Η πράξη νομοθετικού περιεχομένου για το κλείσιμο της ΕΡΤ, μαζί με την έκβαση των διαπραγματεύσεων για το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, εγκαινιάζουν με επίσημο τρόπο μια νέα περίοδο διακυβέρνησης
Ήταν ένας χρόνος και κάτι σχεδόν απόλυτης κινηματικής νηνεμίας. Ήταν ένα χρόνος στον οποίο ο αρχικός ενθουσιασμός για το 27% του ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάστηκε. Ήταν ένας χρόνος, οι κινηματικές παραστάσεις του οποίου σίγουρα δεν οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι ένα βράδυ του Ιούνη θα συζητάμε για βάρδιες κάπου στην Αγία Παρασκευή, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΜΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και η Ελευθεριακή Συνδικαλιστική Ένωση θα βρίσκονται δίπλα -δίπλα, ότι έξω από το ραδιομέγαρο θα μιλάει μετανάστης για την Αμυγδαλέζα και θα ακούγεται ο ύμνος του ΕΑΜ.
Όλα ξεκινούν όταν ο εκπρόσωπος τύπου Σίμος Κεδίκογλου ανακοινώνει την κυβερνητική απόφαση: να κλείσει την ΕΡΤ, να απολύσει 2.500 ανθρώπους με μία πράξη νομοθετικού περιεχομένου, και με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου μορφώματος δημόσιας (;) ενημέρωσης, με νέο προσωπικό.
Η πολιτική τακτική της κυβέρνησης πίσω από αυτήν την επιλογή είναι σαφής και όχι πρωτότυπη. Η επίκληση της εξυγίανσης, τόσο από τον Κεδίκογλου όσο και από τον Σαμαρά στην ομιλία του, είναι ενδεικτική. Για τους νεοφιλελεύθερους ηγέτες μας, το δημόσιο αντιμετωπίζεται σαν ένα άρρωστο σώμα. Βασισμένη πάνω σε κάποιες χρόνιες (και διαμορφωμένες από τους ίδιους) παθογένειες, κάθε επέμβαση προβάλλεται ως ακρωτηριασμός ενός μολυσμένου μέλους. Η τακτική αυτή δικαιολόγησε μία σειρά από αποκρατικοποιήσεις μπορεί να γίνεται ηγεμονική στην ελληνική κοινωνία, αλλά απέτυχε στο παράδειγμα της ΕΡΤ.
Η απάντηση στο γιατί απέτυχε στη συγκεκριμένη περίπτωση (ενώ εφαρμόστηκε αποτελεσματικά στον ΟΠΑΠ) μάλλον δεν έχει εύκολη απάντηση. Από τη μία είναι ο χαρακτήρας του δικαιώματος που έπληξε η πράξη νομοθετικού περιεχομένου: Η πληροφορία, η δυνατότητα μιας πιο αντικειμενικής ενημέρωσης, η έστω και τυπική καθιέρωση της πολυφωνίας, δεν μπορούν να καταργηθούν από τη μία μέρα στην άλλη, ακόμα και αν ο θεσμός που τα παρέχει είναι (για τη μέχρι πρότινος επικρατούσα στην κοινωνία λογική) προς ακρωτηριασμό. Αυτό φάνηκε και από έναν από τους παραλληλισμούς που χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από τους ίδιους τους εργαζόμενους και τους αλληλέγγυους. Η παρομοίωση με το Πολυτεχνείο βασίστηκε στη φίμωση του ελεύθερου ραδιοφώνου και η υπεράσπιση της πληροφόρησης ταυτίστηκε με τον αγώνα ενάντια στη δικτατορία.
Το παράδειγμα της ΕΡΤ, καθώς και η εξέγερση της Τουρκίας που ξεκίνησε «για μία χούφτα δέντρα», μας δείχνουν ότι υπάρχουν μια σειρά από δικαιώματα που ακόμα και ένας λαός, που μπορεί να ανεχτεί κάθε περικοπή, τα νιώθει πυρηνικά της έννοιας της δημοκρατίας. Το δικαίωμα στην πληροφόρηση και στη βιώσιμη πόλη μάλλον ανήκουν σε αυτά.
