Ερωτήσεις -Βίντεο: Άγγελος Καλοδούκας

Αρχικά συζητάμε για τον ορισμό της προπαγάνδας. Σύμφωνα με τον Κύρκο Δοξιάδη:

«Η προπαγάνδα δεν είναι ένα σκέτο ψέμα. Η προπαγάνδα στις μέρες μας είναι μια βίαιη παρέμβαση στην πραγματικότητα, δεν συνίσταται απλά στην απόκρυψη ή την ψευδή αναφορά στην πραγματικότητα, είναι μια συστηματική ανακατασκευή της πραγματικότητας».

Η προπαγάνδα μπορεί να παραλληλιστεί με τον πόλεμο και ο Κύρκος Δοξιάδης παραφράζοντας τον Καρλ φον Κλάουζεβιτς («πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα») μας λέει ότι «η προπαγάνδα είναι η συνέχιση του πολιτικού λόγου με άλλα μέσα». Στον πόλεμο έχουμε την άμεση χρίση βίας, στην προπαγάνδα «η βία είναι η βίαιη ανακατασκευή της πραγματικότητας». Πρόκειται για πόλεμο με ταξικό πρόσημο, ιδιαίτερα σήμερα στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονιακών πολιτικών της λιτότητας.

Ειδικότερα για τα ελληνικά ΜΜΕ, δεν είναι μόνο λόγω της διαπλοκής που συντάσσονται με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αλλά συντάσσονται κυρίως

«γιατί τα ίδια τα ΜΜΕ, λόγω της ιδεολογίας τους και της ένταξής τους σε ένα ταξικό καθεστώς, συμφωνούν με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές».

Αυτό γίνεται καθαρό στα διεθνή ΜΜΕ:

«Μπορεί να μην υπάρχει το ίδιο είδος διαπλοκής με τα ελληνικά στα βρετανικά ή τα αμερικανικά ΜΜΕ, αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις, παρ’ όλη τη λεγόμενη αμεροληψία, σε κρίσιμα πολιτικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την επιρροή του νεοφιλελεύθερου πολιτικού συστήματος, υπάρχει μια αυτόματη και εν μέρει ασυνείδητη σύγκληση που αφορά τη χάραξη μιας κοινής επικοινωνιακής πολιτικής».

Με τον Κύρκο Δοξιάδη συζητάμε ακόμα για το βιβλίο του Προπαγάνδα –εκδόσεις Νήσος (σε συνεργασία με το στο Κόκκινο 105,5). Το βιβλίο αναφέρεται κυρίως στην περίοδο μεταξύ των εκλογικών αναμετρήσεων του 2012 και του 2015, που ήταν μια περίοδος κατά την οποία υπήρχε η απειλή, τότε, της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ -ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ακόμα στην κυβέρνηση. Τότε, κατά τον Κύρκο Δοξιάδη, ήταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα που η προπαγάνδα έγινε καθεστώς στα ελληνικά ΜΜΕ. Ο λόγος ήταν τα μνημόνια, η ανάγκη για την άρχουσα τάξη να επιβάλλει ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές και ο φόβος μιας ενδεχόμενης (τότε) κυβέρνησης της Αριστεράς που θα έθιγε τα συμφέροντά της αστικής τάξης:

«Εκείνη την περίοδο έχουμε μια έντονη ταξική σύγκρουση. Διευρύνεται διαρκώς το χάσμα ανάμεσα στις ανώτερες και κατώτερες τάξεις, υπάρχει συρρίκνωση των μεσαίων τάξεων, υπάρχει δυσαρέσκεια των κατώτερων τάξεων, και υπάρχει, ίσως για πρώτη φορά, στις ανώτερες κοινωνικά τάξεις μια αίσθηση απειλής».

Με τον Κύρκο Δοξιάδη συζητάμε, βεβαίως και για τα όρια της προπαγάνδας. Σήμερα το κύρος των ιδιωτικών ΜΜΕ και των μεγαλοδημοσιογράφων γκεμπελίσκων είναι στο ναδίρ. Ο λόγος σχετικά απλός:

«Όταν ο άλλος νιώθει στο πετσί του αυτό που του συμβαίνει, δεν είναι τόσο εύκολο να τον πείσεις ότι καλά κάνεις και του εφαρμόζεις λιτότητα. Δεν μπορείς να αγνοείς την πραγματικότητα. Ο [προπαγανδιστικός] λόγος δεν είναι πανίσχυρος».

Για τον Κύρκο Δοξιάδη η Αριστερά είναι αναγκαστικά, λόγω της ταξικής πάλης, εμπλεκόμενη στη μάχη της επικοινωνίας. Αλλά σε αυτή τη μάχη η Αριστερά είναι συντεταγμένη με την αλήθεια και όχι με την παραποίησή της.

«Αν η Αριστερά υπερασπίζεται το μνημόνιο με την ίδια λογική που το υπερασπίζονταν οι προηγούμενοι, δηλαδή ως μονόδρομο, τότε πάλι θα πρόκειται για προπαγάνδα. Μια αριστερή αντιμετώπιση είναι να υπενθυμίζεται διαρκώς ότι το τρίτο μνημόνιο ήταν προϊόν εκβιασμού. Δεν είναι κάτι με το οποίο συμφωνούμε ως Αριστερά. Να το υπενθυμίζει αυτό, και να δίνει η αριστερή κυβέρνηση στον κόσμο ελπίδα, σε αυτά που μπορεί να κάνει εκτός μνημονίου, όπως είναι το παράλληλο πρόγραμμα. Να κάνει τα διαφορετικά πράγματα στην παιδεία ή στα ΜΜΕ».