Την προηγούμενη Παρασκευή το βράδυ, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και τρόικας δεν φαίνονταν να μπορούν να καταλήξουν ολοκληρωτικά σε τελική συμφωνία. Γι’ αυτό, δεν έγινε νέα τηλεδιάσκεψη, όπως είχε επιχειρηθεί. Όμως, είχαν κοινοποιηθεί ή διαρρεύσει αρκετά στοιχεία για να φανεί, σχεδόν καθαρά, ότι και οι δυο πλευρές, ιδίως η ελληνική, δεν ήταν διατεθειμένες να φτάσουν στα άκρα. Θα ήταν εξέλιξη που, εκτός των άλλων παρενεργειών σε Ελλάδα και Ευρωζώνη, θα είχε ως αποτέλεσμα, το πιο πιθανό, την προσφυγή στις κάλπες, κάτι που, ως γνωστό, δεν επιθυμεί επουδενί η κυβέρνηση. Ενδεχομένως και η τρόικα. Εντωμεταξύ, όπως και άλλες φορές, το σαββατοκύριακο αναμενόταν να υπάρξει και «πολιτική διαπραγμάτευση» με τηλεφωνικές επαφές του ίδιου του κ. Σαμαρά με τους πολιτικούς προϊσταμένους της τρόικας.

Νέα στοιχεία

Ωστόσο, η τρέχουσα αξιολόγηση προσφέρει μια σειρά νέων στοιχείων που δεν θα ’πρεπε να προσπεραστούν εύκολα ή να μπουν κάτω από τον συνοπτικό τίτλο «παράσταση». Βεβαίως, ο πρωθυπουργός, μετά την αποδόμηση του σχεδίου του για έξοδο στις αγορές κτλ, έδωσε σαφές δείγμα ότι θα αναζητήσει έναν οδυνηρό συμβιβασμό με την τρόικα αποδεχόμενος τη θέσπιση προληπτικής γραμμής με μνημόνια και όρους. Επίσης, αυτές τις μέρες, όπως σημείωναν έγκυρα ρεπορτάζ, από το πρωθυπουργικό επιτελείο ανέφεραν ότι η κυβέρνηση δεν κινείται σε τροχιά σύγκρουσης με την τρόικα και θα κάνει συμβιβαστικές κινήσεις για να υπάρξει συμφωνία έως τις αρχές Δεκεμβρίου, όπως είναι ο αρχικός στόχος. Αλλά και από τις Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, κ. Σχοινιάς, δήλωνε στους δημοσιογράφους ότι «σημειώθηκε πρόοδος σε πολλά θέματα, οι συζητήσεις θα συνεχιστούν και σήμερα με στόχο την επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα».
Εντούτοις η τρόικα εμφανίστηκε εξαιρετικά σκληρή. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι ενώ οι απαντήσεις την Πέμπτη το απόγευμα του υπουργείου Οικονομικών προς την τρόικα δέχονταν μεγάλο μέρος των απαιτήσεών της, και η κυβέρνηση έσπευδε, επιπλέον, να τις χαρακτηρίσει ως «σχέδιο» (draft), δηλαδή ότι είχε περιθώρια νέων υποχωρήσεων, από τις Βρυξέλλες εστάλη δριμύ τελεσίγραφο.

Η μείζων απειλή

Η μείζων απειλή που εμπεριείχε ήταν ότι ύστερα από ένα ναυάγιο, επειδή οι ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, ιδίως των τραπεζών, είναι ανελαστικές δεν έμενε άλλη λύση από την επέκταση για ένα χρόνο, του τρέχοντος μνημονίου! «Θα υπάρξει τεράστιο πρόβλημα – για να το θέσουμε ήπια – εκτός και αν παραταθεί το τρέχον πρόγραμμα», δήλωσε αξιωματούχος των Βρυξελλών την Πέμπτη το βράδυ. Να λέγεται αυτό σε μια κυβέρνηση που είχε υποστεί σοβαρή πολιτική ζημιά μόλις πριν λίγες εβδομάδες, διότι είχε επενδύσει σχεδόν τα πάντα στην έξοδο από το μνημόνιο και την απομάκρυνση του ΔΝΤ, έχει σαφώς πολιτική σημασία. Ο κ. Χαρδούβελης, βέβαια, προσπάθησε να μειώσει τη σημασία αυτού του ανοιχτού εκβιασμού λέγοντας ότι «δεν έχει υπάρξει τέτοια επίσημη θέση». Όμως, όλοι κατάλαβαν πολύ καλά.
Η κυβέρνηση, μετά την αναδίπλωση στο ζήτημα της εξόδου από το μνημόνιο, το μόνο σημείο που της απομένει είναι να αποφύγει πάση θυσία τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων. Η τρόικα γνωρίζοντας αυτό το αδύνατο – πολιτικά – σημείο πιέζει αφόρητα εγείροντας ζήτημα δημοσιονομικού κενού 3 δισ. ευρώ, δηλαδή υποτιθέμενων αναγκών που θα έχει ο προϋπολογισμός του 2015 πέραν του πλεονάσματος του 3% του ΑΕΠ. Σ’ αυτή την πίεση, η κυβέρνηση απαντά αποδεχόμενη να πετύχει πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ - αρχικά ήθελε να μειωθεί στο 2,7% και στο προσχέδιο στο 2,9% - και, το πιο σπουδαίο, αποδεχόμενη σχεδόν όλα τα διαρθρωτικά, τις λεγόμενες μεταρρυθμίσεις που απαιτεί επίμονα η τρόικα. Επιλογή κοινωνικά ολέθρια, η οποία, παρ’ όλα αυτά, δεν φαινόταν να εξευμενίζει την τρόικα.

