Με τίτλο «Light Negative Positive – Η Ελληνικότητα της Χρύσας» παρουσιάζονται σχέδια από όλους τους πειραματισμούς της Χρύσας, αποτυπώνοντας μοναδικά τη διαδικασία και την πορεία προς την ολοκλήρωση εμβληματικών έργων της που την καθιέρωσαν από τις αρχές του ΄60 στην αμερικανική και διεθνή πρωτοπορία, μια δεκαετία μετά τον εκπατρισμό της από την Ελλάδα και την εγκατάσταση της στη Νέα Υόρκη. Αφορούν έργα στο απόγειο της δημιουργίας της, την δεκαετία του 1960, όπως Οι Πύλες της Times Square και η Κλυταιμνήστρα, τα καινοτόμα μινιμαλιστικά Κυκλαδικά Βιβλία, τα Βέλη, συνθέσεις της με «αναλύσεις» στις φόρμες γραμμάτων της αλφαβήτου και ιδεογραμμάτων.
«Η Χρύσα έπιασε τον παλμό της εποχής της, έφυγε όμως από το πολιτιστικό πλαίσιο της ποπ αρτ και δημιούργησε παλμό τέχνης. Το δυναμικό, καλά δομημένο παιχνίδι της σκιάς και του φωτός ήταν το κυρίαρχο θέμα της δημιουργίας της σε ολόκληρη τη ζωή της» υπογραμμίζει ο αρχιτέκτονας, ερευνητής και συγγραφέας Αλέξανδρος Τζώνης (Alexander Tzonis). Ο ίδιος και η σύντροφος του Liane Lefaivre, το 2017 δώρισαν τα σχέδια της Χρύσας στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τα οποία στη συνέχεια περιήλθαν στη συλλογή Momus, απ' όπου ο κεντρικός πυρήνας της τρέχουσας έκθεσης. Παρουσιάζονται για πρώτη φορά μετά την ιστορική έκθεση του 1968, στο Robinson Hall του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, την οποία είχε οργανώσει και επιμεληθεί ο Αλέξανδρος Τζώνης, ως υπεύθυνος, τότε, καθηγητής του εκθεσιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου. Τα σχέδια και γλυπτά νέον της Χρύσας αντιπαραβάλλονταν με μεγάλης κλίμακας τυπώματα σχεδίων του Ογκίστ Ροντέν από το βιβλίο του «Les cathédrales de France» (1914), με στόχο να καταδειχθεί η συμβολή της Χρύσας στη δημιουργία μιας «ποιητικής» του φωτός.
Όπως τότε, έτσι και τώρα, 54 χρόνια μετά, η έκθεση γίνεται σε σημαντικό βαθμό με οδηγίες του Αλέξανδρου Τζώνη. Και περιλαμβάνει επίσης την πρωτότυπη αφίσα της έκθεσης του 1968 σχεδιασμένη από την Χρύσα, καθώς και άλλα χαρακτηριστικά έργα της από τις συλλογές του ΕΜΣΤ και από τη Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank, καθώς και προσωπικές φωτογραφίες της Χρύσας από την Ελένη Μυλωνά, με την οποία την έδεναν σχέσεις ζωής και βαθιάς φιλίας.
Η Χρύσα (Βαρδέα-Μαυρομιχάλη, Αθήνα 1933-2013) στο έργο της αναπτύσσει διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο παρελθόν, στις πολιτισμικές της καταβολές και στην πολυπλοκότητα του υλιστικού, φωτεινού κόσμου της Times Square, της μαζικής κατανάλωσης και πληροφόρησης. Εξερευνά τον εαυτό της και προσδιορίζει την ταυτότητά της, εμβαθύνει στη γυναικεία δημιουργικότητα μ' ένα έργο το οποίο, παρά τον «τεχνολογικό» του χαρακτήρα, είναι βαθύτατα ποιητικό, τονίζουν οι επιμελητές της έκθεσης, ιστορικοί τέχνης Γιάννης Μπόλης, προϊστάμενος του MOMus και Μαρία Τσατσάνογλου, διευθύντρια MOMus-Mουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη.
Η έκθεση «Light Negative Positive - Η Ελληνικότητα της Χρύσας» θα διαρκέσει έως 29 Ιανουαρίου 2023. Ξεναγήσεις πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 13.00.
