Το κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι στην Ελλάδα η πρόσβαση στο άσυλο παραμένει προβληματική και οι συνθήκες κράτησης προσφύγων και μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων ανηλίκων και εξαιρετικά ευάλωτων περιπτώσεων, είναι εξαιρετικά κακές και συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση (όπως άλλωστε έχει επανειλημμένα κρίνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), καθίστανται δε ακόμα πιο ανυπόφορες εξαιτίας της απαράδεκτης πρακτικής της πολύμηνης κράτησης, η οποία υπερβαίνει πλέον το νόμιμο επιτρεπτό όριο των 18 μηνών.
Η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο επισκέφτηκε τους χώρους κράτησης του Ελληνικού και του Α.Τ. Γλυφάδας Β’ στις 29/01/2014, της Διεύθυνσης Αλλοδαπών Αττικής (Πέτρου Ράλλη) στις 25/04/2014, του Α.Τ. του Αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος και του Α.Τ. Δραπετσώνας στις 04/06/2014, και της Κ.Κ.Φ.Α. Κορίνθου στις 25/06/2014, και συνομίλησε τόσο με τις αστυνομικές αρχές όσο και με τους κρατούμενους και τις κρατούμενες, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων. Οι οργανώσεις που συμμετείχαν στις αυτοψίες αυτές ήταν (αλφαβητικά): ΑΙΤΗΜΑ, Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, Κέντρο Συμπαραστάσεως Παλιννοστούντων και Μεταναστών – Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων, Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών, PRAKSIS, Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων.
Η Καμπάνια διαπίστωσε σειρά σοβαρών παραβιάσεων των δικαιωμάτων των κρατουμένων, τόσο ως προς την πρόσβαση στο άσυλο όσο και ως προς τιςσυνθήκες κράτησης. Μεταξύ των κρατουμένων, υπήρχαν άτομα που είχαν προσπαθήσει επανειλημμένα να υποβάλουν αίτημα ασύλου είτε στην Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής (Πέτρου Ράλλη πριν την 7η Ιουνίου 2013) είτε στη νέα Υπηρεσία Ασύλου (Κατεχάκη), χωρίς ποτέ να έχουν πρόσβαση, με αποτέλεσμα τελικά να συλληφθούν και να τεθούν υπό κράτηση εν όψει επιστροφής. Ωστόσο, και στην πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, όσων υπηκόων τρίτων χωρών βρίσκονται υπό κράτηση παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα, καθώς σημειώνεται μεγάλη καθυστέρηση στην παραλαβή και καταγραφή των αιτημάτων ασύλου από τις αρμόδιες αρχές: Ελληνική Αστυνομία και Υπηρεσία Ασύλου. Τέλος, ακόμη μεγάλη καθυστέρηση παρατηρείται στην καταγραφή και εξέταση των μεταγενέστερων αιτημάτων των κρατουμένων.
Από τις αυτοψίες προέκυψε ότι πολλοί κρατούμενοι δε γνώριζαν ούτε τη νομική τους κατάσταση, ούτε τα δικαιώματά τους – κάποιοι δε γνώριζαν καν ότι μπορούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου υπό κράτηση, ενώ όλοι ρωτούσαν πόση είναι η μέγιστη διάρκεια κράτησης. Μεταξύ των κρατουμένων βρίσκονταν υπήκοοι μη ασφαλών χωρών, η απομάκρυνση των οποίων είναι απολύτως ανέφικτη, π.χ. Συρία, Ερυθραία, Σομαλία, Παλαιστίνη. Κρατούνταν επίσης ανήλικοι, τόσο αγόρια όσο και κορίτσια, ορισμένοι εξ αυτών ασυνόδευτοι. Υπήρχαν τέλος και κρατούμενοι βαριά ασθενείς, π.χ. με οροθετικότητα, φυματίωση, παραπληγία, ψυχική ασθένεια.