Αλλά ίσως το πιο βασικό στοιχείο της απάντησης σε αυτό το ερώτημα να είναι ότι η κυβέρνηση υποτίμησε το ιστορικό φορτίο που έχει η ΕΡΤ. Αντιμετωπίζοντας λογιστικά την ΕΡΤ σαν μία ακόμα κρατικοδίαιτη, δημόσια υπηρεσία η κυβέρνηση ξέχασε τη συλλογική μνήμη μίας χώρας και τον τρόπο που η ΕΡΤ έχει χαραχθεί σε αυτή. Ο τρόπος αυτός διαφέρει πολύ από τον ΟΠΑΠ, ή οποιαδήποτε άλλη δημόσια υπηρεσία. Γιατί ο τρόπος που χαράχθηκε η ΕΡΤ στη συλλογική μνήμη ήταν μέσα από ένα στοιχείο που συγκροτεί ταυτότητες, δραστικά και σχεδόν ανεξίτηλα: Η κυβέρνηση υποτίμησε τον πολιτισμό.
Με απλά λόγια η κυβέρνηση υποτίμησε τα ίχνος που αφήνουν οι ελληνικές ταινίες, η ορχήστρα της ΕΡΤ, η Λιλιπούπολη, το «Ουράνιο Τόξο», το intro της Αθλητικής Κυριακής, ένα δελτίο ειδήσεων που παρότι ήταν στην υπηρεσία των «από πάνω» άφηνε χώρο και στους πολίτες, ένα σήμα που αποτελούσε τη μοναδική διέξοδο ψυχαγωγίας στην άγονη γραμμή, το «Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα», τις συνεντεύξεις του Χατζηδάκη, το «Σαν Σήμερα», τις απαγγελίες ποιημάτων, το «Σύμπαν που αγάπησα» και (ω ναι, συγκρότησαν και αυτά ταυτότητα) το Eurοbasket του ’87 και το Euro του ’04.
Με το λάθος της αυτό η κυβέρνηση συνέβαλε στο να δημιουργηθεί στις συνειδήσεις όσων υπερασπίζονται την ΕΡΤ μία πολύ ισχυρή εικόνα: Η εικόνα χιλιάδων ανθρώπων κάτω από το ραδιομέγαρο, η χιλιάδων πολιτών να υπερασπίζονται την πληροφορία, χιλιάδων δεκτών να υπερασπίζονται την ύπαρξη του πομπού, και άρα τη δική τους ύπαρξη ως δέκτες. Στη συγκεκριμένη εικόνα ο πομπός είναι σύμβολο της δημοκρατίας. Οι πολίτες υπερασπίζονται το σύμβολο απέναντι σε μια αυταρχική κυβέρνηση και το σύμβολο βρίσκει διεξόδους προς τη δημοσιότητα (902, Κόκκινο, blog) τις οποίες η κυβέρνηση φιμώνει. Ίσως αυτή η πράξη νομοθετικού περιεχομένου να νοηματοδότησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την έννοια δημοκρατία για όσους βρέθηκαν το βράδυ στην ΕΡΤ.
Το μόνο σίγουρο πάντως είναι πως αυτή η πράξη νομοθετικού περιεχομένου, μαζί με την έκβαση των διαπραγματεύσεων για το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, εγκαινιάζουν με επίσημο τρόπο μία νέα περίοδο διακυβέρνησης. Αυτή που πλέον δεν θα βασίζεται στη συγκυβέρνηση της Νέας δημοκρατίας με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ (των νεοφιλελεύθερων με τους εκσυγχρονιστές), αλλά στη συμμαχία της Νέας Δημοκρατίας με τη Χρυσή Αυγή. Στη συμμαχία των νεοφιλελεύθερων με τους φασίστες.
Το διπλό άδειασμα των εταίρων (αντιρατσιστικό και ΕΡΤ) από τη Νέα Δημοκρατία και η συμμαχία με τη Χρυσή Αυγή (στάθηκε από την αρχή δίπλα της στον ακρωτηριασμό της ΕΡΤ) εγκαινιάζουν με της σειρά της μία νέα περίοδο για το κράτος - άρα και για το κίνημα. Πλέον (και με συμβολικό τρόπο) έχουμε ένα σκληρό, αυταρχικό κρατικό μηχανισμό, ένα κράτος έκτακτης ανάγκης (δεν είναι τυχαία η επίκληση στο άρθρο 44 του Συντάγματος).
Το κράτος-συνομιλητής της Μεταπολίτευσης έχει πλέον δώσει τη θέση του στο κράτος που πειθαρχεί, το κράτος που δεν φοβάται να διακόψει κάθε προσπάθεια για συναίνεση, την εξουσία που δεν στηρίζει, αλλά φαίνεται πια να στηρίζεται στους φασίστες. Για να χρησιμοποιήσουμε ξανά τη συλλογική μνήμη, το κράτος δεν είναι πια δίπλα μας (αν ήταν ποτέ), αλλά απέναντί μας. Και ο καλός συνομιλητής έχει αντικατασταθεί από το Χαρχούδα. Ας είναι η ΕΡΤ η αρχή να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό το Χαρχούδα πρέπει να το ρίξουμε…
