ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ, 19-6-2016
ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ - ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΦΟΡΕΑΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Το 2011 οι Οικολόγοι Πράσινοι δημοσιοποιήσαμε μετά από ευρεία διαβούλευση ένα κείμενο για τη Δημοκρατία και τους Θεσμούς το οποίο, τότε, ερχόταν να βάλει στο δημόσιο διάλογο μια σειρά προτάσεων για το ξεπέρασμα της κρίσης μέσα από τη διεύρυνση και ποιοτική αναβάθμιση της δημοκρατίας. Ήταν η εποχή που το κίνημα των πλατειών εξέφραζε την αντίθεσή του σε μια σειρά πολιτικών πρακτικών που εν πολλοίς ευθύνονταν για την πολύπλευρη κρίση. Ήταν ταυτόχρονα το κομβικό σημείο της κατάρρευσης του παλιού και της γέννησης του καινούριου.
Σήμερα, 4 σχεδόν χρόνια μετά, οι πλατείες είναι άδειες και τα περισσότερα αιτήματα είτε παραμένουν στα ράφια των αζήτητων, είτε ελπίζουν να βρουν θεσμική ανταπόκριση μέσω νόμων στο μνημονικό πάντα πλαίσιο. Κρυφή ελπίδα, όσων ακόμα ελπίζουν στις διεξόδους της δημοκρατίας, είναι το άνοιγμα της συζήτησης για αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας.
Στα πλαίσια αυτά, και με την πλούσια πολιτική εμπειρία των τελευταίων ετών, επικαιροποιούμε τις θέσεις μας του 2012, και τις καταθέτουμε ως μέρος του διαλόγου για την αλλαγή εκλογικού νόμου και αναθεώρηση του Συντάγματος.
2. Δημοψηφίσματα: η κοινωνία, πραγματικός φορέας εξουσίας. 2
4. Δημοκρατικό εκλογικό σύστημα, διαφάνεια και σεβασμός στο δημόσιο χρήμα. 3
5. Ισχυρή περιβαλλοντική διακυβέρνηση. 3
6. Όρια στην αυθαιρεσία των κυβερνήσεων. 3
1. Σύνταγμα
Σήμερα επείγουν μια σειρά απαραίτητες θεσμικές αλλαγές, με αρκετές από αυτές να απαιτούν αντίστοιχες τροποποιήσεις και στο Σύνταγμα. Σημαντική είναι η ενίσχυση της κατοχύρωσης του κοινωνικού κράτους και της προστασίας των συλλογικών αγαθών. Για τις αλλαγές αυτές, πρέπει να ανοίξει στην κοινωνία ο ευρύτερος δυνατός διάλογος. Οι όποιες συνταγματικές αλλαγές θα πρέπει να επικυρωθούν με δημοψήφισμα.
Σχετικά με την ίδρυση συνταγματικού δικαστηρίου:
Η δημιουργία τέτοιου θεσμού είναι επικίνδυνος, καθώς ένα τέτοιο δικαστήριο θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να παρακαμφθεί και να ελεγχθεί η ενοχλητική νομολογία του (μη ελεγχόμενου από το πολιτικό σύστημα) ΣτΕ που ακυρώνει στην πράξη τους διάφορους αντισυνταγματικούς νόμους που ψήφιζαν στη Βουλή οι κυβερνήσεις. Η ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου πηγαίνει πάντα πακέτο με την επιδίωξη για αναθεώρηση του συνταγματικού Άρθρου 24 για την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος.
Οι τωρινές ζυμώσεις για καθιέρωση Συνταγματικού Δικαστηρίου στη νέα αναθεώρηση, έχουν εκ των πραγμάτων το ίδιο ακριβώς νόημα που είχαν και πριν. Περιμένουμε από την αριστερά, που πάντα καταψήφιζε τέτοιες λογικές, να μην δεχτεί κάτι τέτοιο τώρα που είναι κυβέρνηση.
Ως ΟΠ είμαστε αντίθετοι σε οποιαδήποτε αλλαγή που αφορά το Άρθρο 24, θα αντιταχθούμε καταψηφίζοντας αν το θέμα έρθει στη Βουλή, και ότι θα ζητήσουμε παρέμβαση του Ευρ. Πράσινου Κόμματος αν χρειαστεί.
