Σε επείγουσα δράση καλεί η Διεθνής Αμνηστία τα μέλη, τους υποστηρικτές της και τους πολίτες ώστε οι ελληνικές αρχές να αποτρέψουν την απέλαση των δύο πρώτων Σύριων προσφύγων M.F. και J.B. (δεν είναι τα πραγματικά τους ονόματα για λόγους ασφαλείας) που κινδυνεύουν να επιστραφούν εξαναγκαστικά στην Τουρκία κατ’ εφαρμογή της παράνομης συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, μετά την απόρριψη της αίτησης ασύλου τους από τις ελληνικές αρχές.
Ειδικότερα, η Διεθνής Αμνηστία απευθύνει κάλεσμα προς την Προϊσταμένη του Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, κα Ζαχαρούλα Τσιριγώτη και τον Αναπληρωτή Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, κ. Ιωάννη Μουζάλα, ζητώντας από τις ελληνικές αρχές:
• Να διασφαλίσουν πως ο M.F. και ο B.J. δεν θα επιστραφούν στην Τουρκία και να εξετάσουν την ουσία των αιτημάτων ασύλου τους στην Ελλάδα.
• Να διακόψουν αμέσως την επιστροφή όλων των αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Τουρκία οι οποίοι θα επιστρέφονταν στη βάση ότι η τελευταία είναι ασφαλής χώρα.
Όπως αναφέρει η Διεθνής Αμηστία:
Και οι δύο πρόσφυγες κατέθεσαν αιτήσεις ασύλου ενώπιον της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου κατά την άφιξή τους στη Λέσβο, μετά τη σύναψη της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας στις 18 Μαρτίου. Η συμφωνία επιτρέπει στην Ελλάδα να επιστρέφει αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες στην Τουρκία θεωρώντας ότι η Τουρκία είναι ασφαλής γι’ αυτούς. Και οι δύο αιτήσεις κρίθηκαν απαράδεκτες σε πρώτο και δεύτερο βαθμό με την αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα» για τους αιτούντες.
Αυτές είναι οι δύο πρώτες γνωστές υποθέσεις στις οποίες οι αιτήσεις ασύλου κρίθηκαν απαράδεκτες σε δεύτερο βαθμό. Σε ορισμένες προηγούμενες υποθέσεις, οι ελληνικές Επιτροπές Προσφυγών έκριναν ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής τρίτη χώρα για τους Σύριους αιτούντες επειδή διέτρεχαν τον κίνδυνο επαναπροώθησης και επειδή η Τουρκία δεν προσφέρει στους πρόσφυγες προστασία σύμφωνα με το διεθνές προσφυγικό δίκαιο. Η Τουρκία αρνείται την αναγνώριση καθεστώτος πρόσφυγα και συνεπακόλουθα τη δυνατότητα της μακρόχρονης ένταξης σε όλους τους πρόσφυγες που δεν προέρχονται από την Ευρώπη.
Ο M.F. και ο J.B. βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κράτηση στο αστυνομικό τμήμα της Λέσβου με άμεσο κίνδυνο εξαναγκαστικής επιστροφής τους στην Τουρκία, καθώς οι εθνικές και διεθνείς νομικές ενέργειες στις οποίες έχουν προβεί οι δικηγόροι τους δεν εγγυώνται την αναστολή της απέλασης.
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας έχει καταδείξει ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για να επιστρέφονται εκεί πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων Σύριων, έχουν επιστραφεί εξαναγκαστικά από την Τουρκία στις χώρες καταγωγής τους όπου αντιμετωπίζουν κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην Τουρκία η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων δεν λαμβάνουν στήριξη από το κράτος, ούτε διαθέτουν τα μέσα για να συντηρήσουν τον εαυτό τους. Ως αποτέλεσμα πολλοί ζουν σε άθλιες συνθήκες.
Η σχετική έκκληση φιλοξενείται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.amnesty.gr
Επιπρόσθετες πληροφορίες, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας:
Οι J.B. και M.F. είναι και οι δύο Σύριοι υπήκοοι. Ο J.B. είναι χριστιανός αρμένικης καταγωγής. Έφτασε την Ελλάδα στις 6 Μαΐου 2016 και κατέθεσε αίτηση ασύλου στις 13 Μαΐου. Ενημερώθηκε για το αποτέλεσμα της προσφυγής στις 3 Ιουνίου. O Μ.F. έφτασε στη Λέσβο στις 29 Μαρτίου και κατέθεσε αίτημα ασύλου στις 5 Μαΐου. Ισχυρίζεται ότι εγκατέλειψε την Τουρκία μετά τις απειλές που δέχτηκε από μέλη ένοπλης ομάδας με την ονομασία Ισλαμικό Κράτος (IS). Ο M.F ενημερώθηκε για την απόφαση των Επιτροπών Προσφυγών την 1η Ιουνίου.
Στις 18 Μαρτίου η ΕΕ και η Τουρκία συμφώνησαν σε μία εκτεταμένη συμφωνία που στόχο είχε τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών. Με αντάλλαγμα 6 δισεκατομμύρια ευρώ και μια σειρά από πολιτικές παραχωρήσεις από την ΕΕ, η Τουρκία συμφώνησε να δέχεται πίσω όλους τους «παράτυπους μετανάστες» που αφικνούνται στα ελληνικά νησιά μετά τις 20 Μαρτίου.
Η κύρια αιτιολόγηση για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είναι η υπόθεση ότι η Τουρκία είναι ένα ασφαλές μέρος στο οποίο οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες μπορούν να επιστρέψουν. Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, όμως, κατέδειξε ότι στα τέλη του 2015 και στις αρχές του 2016, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες στην Τουρκία επεστράφησαν πίσω στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και τη Συρία.
Σύμφωνα με την Ελληνική Αστυνομία, από την αρχή του 2016 και μέχρι τις 20 Μαΐου, 1.048 «παράτυποι μετανάστες» επεστράφησαν στην Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και 441 στο πλαίσιο της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν ότι αυτοί που επεστράφησαν ήταν αιτούντες άσυλο των οποίων τα αιτήματα ασύλου απορρίφθηκαν, μετανάστες χωρίς χαρτιά ή άνθρωποι που είχαν ζητήσει να επιστρέψουν εθελούσια στην Τουρκία.
Οι περισσότεροι εκ των 441 που επεστράφησαν από την Ελλάδα υπό τους όρους της συμφωνίας τέθηκαν υπό κράτηση, ενώ σε κάποιους απαγορεύθηκε η πρόσβαση σε νομική εκπροσώπηση - συμπεριλαμβανομένου και ενός κέντρου κράτησης στο Düziçi στην περιφέρεια Osmaniye της Τουρκίας. Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας στα τέλη του 2015 κατέδειξε ότι οι άνθρωποι στο κέντρο κράτησης Düziçi πιέστηκαν ή για την ακρίβεια εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν διατρέχοντας κινδύνου σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράκ και τη Συρία.
