Η έκθεση υπενθυμίζει και τις δύο περσινές καταδίκες της χώρας μας για τον βασανισμό μετανάστη και τον αποκλεισμό παιδιών Ρομά από την εκπαίδευση.
Πέρα από την επισήμανση για εμπλοκή ακροδεξιών συμμοριών στα καταγεγραμμένα κρούσματα ρατσιστικής βίας, στην κατηγορία για τα εγκλήματα μίσους υπάρχουν δύο αναφορές για τη Χρυσή Αυγή.
Διαβάστε την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας
Η μία αφορά στην έβδομη αναβολή δίκης τριών Ελλήνων, μεταξύ των οποία και μίας υποψήφιας βουλευτού της Χρυσής Αυγής που κατηγορήθηκαν για τον ξυλοδαρμό τριών Αφγανών και το μαχαίρωμα ενός από αυτούς το 2011. Η δεύτερη αναφορά γίνεται για την άρση ασυλίας δύο βουλευτών του κόμματος που συνδέθηκαν με επιθέσεις σε πάγκους λαϊκών αγορών που ανήκαν σε μετανάστες στη Ραφήνα και το Μεσολόγγι.
Από την κριτική της Διεθνούς Αμνηστίας δεν ξεφεύγουν ούτε οι διωκτικές αρχές αφενός για την υπερβολική χρήση βίας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και αφετέρου για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά σε δύο περιστατικά άσκησης βίας από αστυνομικούς. Η μία αφορά στον σοβαρό τραυματισμό του φωτορεπόρτερ Μάριου Λώλου τον περασμένο Απρίλιο, όταν αστυνομικός των ΜΑΤ τον χτύπησε με γκλομπ στο πίσω μέρος του κεφαλιού του.
Η δεύτερη αναφορά γίνεται για την υπερβολική χρήση χημικών από τα ΜΑΤ τον περασμένο Αύγουστο κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαδήλωσης στις Σκουριές. Αναφορές υπήρξαν τότε και για ρίψη λαστιχένιων σφαιρών και άλλων βολίδων πρόσκρουσης.
Υπάρχουν, επίσης, αναφορές για βασανιστήρια κρατούμενων μεταναστών και αιτούντων άσυλο.
Στην έκθεση, επίσης, αναφέρονται οι απαράδεκτες συνθήκες κράτησης για τους αλλοδαπούς, ενώ γίνεται λόγος και για τα ασυνόδευτα παιδιά.
Aναλυτικά η έκθεση σε ό,τι αφορά την Ελλάδα:
Καθόλη τη διάρκεια του έτους συνεχίστηκαν οι ισχυρισμοί για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαι-
ωμάτων από την αστυνομία, περιλαμβανομένων βασανιστηρίων και υπερβολικής χρήσης βίας.
Μετανάστες και αιτούντες άσυλο αντιμετώπισαν εμπόδια στην υποβολή των αιτήσεών τους και
συχνά κρατήθηκαν σε υποτυπώδεις συνθήκες. Κλιμακώθηκαν δραματικά τα εγκλήματα μίσους
με βάση τη φυλή και την εθνικότητα.
--------------------------------------------------------------
Γενικές πληροφορίες
--------------------------------------------------------------
Η οικονομία βρισκόταν σε κρίση και η ανεργία έφτασε το 26.8% τον Οκτώβριο. Ψηφίστηκαν από τη
Βουλή περαιτέρω μέτρα λιτότητας τον Φεβρουάριο και τον Νοέμβριο, εν μέσω διαμαρτυριών στην
Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Τον Μάιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων διαπίστω-
σε ότι η νομοθεσία λιτότητας που σχετίζεται με τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα παραβίαζε δι-
άφορες διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη.
Η Χρυσή Αυγή, ακροδεξιό κόμμα με επιθετική αντιμεταναστευτική ρητορική, κέρδισε 18 έδρες στις
κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.
--------------------------------------------------------------
Υπερβολική χρήση βίας
--------------------------------------------------------------
Συνεχίστηκαν ισχυρισμοί για υπερβολική χρήση βίας εκ μέρους της αστυνομίας κατά τη διάρκεια
διαδηλώσεων.