2. Δημοψηφίσματα: η κοινωνία, πραγματικός φορέας εξουσίας
Η εκλογική ετυμηγορία δεν είναι λευκή επιταγή γι' αυτούς που θα σχηματίσουν κυβέρνηση. Οι πολίτες δικαιούνται να έχουν λόγο σε όλη τη διάρκεια της τετραετίας για τις πολιτικές που υιοθετούνται.
Από τα δημοψηφίσματα είναι λογικό να εξαιρείται μόνο ό,τι προσκρούει στο Σύνταγμα. Τέτοιες περιπτώσεις είναι κυρίως τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου η πλειοψηφία δε δικαιούται να περιορίζει τα δικαιώματα των μειοψηφιών.
Θεωρούμε απαραίτητη την αναθεώρηση της συνταγματικής διάταξης, ώστε να μπορεί να προκηρυχθεί δημοψήφισμα και με πρωτοβουλία πολιτών, όταν το ζητά με την υπογραφή του συγκεκριμένο ποσοστό του εκλογικού σώματος [ενδεικτικά στο ύψος του 2,5-3%] με δικλείδες ισόρροπης γεωγραφικής κατανομής και η πρόταση δεν αφορά θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σημαντικό θεωρούμε και το δημοψήφισμα ανάκλησης αιρετών οργάνων και προκήρυξης νέων εκλογών, με προϋποθέσεις τη συγκέντρωση υπογραφών του 20% του εκλογικού σώματος και συμμετοχή τουλάχιστον 50% των πολιτών στο σχετικό δημοψήφισμα.
Σημειώνουμε ότι στα δημοψηφίσματα η ενημέρωση των πολιτών, ο δημόσιος διάλογος και η διαβούλευση σε τοπικές συνελεύσεις είναι για μας εξίσου σημαντικά με την τελική ψήφο. Δημοψηφίσματα που συμπίπτουν χρονικά, μπορούν να γίνονται ταυτόχρονα, ή και παράλληλα με τοπικές ή εθνικές εκλογές.
Πρόταση (α)κυρωτικού δημοψηφίσματος, εφόσον συνοδεύεται από τις υπογραφές του 2,5-3% των πολιτών, θα υπερψηφίζουν στη Βουλή εφόσον δεν προσκρούει σε διατάξεις του Συντάγματος. Σε περίπτωση αμφισβητήσεων, η συνταγματικότητα θα κρίνεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να έχουν δυνατότητα νομοθετικής πρωτοβουλίας με συλλογή υπογραφών: κάθε πρόταση νόμου που θα συνοδεύεται από υπογραφές του 1% των πολιτών, να υποχρεώνει τη Βουλή σε διαβούλευση και συζήτηση.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πρέπει να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για την βουλή, πάντα ελέγχοντας ότι η απόφαση δεν προσκρούει με ΣτΕ, Ευρωπαϊκές νομοθεσίες ή άλλες συνθήκες.
Τα χρονικά περιθώρια του δημοψηφίσματος πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μειώνουν τις δυνατότητες χειραγώγησης των πολιτών.
3. Αποκέντρωση, με δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο και με νέα θεσμική συγκρότηση, από την Περιφέρεια προς το Κέντρο.
Η Ελλάδα παραμένει ένα από τα πιο συγκεντρωτικά κράτη στην Ευρώπη παρόλη τη διοικητική μεταρρύθμιση. Η αυτοδιοίκηση των περιφερειών παραμένει ημιτελής, με διεκπεραιωτικές κυρίως αρμοδιότητες, στη σκιά των αποκεντρωμένων κρατικών διοικήσεων.
Διεκδικούμε ισχυρές αυτοδιοικούμενες περιφέρειες με:
· Ουσιαστικές αρμοδιότητες επιτελικού σχεδιασμού σε βασικούς τομείς όπως τη χωροταξία, τις μεταφορές, την περιβαλλοντική διαχείριση και την παιδεία.
· Εκλογή των περιφερειακών συμβουλίων με απλή αναλογική, ψηφοδέλτια χωρίς υποχρεωτικό επικεφαλής, μετεκλογικές συνεργασίες σε προγραμματική βάση, έμμεση εκλογή του επικεφαλής της περιφέρειας από το περιφερειακό συμβούλιο.