«Πολιτική διαπραγμάτευση»

Η επιστράτευση της πολιτικής διαπραγμάτευσης, όπως σχεδόν σ’ όλες τις έως τώρα αξιολογήσεις, που αναφέρθηκαν κατά κόρον την Παρασκευή και το υπαινίχθηκε και ο ίδιος ο κ. Χαρδούβελης, δεν φαίνεται να λύνει το πρόβλημα. Το πιο πιθανό σενάριο ήταν τις επόμενες μέρες να βρεθεί ένας συμβιβασμός, που θα προλάβαινε και τις σχετικές ημερομηνίες. Άγνωστο, όμως, παρέμενε το κατά πόσο ο συμβιβασμός θα περιλάμβανε και τους όρους για να ισχύσει η προληπτική γραμμή για το 2015, ποια από τα προαπαιτούμενα του 2014 θα μεταφερθούν για να υλοποιηθούν το επόμενο έτος και αν εκκινήσει από τώρα μια πρώτη συζήτηση για το χρέος. Η κυβέρνηση επιδιώκει να συμπεριληφθούν όλα αυτά σε μια συμφωνία, αλλά δύσκολα, όπως φαινόταν, θα το δεχόταν η τρόικα θέλοντας να κρατήσει στα χέρια της χαρτιά για παραπέρα πιέσεις.
Η κυβέρνηση, φαίνεται καθαρά, είναι εγκλωβισμένη στην ίδια την πολιτική της, η οποία την οδηγεί σε συνεχείς υποχωρήσεις έναντι των απαιτήσεων της τρόικας. Η τρόικα, από την πλευρά της, θέλει να εξασφαλίσει τα μείζονα, όσον αφορά το νεοφιλελεύθερο σχεδιασμό της για την Ελλάδα, για δυο, τουλάχιστον, λόγους. Ο ένας είναι η δύσκολη και ρευστή κατάσταση στην Ευρώπη, που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό την ηγεμονία της Γερμανίας και των συμμάχων της. Δύσκολη κατάσταση, η οποία όμως τους οδηγεί σε περαιτέρω σκλήρυνση. Στο κλίμα αυτό, η καγκελάριος της Γερμανίας, Άγγελα Μέρκελ, μιλώντας την Παρασκευή στην τελετή βράβευσης του πρωθυπουργού της Ολλανδίας κ. Ρούτε, προέτρεψε τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ευρωζώνης να θέσουν σε εφαρμογή περισσότερες μεταρρυθμίσεις, για να τονωθεί η βραδεία οικονομική ανάπτυξη! Ο άλλος είναι οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, που οδηγούν στην ήττα των μνημονιακών πολιτικών δυνάμεων. Κι αυτό ωθεί τους πολιτικούς προϊσταμένους της τρόικας να «δέσουν» ό, τι μπορούν για μια μελλοντική διαπραγμάτευση, πραγματική.
Αρνητικό πολιτικό κλίμα
Μια συμφωνία στις προδιαγραφές μιας αφηνιασμένης τροϊκανής Ευρωζώνης, όπως εικάζεται ότι θα υπογραφεί, επιδεινώνει απολύτως το πολιτικό κλίμα για την κυβέρνηση. Ακόμη και οι αναλυτές που είναι φίλοι της, σημειώνουν καθημερινά ότι η επίτευξη του στόχου των εκατόν ογδόντα βουλευτών που θα εκλέξουν πρόεδρο, έχει άμεση σχέση με τη συμφωνία που θα προκύψει. Η πρόβλεψη για το τι θα συμβεί, δεν είναι καθόλου δύσκολη. Αυτός είναι και ο λόγος τής συντονισμένης προσπάθειας να εγκλωβιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια συζήτηση περί δήθεν αναγκαίας συνεννόησης, για να εμφανιστεί σαν μια αμφίβολη, ταλαντευόμενη δύναμη μπροστά στις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ως κυβέρνηση.