to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

12:25 | 12.08.2013

Πολιτική

Η νομοθεσία για την κράτηση αιτούντων άσυλο

Άρθρο του δικηγόρου Ευστάθιου Πουλαράκη που δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση Μεταναστευτικού Δικαίου (τεύχος 3/2012).


Στο άρθρο τονίζεται η ακροδεξιά πλειοδοσία της κυβέρνησης, και πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι α) η κράτηση αιτούντων άσυλο μπορεί να γίνεται μόνο με κατ΄ εξαίρεση απόφαση αστυνομικού διευθυντή (στην πραγματικότητα είναι ο κανόνας) και β) ο έλληνας νομοθέτης έχει επιλέξει την πιο αυταρχική εκδοχή για την προσμέτρηση του χρόνου κράτησης ενόψει απέλασης στον υπολογισμό του συνολικού χρόνου κράτησης (αυτός ευθύνεται δηλαδή για το χάος στα κολαστήρια που φυλακίζονται ξένοι εργάτες)
 
*****************

Με την Οδηγία 2005/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θεσπίσθηκαν οι ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα. Στο άρθρο 18 της Οδηγίας αυτής ορίζεται ότι «1. Τα κράτη μέλη δεν υποβάλλουν σε κράτηση ένα πρόσωπο για το λόγο και μόνο ότι ζητεί άσυλο. 2. Οταν υποβάλλουν έναν αιτούντα σε κράτηση, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ταχείας δικαστικής επανεξέτασης»[1]. Η Οδηγία 2005/85/ΕΚ, η οποία αποτελεί ένα από τα προβλεπόμενα στο άρθρο 63 της Συνθήκης για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας μέτρα για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος για το άσυλο, μεταφέρθηκε αρχικά στην ελληνική έννομη τάξη με τα ΠΔ 90/2008[2], όπως τροποποιήθηκε με το ΠΔ 81/2009[3].

Στο άρθρο 13 του παραπάνω ΠΔ 90/2008, με τον τίτλο «Κράτηση των αιτούντων», ορίζονταν τα εξής: «1. Υπήκοος τρίτης χώρας ή ανιθαγενής, που αιτείται τη χορήγηση καθεστώτος πρόσφυγα, δεν κρατείται για μόνο το λόγο ότι εισήλθε και παραμένει παράνομα στη χώρα. Το πρόσωπο που υποβάλλει αίτημα για τη χορήγηση ασύλου, κατά το χρόνο που κρατείται και εκκρεμεί σε βάρος του διαδικασία απέλασης, παραμένει υπό κράτηση και η αίτησή του εξετάζεται με απόλυτη προτεραιότητα. Μέχρι την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας ασύλου δεν απελαύνεται. 2. Ο οικείος Αστυνομικός Διευθυντής, και προκειμένου περί Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης ο αρμόδιος για θέματα αλλοδαπών Αστυνομικός Διευθυντής ή ανώτερος αξιωματικός, που ορίζεται από τον οικείο Γενικό Αστυνομικό Διευθυντή, μπορεί με απόφασή του και σε συνεργασία με την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, να περιορίζει τους αιτούντες άσυλο σε κατάλληλο χώρο όταν, και για όσο χρόνο, τούτο απαιτείται για τον προσδιορισμό των συνθηκών εισόδου, της ταυτότητας και προέλευσης των μαζικά λάθρα εισερχόμενων αιτούντων ή όταν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος ή δημόσιας τάξης ή όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο για την ταχεία και αποτελεσματική διεκπεραίωση της ως άνω διαδικασίας. Το χρονικό διάστημα του περιορισμού σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εξήντα (60) ημέρες. 3. Οι αιτούντες άσυλο που κρατούνται ή περιορίζονται σε κατάλληλο χώρο σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους έχουν τα δικαιώματα προσφυγής και υποβολής αντιρρήσεων που προβλέπονται στην παρ.3 του άρθρου 76 του Ν 3386/2005. 4. ...».