· Οικονομική αυτοδυναμία, με μέρος των δημόσιων εσόδων να παραμένει στην περιφέρεια όπου εισπράχθηκε και ένα ακόμη μέρος να αναδιανέμεται μεταξύ του συνόλου των περιφερειών.
· Θεσμούς δημοψηφισμάτων και νομοθετικών πρωτοβουλιών πολιτών, για τις τοπικές αρμοδιότητες, αντίστοιχοι με αυτούς που προτείνουμε για την κεντρική εξουσία.
· Θεσμούς ανοικτής διαβούλευσης για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως «κοινοβούλια νερού σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης» ή «φόρουμ ακτών».
· Ανάλογες ρυθμίσεις και για την αυτοδιοίκηση σε επίπεδο δήμου ή δημοτικής/τοπικής κοινότητας, ώστε να ξεφύγουμε από τη λογική του «τοπικού άρχοντα» και της αδιαφάνειας που δημιουργεί η παντοδυναμία του.
· Μεγαλύτερη αποκέντρωση στο εσωτερικό των δήμων, καθώς με τις συνενώσεις μεγάλωσε η απόσταση μεταξύ τοπικού άρχοντα και πολίτη. Στόχος η δημιουργία ισχυρών θεσμών συμμετοχικής και άμεσης δημοκρατίας (συμμετοχικός προϋπολογισμός, θεματικά και τοπικά συμβούλια, συμβούλια για χρήση συλλογικών αγαθών) σε επίπεδο δημοτικής ή τοπικής κοινότητας.
Η αυτοδιοίκηση πρέπει να αναλάβει ένα πολυσύνθετο ρόλο:
· Οικοδόμηση από την περιφέρεια προς το κέντρο ενός νέου μοντέλου οικονομίας και διοίκησης, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμου, δίκαιου, που θα προκύψει μέσα από καλά σχεδιασμένες πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης, στηριγμένης στην ποιότητα και όχι στην συνεχή αύξηση των οικονομικών δεικτών
· Ανάπτυξη μορφών συμμετοχικής δημοκρατίας, δικτύων αλληλεγγύης, τοπικών μορφών οικονομίας με έμφαση στην κοινωνική και αλληλέγγυα διάσταση, που θα αποτελέσουν σταδιακά και τη βάση για συνολικότερες αλλαγές μοντέλου και προσανατολισμού.
Ένας τέτοιος ρόλος απαιτεί οργάνωση, αυτοτέλεια και διοικητική αποτελεσματικότητα της αυτοδιοίκησης, μέσω της κατάλληλης στελέχωσης κι εκπαίδευσης του προσωπικού της, ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών με άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες και δήμους, ενδυνάμωση των ικανοτήτων των τοπικών κοινωνιών. Πρέπει, επίσης, να παρακολουθείται με κατάλληλους δείκτες και να αξιολογείται η πορεία υλοποίησής των αποφάσεων της αυτοδιοίκησης και το έργο της.
Όλα αυτά πρέπει να αποτυπώνονται και σε ένα Στρατηγικό Σχέδιο Βιωσιμότητας, Κοινωνικής Συνοχής, Σύγκλισης κι Απασχόλησης 2012-2020 που θα επεξεργαστεί ΚΑΘΕ περιφέρεια και θα συν-αποτελέσουν όλα μαζί τη βάση για τη σύνθεση του εθνικού σχεδίου.
4. Δημοκρατικό εκλογικό σύστημα, διαφάνεια και σεβασμός στο δημόσιο χρήμα.
Η μέχρι τώρα διασφάλιση ότι το πρώτο κόμμα έχει σχεδόν σίγουρη την αυτοδυναμία με το μπόνους των 50 εδρών, έχει οδηγήσει σε ένα πολιτικό σύστημα με επίπλαστη αυτάρκεια, όπου η εξουσία είναι συγκεντρωμένη στον αρχηγό και το στενό του κύκλο. Η απλή αναλογική, θα αυξήσει την πίεση στις ηγεσίες, θα ενισχύσει τη δημοκρατική τους λειτουργία και θα περιορίσει τα εσωτερικά πελατειακά συστήματα στα κόμματα εξουσίας. Επιπλέον η απλή αναλογική είναι το μόνο σύστημα που κατοχυρώνει την ισότητα της ψήφου των πολιτών και αναχαιτίζει την έφοδο των κομματικών στρατών για τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού.
