“Στη Συγγρού η Αθήνα σηκώνει ψηλά τα χέρια, τεντώνεται μέχρι την θάλασσα και το παίζει άλλη πόλη. Πιο ευρωπαία, πιο ευρύχωρη, πιο άνετη. Εμένα, όμως, δε με ξεγελάει. Βγάζω το κεφάλι έξω από το παράθυρο, κλείνω τα μάτια και αφήνω τον αέρα να μου ανακατεύει τα μαλλιά χωρίς να σκέφτομαι τίποτα…”
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Κουτσούκου, «Ενυδρείο» (Εκδόσεις Κίχλη, 2014)
Ένας άνεργος 35άρης, ο Παύλος Καρτίνης, τριγυρνά στην Αθήνα αναζητώντας, ανάμεσα σε… γυναικεία αρώματα και βλέμματα, στιγμές. Δεν φαίνεται, όμως, να ψάχνει κάποια ιδανική γυναικεία μορφή, ένα ορισμένο βλέμμα, ένα συγκεκριμένο άρωμα. Του αρκούν οι στιγμές. Οι στιγμές από μια περιστασιακή ερωτική συνεύρεση, από μια γρήγορη κουβέντα, από ένα στιγμιαίο ξεγύμνωμα της σκέψης. Οι στιγμές πού τον κυνηγούν και τις κυνηγά, τριγυρνώντας από την μια άκρη της πόλης στην άλλη. Μιας πόλης όπου έννοιες όπως η κοινωνική εξαθλίωση, η βία, ο θάνατος και η καταστολή χορεύουν πάνω σε ένα «στολισμένο» φόντο, τερατούργημα της οικονομικής, και όχι μόνο, κρίσης.
Ο συγγραφέας, βέβαια, κρατά την κρίση ως φόντο μιας σκληρής πραγματικότητας και σημαδεύει στην στιγμή. Αυτή φαίνεται να κινεί τον ήρωα της ιστορίας. Η στιγμή, όμως, είναι περίεργο πράγμα. Ερωτεύσιμη και αηδιαστική ταυτόχρονα εξαιτίας μιας μοναδικής ιδιότητας που έχει: το απρόοπτο. Ο Παύλος, κατά κάποιο τρόπο, δυσκολεύεται (αυθαίρετο συμπέρασμα του αναγνώστη, δηλαδή δικό μου, ίσως να ‘ναι αυτό…) να αφήσει την αναζήτηση του θηλυκού αρώματος στην τύχη (απρόοπτο). Έτσι, προσπαθεί να εφαρμόσει μια απλή (και επαναλαμβανόμενη) μέθοδο προσέγγισης: ρίχνει, καταρχάς, στα πόδια της γυναικείας μορφής που θα μαγνητίσει το βλέμμα του, ένα άδειο πορτοφόλι και στην συνέχεια, εάν αυτή «τσιμπήσει» στο δόλωμα, αρχίζει να τη ρωτάει γιατί είναι θλιμμένη. Γιατί η θλιμμένη εικόνα ενός κοριτσιού, με έναν μαγικό τρόπο (κατά την ταπεινή μου άποψη, ο Γ. Κουτσούκος δημιουργεί με τρόπο κινηματογραφικό εικόνες στιγμιαίων και απροσδιόριστων συναισθημάτων για τον ήρωά του), μετατρέπεται σε ερωτική μέθη στα μάτια του Παύλου.
Ο Πάυλος, ένας αυθεντικός αντι-ήρωας, που θα μπορούσε να περνά τις ώρες του στις σελίδες του Κέρουακ, του Τσαβαρία, του Ρόμπινς και του Σέμπαλντ, δείχνει να γνωρίζει το παιχνίδι μιας ιδιότυπης αναζήτησης του θηλυκού. Το γνωρίζει όμως αληθινά; Όσο οι σελίδες του βιβλίου κυλούν, όσο ο Παύλος θα μαζεύει στιγμές πλευρίζοντας γυναίκες, τόσο θα μεγαλώνουν και τα αδιέξοδα του κυνηγιού. Το κυνήγι του άγνωστου γυναικείου αρώματος, το κυνήγι του άγνωστου κοριτσιού που του χαμογελά, το κυνήγι της ερωτικής πράξης θα δημιουργήσουν απρόβλεπτες συνέπειες στην ζωή του ήρωα. Κωμικοτραγικές κατά μια έννοια…
“Με λεπτή ειρωνεία και αυτοσαρκασμό, ο Παύλος Καρτίνης περιγράφει σε πρώτο πρόσωπο όσο βλέπει περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας…” γράφει το οπισθόφυλλο της έκδοσης του βιβλίου… Δεν θα διαφωνήσω μ’ αυτό, φυσικά. Ίσα ίσα. Απλά θα μπορούσα να πω ο Γιώργος Κουτσούκος (ή ο Παύλος Καρτίνης αν προτιμάτε…) περιγράφει και αυτά που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι σε μια Αθήνα που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Τελειώνοντας το βιβλίο, είχα γεμίσει με εικόνες ενός καλοδουλεμένου hard noir film. Η σχεδόν εμμονική αναζήτηση (a la Bunuel σε υπερθετικό βαθμό ) της ερωτικής επιθυμίας (ένα σκοτεινό αντικείμενο του πόθου) του ήρωα, οι ζωντανές μορφές μιας πόλης που ζει και πεθαίνει την ίδια στιγμή, η αθλιότητα και η μεθυστική, παράλληλα, εικόνα μιας ζώσας πραγματικότητας, καθιστούν το Ενυδρείο ένα δημιούργημα ξεχωριστής γραφής και σκέψης…
Δεν είναι μόνο ένα βιβλίο γεμάτο με σκέψεις για τον έρωτα, ή αποκλειστικά ένα βιβλίο με εικόνες (από και) για την κρίση, ή μόνο ένα βιβλίο που «χορεύουν» οι σκιές ως άνθρωποι και οι άνθρωποι ως σκιές. Είναι όλα τα παραπάνω μαζί. Είναι ένα ταξίδι «από την άκρη της πόλης», συντροφιά με την σκέψη του Γιώργου Κουτσούκου…