Μετά την κατάργηση του ΠΔ 90/2008 με το άρθρο 33 του ΠΔ 114/2010[4], η παραπάνω ρύθμιση του άρθρου 13 του καταργηθέντος ΠΔ  αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 του τελευταίου αυτού ΠΔ, στο οποίο ορίζεται ότι ο οικείος Αστυνομικός Διευθυντής, και προκειμένου περί Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης ο αρμόδιος για θέματα αλλοδαπών Αστυνομικός Διευθυντής, μπορεί κατ’ εξαίρεση με απόφασή του, η οποία περιέχει πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, και εφόσον δεν μπορούν να εφαρμοσθούν εναλλακτικά μέτρα, να περιορίζει τους αιτούντες σε κατάλληλο χώρο για τον προσδιορισμό της ταυτότητας, των συνθηκών εισόδου και της προέλευσής τους, ιδίως στις περιπτώσεις μαζικών αφίξεων παράνομα εισερχομένων αλλοδαπών ή όταν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης ή όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο για την ταχεία και αποτελεσματική εξέταση του αιτήματος. Ειδικότερα, στην παρ.4 του εν λόγω άρθρου 13 προβλέπεται ότι «Η κράτηση επιβάλλεται για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις ενενήντα (90) ημέρες. Εάν δε ο αιτών έχει προηγουμένως κρατηθεί εν όψει διοικητικής απέλασής του, ο συνολικός χρόνος κράτησης δεν δύναται να υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα (180) ημέρες».


Ηδη, με το άρθρο 1 του ως άνω δημοσιευόμενου ΠΔ 116/2012, προστίθενται εδάφια στη παρ. 4 του παραπάνω άρθρου 13 του ΠΔ 114/2010 και προβλέπεται δυνατότητα παράτασης της κράτησης, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες, εφόσον εξακολουθούν να συντρέχουν οι λόγοι που την επέβαλαν, κατόπιν ειδικά αιτιολογημένης απόφασης των οργάνων της παρ. 3.

Όπως έχει κρίνει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΔΕΕ), το χρονικό διάστημα του εγκλεισμού ενός ατόμου σε κέντρο προσωρινής κράτησης βάσει απόφασης που έχει ληφθεί σύμφωνα με τις εθνικές και τις κοινοτικές διατάξεις που αφορούν στους αιτούντες άσυλο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως χρόνος κράτησης ενόψει απομάκρυνσης κατά την έννοια του άρθρου 15 της οδηγίας 2008/115, δεδομένου ότι η κράτηση ενόψει επιστροφής και η κράτηση που διατάσσεται κατά ατόμου που ζητεί άσυλο εντάσσονται σε διαφορετικές νομικές ρυθμίσεις[5]. Ειδικότερα, το ΔΕΕ διαχωρίζει, καταρχήν, την κράτηση αφενός ως κράτηση εν όψει των διαδικασιών απομάκρυνσης του αλλοδαπού και αφετέρου ως κράτηση στο πλαίσιο της διαδικασίας εξέτασης ασύλου, κατά την οποία, σύμφωνα με την αρχή της μη επαναπροώθησης, δεν χωρεί απομάκρυνση. Δέχεται δηλαδή ότι σε περίπτωση που υπάρξει απόφαση κράτησης του αιτούντος άσυλο για κάποιον από τους εξαιρετικούς λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ παρ. 6, έως τη λήψη απόφασης επί του αιτήματός του και το πρόσωπο αυτό ήδη κρατούνταν ενόψει της απέλασής του, το διάστημα από την κατάθεση της αίτησης ασύλου μέχρι την απόφαση επί αυτής δεν προσμετράται στο χρόνο κράτησης περί απομάκρυνσης[6].

Αντιθέτως, ο Έλληνας νομοθέτης επέλεξε ρητώς την προσμέτρηση του χρόνου κράτησης ενόψει απέλασης στον υπολογισμό του συνολικού χρόνου κράτησης που διατάσσεται κατά ατόμου που ζητεί άσυλο. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 13 του ΠΔ 114/2010, όπως αυτό ισχύει, προβλέπεται ότι στην περίπτωση που ο αιτών άσυλο έχει προηγουμένως κρατηθεί εν όψει διοικητικής απέλασής του, ο συνολικός χρόνος κράτησης δεν δύναται να υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα (180) ημέρες. Όπως προαναφέρθηκε, η αρχική αυτή κράτηση του αιτούντος ασύλου μπορεί πλέον να παραταθεί περαιτέρω, εφόσον εξακολουθούν να συντρέχουν οι λόγοι που την επέβαλαν, κατόπιν ειδικά αιτιολογημένης απόφασης των αρμοδίων οργάνων. Η παράταση δε αυτή της κράτησης δεν δύναται να υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες.