Την καθιέρωσή της χρειάζεται όμως να συνοδεύουν συνολικότερες αλλαγές, ώστε να ξεφύγουμε από τη σημερινή κατάσταση όπου τα πάντα περιστρέφονται, τυπικά τουλάχιστον, γύρω από τις αποφάσεις του πρωθυπουργού.
Η μέχρι τώρα εμπειρία μικρότερων κομματικών σχηματισμών που λειτούργησαν συμμαχικά για ένα χρονικό διάστημα ή ακόμα λειτουργούν έτσι (ΛΑ.Ο.Σ., ΔΗΜ.ΑΡ, ΑΝ.ΕΛ.) δεν έχει αναλυθεί κι εκτιμηθεί, όμως δείχνει ότι είναι εφικτό και για τα ελληνικά πολιτικά δεδομένα.
Προτείνουμε λοιπόν αλλαγή εκλογικού νόμου με καθιέρωση απλής αναλογικής.
· Μικρότερες εκλογικές περιφέρειες, διερεύνηση δυνατοτήτων να αντικατασταθεί ο σταυρός προτίμησης με άλλες δημοκρατικές ρυθμίσεις χωρίς να ενισχυθεί η εξουσία των κομματικών μηχανισμών, εσωκομματικές προκριματικές εκλογές ανά περιφέρεια, όπου προβλέπεται λίστα. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει και σε δραστικό περιορισμό του «κόστους εκλογής».
· Κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών
· Κατάργηση του πλαφόν εισόδου του 3%
· Διάλογος, με συμμετοχή και των ίδιων των νέων, για τη σκοπιμότητα να δοθεί δικαίωμα ψήφου από τα 16 χρόνια. Εκλογιμότητα από τα 21 χρόνια.
· Όλες οι κοινωνικές ομάδες πρέπει να αντιπροσωπεύονται με ίσο τρόπο στην Βουλή, γι’ αυτό και θα πρέπει να υπάρξει ποσόστωση 50% για γυναίκες, και αντίστοιχες ποσοστώσεις ευπαθών κοινωνικών ομάδων
· Ανώτατο όριο δύο συνεχόμενων θητειών, σε όλα τα αιρετά και κυβερνητικά αξιώματα.
· Σταθερή ημερομηνία εκλογών ανά 4ετία. Ενδεχόμενη εμβόλιμη/πρόωρη εκλογή θα αφορά μόνο το εναπομένον υπόλοιπο της αρχικής 4ετίας (με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου απομένουν λιγότεροι από 6 μήνες θητείας), ώστε να αποθαρρύνεται η προκήρυξη πρόωρων εκλογών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, να αποσυνδέεται η δεδηλωμένη από τη διαμόρφωση συγκυριακών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών και να διευκολύνεται η ανεξάρτητη λειτουργία της Βουλής. Σε κάθε περίπτωση, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών δε θα πρέπει να αποφασίζεται μόνο από τον πρωθυπουργό.
· Πρόβλεψη να μένουν κενές οι έδρες που αντιστοιχούν στα λευκά ψηφοδέλτια.
· Ασυμβίβαστο για ταυτόχρονη κατοχή θέσεων βουλευτή και υπουργού με αναστολή της βουλευτικής ιδιότητας κατά τη διάρκεια θητείας βουλευτή σε υπουργική θέση.
· Περαιτέρω όρια στην ταυτόχρονη κατοχή αιρετών θέσεων σε θεσμικά όργανα της κεντρικής εξουσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Παράλληλα απαιτείται δραστική περικοπή του «κόστους του πολιτικού συστήματος»
· Λογοδοσία για την χρήση των χρημάτων των φορολογούμενων. Τα κόμματα κάθε χρόνο εκτός από τον ισολογισμό τους να δημοσιοποιούν και απολογισμό δράσεων όπου να αναλύουν και τον τρόπο που δαπανήθηκαν τα χρήματα της κρατικής επιχορήγησης
· Να χρηματοδοτούνται όλα τα κόμματα που ξεπερνούν το 1%, αναλογικά με τις ψήφους που έχουν συγκεντρώσει στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Το ποσό να υπολογίζεται ανά εγγεγραμμένο ψηφοφόρο και η επιχορήγηση προς κάθε κόμμα να εξαρτάται από τον αριθμό των πολιτών που το ψήφισαν. Στον ισολογισμό των κομμάτων δημοσιοποιείται, ως επιπλέον κρατική επιχορήγηση, το κόστος των εργαζομένων τους που μισθοδοτούνται από το Δημόσιο. Αναλογικά ισότιμη μεταχείριση των νέων πολιτικών κομμάτων κατά την προεκλογική περίοδο.