Οι συνθήκες κράτησης ήταν απάνθρωπες και εξευτελιστικές: απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής και έλλειψη σε είδη προσωπικής υγιεινής, συχνά περιορισμένη πρόσβαση στις τουαλέτες, ανεπαρκές ποσοτικά και ποιοτικά φαγητό, υπερπληθυσμό σε μερικές περιπτώσεις, ανυπαρξία ή ανεπάρκεια ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, φυσικού φωτισμού, αερισμού, κλιματισμού, προαυλισμού και επικοινωνίας με τον «έξω κόσμο» (ανεπαρκής δυνατότητα για τηλεφωνήματα και επισκεπτήρια), απουσία οιασδήποτε ψυχαγωγικής ή άλλης δραστηριότητας (σε κανέναν από του χώρους που επισκεφθήκαμε δεν υπήρχε χώρος αναψυχής, τηλεόραση, ραδιόφωνο, βιβλία ή εφημερίδες).
.....................................................................
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
· Άμεση σύσταση και των υπολοίπων Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου, που προβλέπει το άρθρο 1 του Νόμου 3907/2011. Τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου (υφιστάμενα και μελλοντικά) να στελεχωθούν επαρκώς και να οργανωθούν αποτελεσματικά ώστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση και εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων, ειδικά των ευάλωτων περιπτώσεων, ώστε να μην κινδυνεύουν με σύλληψη και κράτηση, αλλά και των κρατουμένων, τόσο για αρχικό όσο και για μεταγενέστερο αίτημα ασύλου. Τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου να χωροθετηθούν εκτός χώρου κράτησης, για να μην ταυτίζονται από τα άτομα που επιθυμούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου με τις αρμόδιες αρχές για την σύλληψη, κράτηση και απέλαση, παράγοντας που λειτουργεί αποτρεπτικά για την υποβολή του αιτήματος χορήγησης διεθνούς προστασίας.
· Διασφάλιση δωρεάν νομική συνδρομή σε όλους τους κρατουμένους τόσο αφορά την διαδικασίες αμφισβήτησης της απόφασης επιστροφής, κράτησης, όσο και σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ασύλου
· Οι ελληνικές αρχές πρέπει να σταματήσουν αμέσως τη συστηματική, εκτεταμένη, αδιάκριτη διοικητική κράτηση των παράτυπων μεταναστών και σε κάθε περίπτωση να μην υποβάλουν κανένα σε κράτηση πέραν των 18 μηνών, καθώς επίσης των αιτούντων άσυλο και των ευάλωτων περιπτώσεων (όπως ανηλίκων, θυμάτων βασανιστηρίων και σοβαρά ασθενών).
· Άμεση εφαρμογή λιγότερων επαχθών εναλλακτικών της κράτησης μέτρων.
· Οι ελληνικές αρχές πρέπει να χορηγούν αναβολή απομάκρυνσης στις περιπτώσεις όπου δεν είναι εφικτή η απέλαση για τεχνικούς ή νομικούς λόγους και σε κάθε περίπτωση όταν έχει συμπληρωθεί το ανώτατο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα της κράτησης
· Οι συνθήκες κράτησης δεν πρέπει να παραβιάζουν το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο, ιδίως το δίκαιο των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Οι ελληνικές αρχές πρέπει να συμμορφώνονται ιδιαίτερα στις συστάσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων.
· Ο χρόνος καταγραφής των αιτημάτων ασύλου των κρατουμένων πρέπει να επισπευσθεί, ενώ στις περιπτώσεις των αιτούντων άσυλο που τελούν υπό κράτηση η Υπηρεσία Ασύλου πρέπει να επανεξετάσει το πλαίσιο εφαρμογής των προϋποθέσεων έκδοσης εισηγήσεων υπέρ ή κατά της κράτησης.
ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ (αλφαβητικά):
ΑΙΤΗΜΑ
Άρσις Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων
Κέντρο Συμπαραστάσεως Παλιννοστούντων και Μεταναστών – Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων
Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών
PRAKSIS
Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων
