to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Νόμιμη ή όχι η συμφωνία με την Τουρκία;

Το θέμα έχουν θέσει η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, ενώ έντονες αμφιβολίες εκφράζονται και σε έκθεση της Eurojust- της Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας.


Το θέμα έχουν θέσει η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, ενώ έντονες αμφιβολίες εκφράζονται και σε έκθεση της Eurojust- της Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας.

Οι δημοσιογράφοι ρώτησαν στη συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο Ε.Ε.- Αγκυρας και ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αναμάσησε μηχανικά το ίδιο επιχείρημα, χωρίς δεύτερη σκέψη:

«Το άρθρο 33 και 38 της ντιρεκτίβας για την διαδικασία ασύλου σαφέστατα ανοίγει τον δρόμο για μια τέτοια λύση. Διότι το άρθρο 33, παράγραφος 2 γράμμα C αναφέρει ότι μια χώρα μπορεί να αρνηθεί να εξετάσει αίτημα ασύλου εάν μια μη ευρωπαϊκή χώρα θεωρείται "ασφαλής τρίτη χώρα"».

Είναι όμως έτσι;

Το όλο επιχείρημα βασίζεται καταρχήν στο άρθρο που αναφέρει ότι «χώρα που δεν είναι μέλος [της Ε.Ε.] θεωρείται ως η πρώτη χώρα ασύλου για τον αιτούντα».

Και μετά, ακολουθεί το «γράμμα C» που επικαλέστηκε ο Γιούνκερ το οποίο αναφέρει«ότι χώρα που δεν είναι μέλος [της Ε.Ε.] θεωρείται "ασφαλής τρίτη χώρα" για τον αιτούντα σύμφωνα με το άρθρο 38». 

Με άλλα λόγια η ντιρεκτίβα αναφέρει αφενός ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες μπορούν ναμην δεχθούν αιτήματα ασύλου εφόσον ο πρόσφυγας που καταθέτει το αίτημα έχει ήδη ταξιδέψει μέσω μιας «ασφαλούς τρίτης χώρας» που δεν είναι μέλος της Ε.Ε.  (στην περίπτωση μας την Τουρκία).

Και αφετέρου ότι  εφόσον η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα» η Ευρώπη- και εν τω προκειμένω η Ελλάδα- επιτρέπεται να επαναπροωθεί εκεί πρόσφυγες. 

Ποια τρίτη χώρα θεωρείται για τους Ευρωπαίους «ασφαλής» αναφέρεται στο άρθρο 38. Για τον Γιούνκερ «το άρθρο 38 σύμφωνα με την άποψη μας ισχύει για την Τουρκία». 

Πολλοί διαφωνούν με αυτή την άποψη ειδικά στα εξής επίμαχα σημεία: 

► το (c) που αναφέρει ότι η «η ασφαλής τρίτη χώρα» πρέπει να σέβεται «την αρχή της μη επαναπροώθησης σύμφωνα με την Συνθήκη της Γενεύης» για τους πρόσφυγες, και

► το (e) που επισημαίνει την δυνατότητα για κατάθεση αιτήματος προκειμένου να χορηγηθεί καθεστώς πρόσφυγα στον αιτούντα, ο οποίος εφόσον διαπιστωθεί ότι είναι πρόσφυγας, θα δικαιούται προστασίας, πάλι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης. 

Την νομιμότητα της συμφωνίας λοιπόν θέτει εν αμφιβόλω αφενός το βαρύ ιστορικό επαναπροωθήσεων προσφύγων πίσω στις ζώνες πολέμου που έχει η Τουρκία, όπως επανηλλειμένα έχουν καταγγείλει η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Και κυρίως το γεγονός ότι η Τουρκία δεν είναι πλήρες μέλος της Συνθήκης της Γενεύης. Παρότι η Άγκυρα έχει βάλει την υπογραφή της στη συνθήκη, έθεσε γεωγραφικούς περιορισμούς: δέχεται ως πιθανούς πρόσφυγες μόνο Ευρωπαίους.

Αυτό σημαίνει, όπως επισημαίνουν και οι Financial Times, ότι οι Ιρακινοί για παράδειγμα, ή οι Αφγανοί η ζωή των οποίων μπορεί να κινδυνεύει από τις διώξεις και τον πόλεμο δεν μπορεί να αναζητήσει καταφύγιο και προστασία στην Τουρκία.

Η Άγκυρα έχει κάνει εξαίρεση μόνο για τους Σύρους, αλλά και σε αυτούς προσφέρει μόνο «μερική προστασία» και όχι πλήρες καθεστώς πρόσφυγα. 

Έτσι αντίθετα με τις διαβεβαιώσεις του Γιούνκερ είναι αρκετά σαφές από τους ίδιους τους κανονισμούς της Ε.Ε. ότι η Τουρκία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «ασφαλής τρίτη χώρα».

Προβλέποντας προφανώς τα σημερινά αδιέξοδα, η Κομισιόν είχε από τον Φεβρουάριο κάνει τους λογαριασμούς της, όταν εξέδωσε μια ανακοίνωση σχετικά με την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.

Σε αυτήν αναφέρεται ότι οι κανόνες της Ε.Ε. επιτρέπουν να χαρακτηριστεί μια τρίτη χώρα «ασφαλής» εφόσον υπάρχει η δυνατότητα ο πρόσφυγας να έχει προστασία σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης, αλλά δεν απαιτεί η «τρίτη χώρα» να έχει επικυρώσει τη Συνθήκη της Γενεύης χωρίς τους... «γεωγραφικούς περιορισμούς».  

Η Κομισιόν εδώ παίζει με τις λέξεις, «ξεχνώντας» πολύ βολικά να συμπεριλάβει στην ανακοίνωση της τους κανόνες της ίδιας της Ε.Ε.

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Στήβ Πίρς, ειδικός στην ευρωπαϊκή νομοθεσία:

«Πώς είναι δυνατόν για τους Σύρους, τους Ιρακινούς, τους Αφγανούς και πολλούς άλλους να "αιτηθούν καθεστώς πρόσφυγα" και "να τους χορηγηθεί προστασία σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης" σε μια χώρα η οποία (όπως η Τουρκία) εφαρμόζει τη συνθήκη μόνο για πρόσφυγες από την Ευρώπη; Η επιλεκτική και παραπλανητική αναφορά της Κομισιόν στο κείμενο της ευρωπαϊκής ντιρεκτίβας δείχνει ότι γνωρίζει πως το επιχείρημα της είναι αδύναμο». 

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί- μεταξύ αυτών και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες - εξέφρασαν άμεσα την «βαθιά ανησυχία» τους για τη συμφωνία, με την Διεθνή Αμνηστία να την χαρακτηρίζει «πλήγμα θανάτου» για το σύστημα ασύλου της Ε.Ε. 

Όπως επισημαίνει ο Ντάνκαν Ρόμπινσον στους FT: «Με δυο λόγια η Ε.Ε. έχει δυο επιλογές. 'Η να ελπίζει ότι η Τουρκία θα υιοθετήσει ένα λειτουργικό σύστημα χορήγησης ασύλου ή να κλείσει τα μάτια και τα αυτιά της και να προχωρήσει με το σχέδιο της. Οι ευρωπαϊκοί κανόνες είναι σαφείς και δεν υπάρχουν περιθώρια γιανομικές κυβιστήσεις» 

Δείτε την ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα που ρυθμίζει τις διαδικασίες ασύλου στις 28 χώρες-μέλη.

«...Μας προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία»

Την ίδια ώρα, ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών τονίζει πως πρέπει να ελέγχεται εάν δικαιούται άσυλο κάθε πρόσωπο που φθάνει σε ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι να επαναπροωθείται αυτόματα στην Τουρκία, 

Σε δηλώσεις την Τετάρτη, στο πρακτορείο ειδήσεων Sputnik ο Γουίλιαμ Σπίντλερ, σημειώνει:

«Μια από τις διαστάσεις (σ.σ. του σχεδίου συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας) που μαςπροκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία είναι η επιστροφή όλων αυτών των ανθρώπων που φθάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία με οργανωμένο τρόπο, όποιος κι αν είναι αυτός... Όταν φτάνουν οι άνθρωποι αυτοί, δεν μπορείς να αποφανθείς αν κάποιος είναι πρόσφυγας ή μετανάστης απλά κοιτάζοντάς τον. Χρειάζεται να αξιολογήσεις την κατάσταση του ατόμου πριν αποφασίσεις την επιστροφή τους. Αυτό που προτείνεται είναι η επαναπροώθηση χωρίς οποιαδήποτε αξιολόγηση», τόνισε.

Θα αποτελούσε παραβίαση του διεθνούς δικαίου μια τέτοια πρακτική, κατά την οποία η επαναπροώθηση προηγείται της αξιολόγησης της κατάστασης, σημείωσε ο ίδιος.

«Αν φτάσεις σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και δηλώσεις ότι είσαι πρόσφυγας και ότι έφυγες για να σωθείς από διωγμό, αυτή η χώρα έχει υποχρέωση να σου προσφέρει προστασία», υπενθύμισε ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας.

Σημείωσε πάντως πως εάν ένα άτομο εξακριβώνεται ότι είναι οικονομικός μετανάστης μπορεί νομίμως να επαναπροωθηθεί στην Τουρκία, βάσει της συμφωνίας περί επανεισδοχής.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)