· Ρύθμιση των συσσωρευμένων χρεών των κομμάτων χωρίς καμιά διαγραφή.
· Μείωση κατά 50% των αποδοχών των βουλευτών σε σχέση με το 2010. Κατάργηση της «αυτοτελούς φορολόγησης» των αποδοχών τους, των πρόσθετων αποδοχών για συμμετοχή σε επιτροπές και για άλλα καθήκοντα που ανήκουν στο έργο τους, και της διάθεσης βουλευτικού αυτοκινήτου. Εξορθολογισμός των υπόλοιπων παροχών. Σύνδεση της βουλευτικής αποζημίωσης με τον βασικό μισθό των εργαζομένων.
· Σύνδεση της βουλευτικής αποζημίωσης και με το έργο που αποδίδουν. Το 50% της αποζημίωσης θα συνδέεται αναλογικά με την παρουσία τους στις συνεδριάσεις της ολομέλειας. Το 25% της βουλευτικής αποζημίωσης συνδέεται με την παρουσία των βουλευτών στις επιτροπές που συμμετέχουν και θα μειώνεται αναλογικά με τις απουσίες τους.
· Κατάργηση όλων των πρόσθετων απολαβών όπως βουλευτικών αυτοκινήτων, επιδόματος γραφείου, των πάσης φύσεως ατελειών και των κινητών τηλεφώνων. Για ταξίδια στο εξωτερικό, ημερήσια αποζημίωση με βάση το τιμολόγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για κάθε χώρα. Διατηρείται η δωρεάν μετακίνηση με επιφανειακά μέσα (λεωφορεία, τρένα, πλοία) στην εκλογική τους περιφέρεια, καθώς και από και προς την Αθήνα. Κάλυψη κόστους μετακινήσεων με αεροπλάνο μέχρι του ποσού του αντίστοιχου επιφανειακού μέσου για την ίδια διαδρομή. Παρέχονται γραφεία σε κάθε βουλευτή, από τη Βουλή και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση όπου εκλέγεται.
· Ενίσχυση της υποστήριξης της δουλειάς των βουλευτών. Κάθε βουλευτής θα μπορεί να προσλαμβάνει βοηθούς της επιλογής του (εκτός από συγγενείς μέχρι 2ου βαθμού) με συνολικό προϋπολογισμό 10.000 ευρώ το μήνα. Σε περίπτωση απόσπασης δημόσιου υπαλλήλου, ο μικτός μισθός του συνυπολογίζεται στο συνολικό ποσό. Συνταξιοδότηση των βουλευτών από τα ασφαλιστικά ταμεία καθενός/καθεμιάς τους, όπου θα κατατίθενται από τη Βουλή και οι ασφαλιστικές τους εισφορές για το διάστημα της θητείας τους. Κατάργηση της χωριστής βουλευτικής σύνταξης.
· Κατάργηση κάθε φορολογικού προνομίου των βουλευτών (σήμερα το 50% είναι αφορολόγητα ως «έξοδα παράστασης», ενώ το υπόλοιπο δεν αθροίζεται με τα υπόλοιπα εισοδήματά τους). Απαιτούμε το σύνολο των εισοδημάτων τους να φορολογείται όπως των υπόλοιπων πολιτών.
· Υπουργική και βουλευτική ασυλία αυστηρά οριοθετημένη στα θέματα καθαρά πολιτικού χαρακτήρα. Μέχρι να αναθεωρηθεί η σχετική συνταγματική διάταξη, δέσμευση όλων των πολιτικών δυνάμεων να μην εμποδίζουν με την ψήφο των βουλευτών τους τη δικαστική διερεύνηση καμιάς ποινικής εκκρεμότητας πολιτικών προσώπων.