Εκ της γραμματικής διατύπωσης της συγκεκριμένης διατάξεως («Η κράτηση δύναται να παρατείνεται περαιτέρω […] Η παράταση αυτή της κράτησης δεν δύναται να υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες») προκύπτει ότι η κράτηση που διατάσσεται κατά ατόμου που ζητεί άσυλο, μπορεί πλέον να φτάσει τους 18 μήνες [180 ημέρες αρχικής κράτησης, άλλως 6 μήνες + 12 μήνες παράτασης]. Υφίσταται δηλαδή πλέον ταύτιση του ανωτάτου χρόνου κράτησης αλλοδαπών αιτούντων ασύλου τελούντων υπό επιστροφή και λοιπών αλλοδαπών που κρατούνται προς επιστροφή. Η υιοθέτηση της συγκεκριμένης ρύθμισης προφανώς αποσκοπεί στην αποφυγή κατάχρησης της διαδικασίας ασύλου εκ μέρος υποβληθέντων σε διαδικασίες επιστροφής αλλοδαπών, προς άρση της κράτησής τους, λόγω συμπλήρωσης του μέχρι πρότινος ισχύοντος ορίου κράτησης των 180 ημερών. Εκείνο, πάντως, που σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να λησμονείται είναι ότι εξακολουθεί να ισχύει η βασική νομοθετική επιλογή του συνυπολογισμού του χρόνου κράτησης ενόψει απέλασης στον συνολικό χρόνο κράτησης που διατάσσεται κατά ατόμου που ζητεί άσυλο. Με άλλα λόγια, το ανώτατο όριο κράτησης ενός αλλοδαπού (αιτούντος ασύλου ή μη) στο πλαίσιο του ισχύοντος ελληνικού δικαίου παραμένει σε κάθε περίπτωση εκείνο των 18 μηνών[7].

Ευστάθιος Πουλαράκης
Δικηγόρος, ΜΔΕ Ποινικών Επιστημών ΔΠΘ,
Διευθυντής Εκδόσεως ΕΜΕΔ

Πηγή: Ιmmigration.gr via RedNotebook

_________________

Σημειώσεις

[1] Αναφορικά με το ζήτημα της κράτησης αιτούντων πολτικό άσυλο αλλοδαπών βλ. αντί άλλων Χρ. Δετσαρίδη, Η έννομη προστασία του αλλοδαπού από τη διοικητική απέλαση και το ένδικο βοήθημα των αντιρρήσεων κατά της κράτησης, 2011, σελ. 249 επ.
[2] ΦΕΚ Α΄ 138/11.7.2008.
[3] ΦΕΚ Α΄ 99/30.6.2009.
[4] ΦΕΚ Α΄ 195/22.11.2010.
[5] απόφ. της 30.11.2009, Υπόθ. C-357/2009 PPU, Said Shamilovich Kadzoev (Huchbarov), ΕΜΕΔ 2010, 169 επ. με παρατηρ. Ι.Αλαβάνου/Ν.Βαρυτιμίδου/Ελ.Καραγεωργίου.
[6] Ι.Αλαβάνος/Ν.Βαρυτιμίδου/Ελ.Καραγεωργίου, Παρατηρήσεις στην ΔΕΕ απόφ. της 30.11.2009, Υπόθ. C-357/2009 PPU, Said Shamilovich Kadzoev (Huchbarov), ό.π.
[7] Για την ταυτότητα του νομικού λόγου, το ανώτατο αυτό όριο των 18 μηνών ισχύει και στην περίπτωση κράτησης αιτούντος ασύλου σε βάρος του οποίου δεν έχει εκδοθεί προηγουμένως απόφαση επιστροφής ή απέλασης. Στην περίπτωση δηλαδή τελεσίδικης απόρριψης του αιτήματος, κατα την εξέταση του οποίου ο ενδιαφερόμενος παρέμεινε υπό κράτηση, και εν συνεχεία υποβολής αυτού σε διαδικασία επιστροφής, το ανώτατο όριο κράτησης παραμένει αυτό των 18 μηνών, στο οποίο θα πρέπει να υπολογίζεται και ο χρόνος κράτησης ενόσω εκκρεμούσε το αίτημα ασύλου. Τυχόν αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή πχ. κράτησης αρχικώς 90 ημερών, ακολούθως παράταση αυτής για 12 μήνες και εν συνεχεία κράτηση 18 μηνων ενόψει επιστροφής, δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Μία τέτοια ερμηνεία θα έθετε τους αιτούντες άσυλο, σε δυσμενέστερη θέση έναντι των λοιπών αλλοδαπών, που θα υπέβαλλαν προφανώς καταχρηστικά αιτήματα ασύλου ενόσω εκκρεμούσε απέλαση εις βάρος τους.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)