*Τον Απρίλιο αρκετοί δημοσιογράφοι και φωτογράφοι δέχθηκαν επίθεση από ΜΑΤ κατά τη διάρκεια
διαμαρτυριών στην Αθήνα στη μνήμη ενός 77χρονου συνταξιούχου φαρμακοποιού, ο οποίος αυτο-
κτόνησε. Ο φωτορεπόρτερ Μάριος Λώλος υπέστη σοβαρό κρανιακό κάταγμα, όταν αστυνομικός των
ΜΑΤ τον χτύπησε με γκλομπ στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Κανένα άτομο δεν συνελήφθη, ούτε
κατηγορήθηκε για την επίθεση.
*Στις 5 Αυγούστου ΜΑΤ έκαναν υπερβολική χρήση χημικών ερεθιστικών ουσιών και σύμφωνα με
αναφορές έριξαν λαστιχένιες σφαίρες και άλλες βολίδες πρόσκρουσης εναντίον ειρηνικών διαδη-
λωτών που εναντιώνονταν στις επιχειρήσεις εξόρυξης χρυσού στην περιοχή της Χαλκιδικής.
--------------------------------------------------------------
Βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης
--------------------------------------------------------------
Συνεχίστηκαν οι ισχυρισμοί για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης εναντίον ατόμων,
μεταξύ άλλων, μελών ευπαθών ομάδων, όπως μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνταν σε
κέντρα κράτησης. Συνεχίστηκαν τα συστημικά προβλήματα που οδηγούν στην ατιμωρησία, όπως η
συχνή αποτυχία των αρχών να διεξάγουν άμεσες, πλήρεις και αμερόληπτες έρευνες και να διασφα-
λίζουν το δικαίωμα στην αποτελεσματική αποκατάσταση. Τον Ιανουάριο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι ο βιασμός με γκλομπ ενός παράτυπου μετανάστη από ακτο-
φύλακα τον Μάιο του 2011 ισοδυναμούσε με βασανιστήριο (Ζοντούλ κατά Ελλάδας). Τον Αύγουστο η
Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ διαπίστωσε ότι η Ελλάδα απέτυχε να διερευνήσει τις
καταγγελίες για κακομεταχείριση και διακρίσεις από την αστυνομία ενός έλληνα Ρομά το 1999 (Κα-
τσαρής κατά Ελλάδας).
*Τον Μάρτιο το Μικτό Ορκωτό Εφετείο στην Αθήνα αθώωσε δυο αστυνομικούς που κατηγορούνταν
για πρόκληση σωματικής βλάβης σύμφωνα με τη διάταξη κατά των βασανιστηρίων του Ποινικού
Κώδικα εναντίον δύο προσφύγων στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίου Παντελεήμονα, στην Αθήνα, τον Δε-
κέμβριο του 2004. Οι αστυνομικοί είχαν κριθεί ένοχοι σε πρώτο βαθμό.
*Τον Οκτώβριο ήρθαν στο φως σοβαροί ισχυρισμοί για βασανιστήρια 15 αντι-φασιστών διαδηλωτών
από αστυνομικούς στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών στις 30 Σεπτεμβρίου. Υποστηρικτές
των διαδηλωτών, που συνελήφθησαν την 1η Οκτωβρίου, κατήγγειλαν, επίσης, ότι και οι ίδιοι υπο-
βλήθηκαν σε μεταχείριση ισοδύναμη με βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ. Οι αρχές αρνήθηκαν τους ισχυρι-
σμούς, αλλά ένας ανακριτής ζήτησε από τον Εισαγγελέα να ασκήσει ποινική δίωξη στους αστυνομι-
κούς που είχαν εμπλακεί στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διαδηλωτών.