· Ρητή συνταγματική κατοχύρωση της υποχρέωσης των κομμάτων για δημοκρατική λειτουργία
· Διαφάνεια στα οικονομικά τους, υποχρέωση τήρησης πλήρων λογιστικών βιβλίων (3ης κατηγορίας), έλεγχος από ορκωτούς λογιστές, δημοσιοποίηση ισολογισμών, ονομαστική αναφορά χρηματοδοτών άνω των 2.000 ευρώ
· Διαφάνεια στις δαπάνες και την περιουσιακή κατάσταση των πολιτικών, με υποχρεωτική ανάρτηση όλων των πρόσφατων και παλιότερων δηλώσεων «πόθεν έσχες» στο διαδίκτυο. Υποχρεωτική αιτιολόγηση των οικονομικών πόρων για την απόκτηση κάθε νέου περιουσιακού στοιχείου.
5. Ισχυρή περιβαλλοντική διακυβέρνηση
Το συμβολικό βάρος από τη δημιουργία ανεξάρτητου Υπουργείου Περιβάλλοντος έχει ήδη εξατμιστεί προ πολλού. Ακόμη και με καλές προθέσεις, οι πολιτικές του περιορίζονται στα ασφυκτικά όρια που αφήνει μια κυβερνητική πολιτική με συχνά αντίθετες προτεραιότητες. Βασικό μας ζητούμενο είναι η διάσταση της βιωσιμότητας να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στις πολιτικές όλων των υπουργείων.
Κρίσιμο ρόλο, πέρα από την πολιτική βούληση, παίζουν επίσης:
· Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις πολιτικές όλων των υπουργείων. τόσο ως προς την κατεύθυνση της πρόληψης και της προστασίας όσο και ως προς την κατεύθυνση της οικονομίας που δημιουργεί η ορθή και βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος (θέσεις εργασίας, εξοικονόμηση με την πρόληψη από δαπάνες αποκατάστασης περιβαλλοντικής ζημίας).
· Η δημιουργία αποτελεσματικών μηχανισμών εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και η διάθεση επαρκών πόρων.
6. Όρια στην αυθαιρεσία των κυβερνήσεων
Για μας Κράτος Δικαίου δεν είναι ο εξωραϊσμός της εξουσίας αλλά η οριοθέτησή της. Η δικαιοδοσία των κυβερνήσεων οφείλει να σταματά εκεί που αρχίζουν οι εγγυήσεις για τα δικαιώματα των πολιτών.
· Οι Ανεξάρτητες Αρχές χρειάζεται να γίνουν σεβαστές και να ενισχυθούν, ιδιαίτερα εκεί όπου έχουν αμφισβητηθεί από την κεντρική εξουσία, όπως στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και στο ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος. Νέες Ανεξάρτητες Αρχές είναι απαραίτητες σε τομείς όπως η κατεδάφιση των αυθαιρέτων.
· Η υπηρεσιακή ανεξαρτησία της Δημόσιας Διοίκησης χρειάζεται να θωρακιστεί. Αποστολή της είναι να υπηρετεί, όχι τις εντολές των υπουργών, αλλά τις δημόσιες πολιτικές που χαράσσονται νόμιμα και δημοκρατικά διασφαλίζοντας σε αυτές συνέχεια και συνέπεια.
· Κατάργηση των «μυστικών κονδυλίων», απόλυτη διαφάνεια στους «ειδικούς λογαριασμούς». Διαφάνεια και διαχειριστικοί έλεγχοι και στα ΝΠΙΔ που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και στους φορείς της Αυτοδιοίκησης και στα νομικά τους πρόσωπα
· Αλλαγή της νομοθεσίας περί ευθύνης υπουργών, ώστε να σταματήσει η ασυλία που παρέχει στην πράξη το σημερινό καθεστώς. Άμεση πολιτική δέσμευση των κομμάτων ότι με την ψήφο τους θα διευκολύνουν τη δικαστική διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων και θα προωθήσουν αναθεώρηση της συνταγματικής διάταξης που δυσχεραίνει τη δίωξη πολιτικών προσώπων. Κατάργηση κάθε ειδικής παραγραφής.
