Γυναίκες, Eduardo Galeano
Μετ: Ισμήνη Κανσή, Εκδ. Πάπυρος
Δεν πάει ούτε ένας χρόνος από τότε που χάσαμε τον Εδουάρδο Γκαλεάνο, από τους πιο σημαντικούς, κατά τη γνώμη μας, συγγραφείς της σύγχρονης Λατινικής Αμερικής. Δεινός χειριστής της γλώσσας, με καταβολές στο μαγικό ρεαλισμό, αλλά χωρίς να ορίζεται από αυτόν, ο Γκαλεάνο βυθίστηκε στους λατινοαμερικάνικους μύθους έχοντας πάντοτε σαν πρόταγμα το πολιτικό διακύβευμα που δεν ήταν άλλο από την αντίσταση και την απελευθέρωση των λαών της ηπείρου του. Και αυτό το εξέφρασε με πράξεις, μέσω της δημοσιογραφίας, του ακτιβισμού και των δοκιμίων του.
Πέρα από τις γνωστές τεχνοτροπίες, οι δουλειές του Γκαλεάνο συνδυάζουν έξοχα το μυθιστόρημα, την ιστορία, την πολιτική ανάλυση και το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ στα όρια του ντοκιμαντέρ. Όπως δήλωσε κάποτε: «είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συνεισφέρει στη διάσωση της κλεμμένης μνήμης όλης της Αμερικής, αλλά πάνω από όλα της Λατινικής Αμερικής, πατρίδας περιφρονημένης και αγαπητής». Σταθμοί στην πορεία του ήταν βιβλία του όπως, «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971), «Ένας κόσμος ανάποδα (1998) -η περίφημη τριλογία, «Μνήμες φωτιάς» (1982-1986) και οι «Καθρέφτες-Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008). Φυλακίσθηκε και εξορίσθηκε από το τους πραξικοπηματίες της Ουρουγουάης και κατέφυγε στην Αργεντινή, αλλά, καθώς η χούντα του Βιντέλα έρχεται με βία στην εξουσία αναγκάζεται βρίσκεται αυτόματα στη λίστα αυτών που αντιμετωπίζουν το εκτελεστικό απόσπασμα. Μετοικεί στην Ισπανία και επιστρέφει στην πατρίδα του με την έλευση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στα μέσα του ΄80. Το 2004 στηρίζει το “Frente Amplio” (Ευρύ Μέτωπο) των Βάσκες και Μουχίκα.
Λάτρης των γυναικών, νυμφεύθηκε τρεις φορές και έγραψε πολλά και όμορφα για το λεγόμενο ασθενές φύλο. Λίγο πριν πεθάνει και έχοντας συνείδηση του μοιραίου, ο Γκαλεάνο θέλησε να μιλήσει για αυτές που πιο πολύ αγάπησε, μαζί με την Λατινική Αμερική -τις mujeres. Οι «Γυναίκες» αποτελούν θησαύρισμα από όσα κατά καιρούς είχε γράψει σε διάφορα βιβλία του. Βεβαίως, εδώ όλα τα πορτρέτα επιλέγονται και καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα σαράντα χρόνων, από το «Vagamundo» (1973), τη «Μνήμη της φωτιάς» (1982), το «Βιβλίο των εναγκαλισμών» (1989)- «Οι λέξεις ταξιδεύουν» (1993), «Ένας κόσμος ανάποδα» (1998)- έως τους «Καθρέφτες» (2008) και το «Οι μέρες αφηγούνται» (2012).
Καθόλου τυχαίο πως διάλεξε σαν «αποχαιρετιστήριο» έργο διάφορα πρόσωπα της Γυναίκας γι’ αυτό και δεν τοποθετεί απλά δίπλα-δίπλα διάφορα κείμενα αναφοράς σε αυτήν, αλλά σκηνοθετεί με μαεστρία, ήτοι ανασυνθέτει, παλιότερα γραφτά του με απώτερο σκοπό να προβάλει τις απογόνους της Εύας, έμπλεος θαυμασμού και δέους για αυτές. Ο γοητευμένος Γκαλεάνο αφηγείται σαν άλλος παραμυθάς ιστορίες για σπουδαίες περσόνες που έγραψαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ιστορία όπως η Σεχραζάντ, η Λουίζ Μισέλ της Παρισινής Κομμούνας, η Εβίτα, η Ισπανίδα κομμουνίστρια Ματίλντε Λάντα, η Μπέσι Σμιθ, η Ζοζεφίνα Μπέικερ, η μαθηματικός Υπατία, η Ρίτα Χέιγουορθ, η μεξικάνα πόρνη Λέλια, η Σαπφώ, η Έμα Γκόλντμαν και δεκάδες άλλες που παρελαύνουν στις σελίδες του Γκαλεάνο. Πέρα από την γενναιότητα και τον ηρωισμό τους αναφορές κάνει στις διάφορες εκδοχές του φαλλοκρατισμού και πώς αυτές οι θηλυκές μορφές αμφισβήτησαν, η καθεμιά με την στάση της, τον τρόπο που οι άνδρες επέβαλλαν στο άλλο μισό του ουρανού τις δικές τους αλήθειες.
Καλύτερος επίλογος για τις «Γυναίκες» δεν μπορεί να υπάρξει άλλος από τα ίδια τα γραφόμενα του Γκαλεάνο: «Η Χίλντεργκαρντ του Μπίνγκεν πίστευε ‘πως το αίμα που λεκιάζει είναι το αίμα του πολέμου και όχι της περιόδου’ και παρότρυνε ανοιχτά τις γυναίκες να νιώθουν ευτυχισμένες που γεννήθηκαν γυναίκες… Η ηγουμένη Χίλντεγκαρντ, πουριτανή παρθένα με αυστηρές αρχές, ισχυριζόταν, με πρωτοφανείς γνώσεις, πως στον έρωτα η ευχαρίστηση της γυναίκας είναι μεγαλύτερη και περισσότερο έντονη από εκείνη του άνδρα: ‘Στη γυναίκα, είναι όπως ο ήλιος, που με τις απαλές του ακτίνες ζεσταίνει τη γη και την κάνει να καρποφορεί’. Έναν αιώνα πριν από την Χίλντεγκαρντ, ο γνωστός Πέρσης γιατρός Αβικέννας είχε περιλάβει στις Γενικές αρχές του μια λεπτομερή περιγραφή του γυναικείου οργασμού, ‘από τη στιγμή που τα μάτια της γίνονται κόκκινα, η αναπνοή της γρηγορότερη, κι αρχίζει να τραυλίζει’. Καθώς η ευχαρίστηση ήταν ανδρική υπόθεση, οι ευρωπαϊκές μεταφράσεις του έργου του Αβικέννα παρέλειψαν τη σελίδα».