--------------------------------------------------------------
Πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες
--------------------------------------------------------------
Παρά τις βελτιώσεις που αναφέρθηκαν στο επίπεδο προσφυγής της διαδικασίας χορήγησης ασύλου,
η Ελλάδα είχε σημειώσει μικρή πρόοδο στη δημιουργία ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστή-
ματος. Στο τέλος της χρονιάς η νέα Αρχή Ασύλου δεν είχε ξεκινήσει ακόμα να επεξεργάζεται τις αιτή-
σεις για άσυλο λόγω σοβαρής έλλειψης προσωπικού. Τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες
άσυλο στην προσπάθειά τους να υποβάλουν τις αιτήσεις τους συνεχίστηκαν. Για παράδειγμα, στην
Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής στην Αθήνα, καταχωρούνταν από τις αρχές μόνο περί-
που 20 αιτήσεις την εβδομάδα.
Άτομα τα οποία προσπάθησαν να εισέλθουν στην Ελλάδα από την Τουρκία μέσω του ποταμού Έβρου
ανέφεραν ότι είχαν απωθηθεί πίσω στην Τουρκία από τις ελληνικές αρχές. Τον Δεκέμβριο ολοκλη-
ρώθηκε φράκτης 10,5 χλμ κατά μήκος των χερσαίων συνόρων με την Τουρκία στην περιοχή του
Έβρου. Συνεχίστηκαν οι ανησυχίες ότι ο φράκτης θα εμπόδιζε την ασφαλή είσοδο στα άτομα που
αναζητούν διεθνή προστασία, και θα τα ανάγκαζε να επιχειρήσουν να ακολουθήσουν επικίνδυνα πε-
ράσματα.
Αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες, περιλαμβανομένων ασυνόδευτων παιδιών, συνέχισαν
να κρατούνται συστηματικά επί μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τον Απρίλιο θεσπίστηκε νέα νομοθετική
διάταξη που επέτρεπε την κράτηση των παράτυπων μεταναστών και των αιτούντων άσυλο για λό-
γους όπως η υποψία ότι μεταφέρουν μολυσματικές ασθενείς όπως ο ΗΙV. Η καταστολή των μετανα-
στών από την αστυνομία, που ξεκίνησε τον Αύγουστο, ήγειρε ανησυχίες σχετικά με τις διακρίσεις εις
βάρος ατόμων λόγω της υποτιθέμενης εθνικότητάς τους, και σχετικά με την ενδεχόμενη πυροδότη-
ση της ξενοφοβίας.
Τον Οκτώβριο η τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου επέτρε-
πε στην αστυνομία να επεκτείνει τη μέγιστη τρίμηνη ή εξάμηνη περίοδο κράτησης ενός αιτούντα άσυ-
λο σε επιπλέον 12 μήνες. Συνεχίστηκαν οι υποτυπώδεις συνθήκες σε διάφορα κέντρα κράτησης με-
ταναστών και σε αστυνομικά τμήματα όπου κρατούνταν αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες.
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 | Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 22
Οι συνθήκες στην εγκατάσταση κράτησης του Ελληνικού στην Αθήνα ήταν απάνθρωπες και εξευ-
τελιστικές. Από τον Αύγουστο μέχρι και το τέλος του χρόνου πολλοί αιτούντες άσυλο και παράτυποι
μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων πολλών σύρων υπηκόων που διέφυγαν από τις συγκρούσεις
εκεί, αναφέρθηκε ότι κρατούνταν σε πολύ κακές συνθήκες σε αστυνομικά τμήματα ή είχαν εγκατα-
λειφθεί χωρίς στέγη.
--------------------------------------------------------------
Διακρίσεις
--------------------------------------------------------------
Εγκλήματα μίσους
Ο αριθμός των επιθέσεων με ρατσιστικά κίνητρα κλιμακώθηκε δραματικά κατά τη διάρκεια της χρο-
νιάς. Τον Οκτώβριο το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας ανέφερε πως τα περισ-
σότερα από τα μισά εκ των 87 καταγεγραμμένων περιστατικών ήταν συνδεδεμένα με εξτρεμιστι-
κές ακροδεξιές ομάδες οι οποίες είχαν ενεργήσει οργανωμένα και προσχεδιασμένα. Τον Δεκέμβριο
υπεγράφη προεδρικό διάταγμα το οποίο προέβλεπε ότι ειδικές μονάδες της αστυνομίας στην Αθή-
να και στη Θεσσαλονίκη θα διερευνούσαν τα εγκλήματα με ρατσιστικά κίνητρα. Ωστόσο, η απόφαση
αυτή ήταν ελλιπής, καθώς δεν προστάτευε τα θύματα χωρίς χαρτιά από τη σύλληψη και την απέλα-
ση κατά τη διάρκεια των ποινικών διαδικασιών.