· Νομοθετικές ρυθμίσεις που να αποτρέπουν το φαινόμενο της σύγκρουσης προσωπικών ή οικογενειακών επιχειρηματικών συμφερόντων εκλεγμένων πολιτικών με το δημόσιο συμφέρον.
· Η διαφάνεια στη λειτουργία της διοίκησης αποτελεί βασικό δικαίωμα των πολιτών. Όλες οι αποφάσεις και τα πρακτικά δημόσιων αρχών και οργανισμών, θα πρέπει να δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο και να είναι προσβάσιμα σε όλους. Νομοθετική κατοχύρωση της Ελεύθερης Πρόσβασης στην Πληροφορία για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που θα εξειδικεύει τη Συνθήκη του Άαρχους
· Η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από τον εκάστοτε υπουργό, υπονομεύει σοβαρά την ανεξαρτησία της. Επιδιώκουμε πλήρες αυτοδιοίκητο για τη δικαιοσύνη, χωρίς όμως να φθάνουμε σε Κράτος Δικαστών. Επιδιώκουμε πρόσθετες εγγυήσεις για τους δικαστικούς, με οριοθέτηση των εξουσιών του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, αντικειμενικά κριτήρια για τις προαγωγές, διασφαλίσεις στα θέματα των μεταθέσεων.
· Ο διάχυτος δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων από τα δικαστήρια χρειάζεται να ενισχυθεί και να διευρυνθεί.
· Η θρησκευτική ουδετερότητα της πολιτείας απαιτεί πλήρη χωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, ώστε να διασφαλίζεται η ισότητα των πολιτών ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
· Η κατάργηση του κομματικού κράτους και του πελατειακού πλαισίου, απαιτεί σοβαρούς θεσμικούς φραγμούς στους διορισμούς σε μετακλητές κρατικές θέσεις ευθύνης. Το κύριο είναι βέβαια να μην καλύπτονται οι θέσεις αυτές με κριτήρια κομματικής αφοσίωσης. Μια πρόταση που αξίζει να εξεταστεί είναι οι ΔΕΚΟ και τα ΝΠΔΔ να ελέγχονται από Ανεξάρτητη Αρχή, που επιλαμβάνεται να αξιολογήσει τους ικανότερους για την πολιτική στελέχωση τους, όσο και την υλοποίηση μακροπρόθεσμων στόχων και χρονοδιαγραμμάτων, που υποχρεωτικά στηρίζονται από αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
· Οι πελατειακοί διορισμοί τυπικά απαγορεύονται, στην πράξη όμως παρακάμπτονται με τη διαρκή δημιουργία συμβασιούχων που εγκλωβίζονται σε διαρκή ομηρία. Θα άξιζε να αναζητηθούν δικλείδες ώστε να προσλαμβάνονται συμβασιούχοι μόνο σε αποδεδειγμένα προσωρινές και έκτακτες ανάγκες, και οι ανάγκες αυτές να μη μπορούν να ξεπερνούν συγκεκριμένο μικρό ποσοστό (ενδεικτικά, μέχρι 10%) των αντίστοιχων προσλήψεων με την κανονική διαδικασία του ΑΣΕΠ.
Το σίγουρο είναι ότι η χώρα δεν αντέχει άλλη λευκή επιταγή σε κανέναν. Χρειαζόμαστε όχι απλώς πολιτικής, αλλά ριζική αλλαγή πορείας και τρόπου διακυβέρνησης. Τις προτάσεις αυτές τις καταθέτουμε σε ευρύτερο δημόσιο διάλογο με τους πολίτες, ελπίζοντας ότι συμβάλλουμε στο άνοιγμα δρόμων και για άμεσες αλλαγές.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θέλουμε να βάλουμε τις βάσεις για ένα πρότυπο Βιώσιμης Ευημερίας, στηριγμένο στη διεύρυνση της δημοκρατίας, την αλληλεγγύη, τα συλλογικά αγαθά, την ποιότητα ζωής ως δικαίωμα για όλους ανεξάρτητα από αγοραστική δύναμη. Για ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο που να αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους πολίτες, να εξασφαλίζει τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και να ξαναδίνει στη δημοκρατία το πραγματικό της νόημα.
