπουργκ, που το 1893 που ιδρύθηκε η εφημερίδα ήταν 23 χρονών, (και ο Γιόγκισες 26 και ο Βάρσκι 25) ήταν η καρδιά της εφημερίδας.
Το Σοσιαλιστικό κόμμα ήταν φυσικά παράνομο εκείνη την εποχή. Η δημιουργία του ήταν το αποτέλεσμα της συγχώνευσης εργατικών οργανώσεων και σοσιαλιστικών ομάδων, που ενώθηκαν μετά την σφαγή δεκάδων εργατών και τον τραυματισμό εκατοντάδων στις μεγάλες απεργίες της 1η Μαΐου του 1892 στην Πολωνία. Η Sprawa Robotnicza ξεκίνησε να κυκλοφορεί το 1893 και έκλεισε το 1896 κάτω από το βάρος των συνεχών διώξεων και της καταστολής. Πολύ σύντομα βέβαια το εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα στην Πολωνία ανασυγκροτήθηκε σε νέες οργανώσεις.
Η μετάφραση του κειμένου έγινε από την αγγλική έκδοση που υπάρχει στο MarxistsInternetArchive.
(Σ.τ.μ)
Ποιες είναι οι ρίζες της πρωτομαγιάς;
Η ιδέα της αξιοποίησης μιας προλεταριακής αργίας ως μέσο για την ικανοποίηση του αιτήματος για οκτάωρη εργάσιμη μέρα γεννήθηκε πρώτα στην Αυστραλία. Το 1856 οι εργαζόμενοι εκεί αποφάσισαν να οργανώσουν μια μέρα χωρίς δουλειά, με συναντήσεις και εορτασμούς για το αίτημα των οκτώ εργάσιμων ωρών. Η μέρα των εορτασμών ήταν η 21η Απριλίου. Στην αρχή οι εργαζόμενοι στην Αυστραλία σκόπευαν να πραγματοποιήσουν αυτές τις εκδηλώσεις μόνο για το έτος 1856. Ωστόσο οι πανηγυρικές και εορταστικές εκδηλώσεις έκαναν μεγάλη εντύπωση και έδωσαν πνοή και έμπνευση για νέες μορφές αγώνα. Έτσι αποφασίστηκε ο εορτασμός να οργανώνεται κάθε χρόνο.
Στην πραγματικότητα τι θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερο θάρρος και πίστη στις δυνάμεις τους από μια απεργία την οποία είχαν αποφασίσει οι ίδιοι; Τι θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερο θάρρος στους αιώνιους δούλους των εργοστασίων από την παράταξη των δικών τους στρατευμάτων; Έτσι η ιδέα μιας γιορτής της εργατικής τάξης έγινε γρήγορα αποδεκτή και από την Αυστραλία άρχισε να εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες, μέχρι που κατέκτησε το προλεταριάτο όλου του κόσμου.
Οι πρώτοι που ακολούθησαν το παράδειγμα των Αυστραλών εργαζομένων ήταν οι Αμερικανοί. Το 1866 αποφάσισαν ότι η Πρωτομαγιά θα ήταν η μέρα για μια πανεθνική απεργία. Εκείνη την ημέρα 200.000 εργάτες εγκατέλειψαν τις δουλειές τους και απαίτησαν ημέρα 8 εργάσιμων ωρών. Αργότερα οι αστυνομικές και νομικές επιθέσεις κατά των εργατών απέτρεψαν για πολλά χρόνια την επανάληψη κινητοποιήσεων τέτοιας μεγάλης κλίμακας. Πάντως, το 1888 ανανέωσαν την απόφασή τους και αποφάσισαν ότι η επόμενη ημέρα εορτασμών θα ήταν η 1η Μαΐου του 1890.
Στο μεταξύ το εργατικό κίνημα στην Ευρώπη είχε δυναμώσει και είχε αρχίσει να κινείται. Η ισχυρότερη έκφραση αυτού του κινήματος πραγματοποιήθηκε στο συνέδριο της Διεθνούς Διάσκεψης Εργατών το 1889. Εκεί οι 400 εκλεγμένοι σύνεδροι αποφάσισαν ότι η ημερήσια οκτάωρη εργασία πρέπει να είναι το πρώτο αίτημα. Τότε λοιπόν ο εκπρόσωπος των γαλλικών συνδικάτων, ο εργάτης Lavigne από το Μπορντώ, υπέβαλε την πρόταση αυτό το αίτημα [για οκτάωρη εργασία ημερησίως] να διατυπωθεί σε όλες τις χώρες του κόσμου και να υποστηριχθεί με διακοπή εργασίας. Ο εκπρόσωπος των Αμερικανών εργατών έστρεψε την προσοχή των συνέδρων στην απόφαση των συντρόφων του να απεργήσουν την 1η Μαΐου 1890, και η Διεθνής υιοθέτησε την 1η Μαΐου ως ημέρα για τον παγκόσμιο προλεταριακό εορτασμό.
Και σε αυτήν την περίπτωση, όπως και 30 χρόνια προηγουμένως στην Αυστραλία, οι εργάτες σκέφτηκαν πραγματικά την ημερομηνία αυτή ως κινητοποίηση για μία και μόνη φορά. Κανείς δεν μιλούσε για επανάληψη της εορταστικής κινητοποίησης για τα επόμενα χρόνια. Φυσικά κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την αστραπιαία ταχύτητα με την οποία η ιδέα αυτή υλοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και πόσο γρήγορα θα την υιοθετούσαν οι εργαζόμενοι ανά τον κόσμο. Ωστόσο αρκούσε να εορταστεί μόνο μία φορά η εργατική Πρωτομαγιά για να αντιληφθούν και να αισθανθούν όλοι ότι η Πρωτομαγιά έπρεπε να γίνει ένας ετήσιος και πάγιος θεσμός […].
Η Πρωτομαγιά απαίτησε την οκτάωρη ημερήσια εργασία. Αλλά ακόμη κι όταν αυτός ο στόχος επιτεύχθηκε η Πρωτομαγιά δεν εγκαταλείφθηκε. Όσο ο αγώνας των εργατών ενάντια στην αστική τάξη και την ηγεμονεύουσα τάξη συνεχίζεται, όσο δεν ικανοποιούνται όλα τα αιτήματα, τόσο η Πρωτομαγιά θα είναι κάθε χρόνο η έκφραση αυτών των αιτημάτων. Και, όταν χαράξουν καλύτερες μέρες, όταν η παγκόσμια εργατική τάξη θα έχει κερδίσει την απελευθέρωσή της, ακόμη και τότε η ανθρωπότητα πιθανόν να γιορτάζει την Πρωτομαγιά προς τιμήν των σκληρών αγώνων και των πολλών δεινών του παρελθόντος.