*Τον Αύγουστο καταγράφηκε σειρά βίαιων επιθέσεων εναντίον μεταναστών και αιτούντων άσυλο και
άτυπων χώρων λατρείας στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Στις 13 Αυγούστου ένας ιρακινός υπήκο-
ος μαχαιρώθηκε θανάσιμα σε επίθεση. Διατάχθηκε ποινική έρευνα, αλλά δεν αναγνωρίστηκε κανέ-
νας δράστης.
Στις 24 Σεπτεμβρίου αθηναϊκό δικαστήριο ανέβαλε την δίκη για έβδομη φορά τριών ελλήνων υπη-
κόων, περιλαμβανομένης μιας υποψήφιας βουλευτή της Χρυσής Αυγής. Είχαν κατηγορηθεί για τον
ξυλοδαρμό τριων αφγανών αιτούντων άσυλο και το μαχαίρωμα ενός από αυτούς το 2011. Πρόκειται
για ένα από τα ελάχιστα περιστατικά ρατσιστικής βίας που παραπέμφθηκαν σε δίκη.
*Τον Οκτώβριο, το Κοινοβούλιο ήρε την ασυλία δυο βουλευτών της Χρυσής Αυγής οι οποίοι ήταν
συνδεδεμένοι με δυο επιθέσεις σε πάγκους λαϊκών αγορών που ανήκαν σε μετανάστες στις πό-
λεις της Ραφήνας και του Μεσολογγίου στις 9 Σεπτεμβρίου. Τον Νοέμβριο, απαγγέλθηκαν κατηγο-
ρίες κατά των βουλευτών οι οποίοι ήταν συνδεδεμένοι με το περιστατικό που διαδραματίστηκε στο
Μεσολόγγι.
*Στις 3 Νοεμβρίου, έγιναν επιθέσεις εναντίον μεταναστών και αιτούντων άσυλο, αλλά και εναντίον
των καταστημάτων και των σπιτιών τους στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα, σύμ-
φωνα με αναφορές, από εξτρεμιστικές ακροδεξιές ομάδες.
Άτομα με ΗΙV
Τον Μάιο οι αρχές συνέλαβαν και σύμφωνα με αναφορές εξέτασαν δια της βίας για τον ιό HIV πα-
ραπάνω από 100 φερόμενες ως ιερόδουλες. Σοβαρές ανησυχίες εκφράστηκαν για το στιγματισμό
των 29 εκ των συλλειφθεισών έπειτα από τη δημοσίευση των προσωπικών τους στοιχείων και των
φωτογραφιών τους από την αστυνομία και απαγγέλθηκαν κατηγορίες εις βάρος τους για τη σκόπιμη
πρόκληση σωματικών βλαβών. Στο τέλος της χρονιάς 12 συλληφθείσες βρίσκονταν ακόμα στη φυ-
λακή, εν αναμονή δίκης.
Ρομά
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι, συνεχίστηκε ο διαχωρι-
σμός ή ο αποκλεισμός των παιδιών Ρομά από την εκπαίδευση, ενώ οικογένειες Ρομά εκδιώχθηκαν
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 | Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 23
ή απειλήθηκαν με έξωση από τους καταυλισμούς τους χωρίς να τους παρασχεθεί εναλλακτική και
επαρκής στέγαση.
*Τον Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η αποτυχία των ελ-
ληνικών αρχών να ενσωματώσουν τα παιδιά Ρομά στον Ασπρόπυργο στην εκπαίδευση ισοδυναμεί
με διάκριση (Σαμπάνης και άλλοι κατά Ελλάδας). Επρόκειτο για τη δεύτερη φορά που διαπιστώθη-
κε ότι η Ελλάδα παραβίασε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λόγω του διαχω-
ρισμού των παιδιών Ρομά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στον Ασπρόπυργο.
--------------------------------------------------------------
Λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανσέξουαλικά και διαφυλικά άτομα
--------------------------------------------------------------
Τον Νοέμβριο οι ακτιβιστές ΛΟΑΤ ανέφεραν ότι είχαν κλιμακωθεί στην Αθήνα τα περιστατικά ομοφο-
βικής βίας. Τα θύματα ανέφεραν ότι οι δράστες που τους επιτέθηκαν ήταν μέλη εξτρεμιστικών ακρο-
δεξιών ομάδων, περιλαμβανομένων, σύμφωνα με αναφορές, και μελών της Χρυσής Αυγής.
--------------------------------------------------------------
Αντιρρησίες Συνείδησης
--------------------------------------------------------------
Συνεχίστηκαν οι επανειλημμένες διώξεις των αντιρρησιών συνείδησης.
*Τον Φεβρουάριο το Στρατοδικείο Αθηνών καταδίκασε τον 49χρονο Αβραάμ Πουλιάση, έναν από
τους πρώτους αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα, σε εξάμηνη φυλάκιση, με τριετή αναστολή. Ο
Αβραάμ Πουλιάσης δεν ήταν πλέον υπόχρεος στράτευσης, εφόσον είχε συμπληρώσει το 45ο έτος
της ηλικίας του.
--------------------------------------------------------------
Συνθήκες στις φυλακές
--------------------------------------------------------------
Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η Ελ-
λάδα είχε παραβιάσει την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σε τρεις περιπτώσεις,
λόγω των ακατάλληλων συνθηκών κράτησης στις φυλακές των Ιωαννίνων, του Κορυδαλλού και του
κέντρου κράτησης της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης.
--------------------------------------------------------------
Ελευθερία της έκφρασης
--------------------------------------------------------------
Η ελευθερία της έκφρασης απειλήθηκε σε πολλές περιπτώσεις.
*Τον Νοέμβριο, ο Κώστας Βαξεβάνης, δημοσιογράφος και εκδότης περιοδικού, δικάστηκε στην Αθή-
να για παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αφού δημοσίευσε τα ονόματα 2.000 Ελλήνων οι οποίοι
φέρονται να είχαν προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία και κάλεσε να διεξαχθούν
έρευνες για πιθανή φοροδιαφυγή. Αθωώθηκε έπειτα από την ακρόαση η οποία διήρκεσε μία ημέρα.
Το γραφείο του Εισαγγελέα του Πρωτοδικείου Αθηνών άσκησε έφεση, και ο Κώστας Βαξεβάνης πα-
ραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον του Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 | Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 24
*Τον Οκτώβριο, τα μέλη εξτρεμιστικών χριστιανικών ομάδων και το ακροδεξιό κόμμα Χρυσή Αυγή,
περιλαμβανομένων μερικών βουλευτών, προσπάθησαν να εμποδίσουν την πρεμιέρα του θεατρικού
έργου Corpus Christi, με λεκτικές επιθέσεις και απειλές κατά των ηθοποιών και του κοινού. Τον Νο-
έμβριο οι άνθρωποι που είχαν σκηνοθετήσει το θεατρικό έργο κατηγορήθηκαν για βλασφημία.
--------------------------------------------------------------
Επισκέψεις/Εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας
--------------------------------------------------------------
#Εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας επισκέφθηκαν τη χώρα τον Ιανουάριο, τον Ιούλιο και τον
Οκτώβριο.
#Έκθεση: Αστυνομική βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο ‘μεμονωμένα περιστατικά’.
#Έκθεση: Eλλάδα: To τέλος του δρόμου για τους πρόσφυγες, τους αιτούντες άσυλο και τους μετανά-
στες.
Διαβάστε επίσης:
Στο γύψο το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο από τον ακροδεξιό πυρήνα της ΝΔ
