to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Αποτελεί το «πρωτογενές πλεόνασμα» επίτευγμα;

Η διεθνής και εγχώρια αρθρογραφία γύρω από την πρόσφατη ανακοίνωση της Eurostat για το «πρωτογενές πλεόνασμα» περιστράφηκε γύρω από τα εξής ερωτήματα (α) τι κρύβεται πίσω από τη μέθοδο υπολογισμού του πλεονάσματος από τη Eurostat; (β) αποτελεί επίτευγμα και για ποιους; (γ) σηματοδοτεί την έξοδο από την κρίση και επιστροφή στην κανονικότητα, όπως διατείνονται οι κ.κ. Σαμαράς και Βενιζέλος;


Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μία ακατανόητη έννοια για τους περισσότερους πολίτες και  άρα προσφέρεται για πολιτική εκμετάλλευση από την κυβέρνηση και την τρόικα. Ορίζεται ως το ποσό κατά το οποίο υπερβαίνουν τα τακτικά δημόσια έσοδα τις δημόσιες δαπάνες, πλην εκείνων που αφορούν την πληρωμή των τόκων του δημόσιου χρέους. Όπως επισήμανε και η Wall Street Journal, η Eurostat σκόπιμα αφαίρεσε από τον υπoλογισμό του πρωτογενούς αποτελέσματος του προϋπολογισμού του 2013 που ανακοίνωσε δημόσιες δαπάνες ύψους 10,8% του ΑΕΠ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Έτσι μετέτρεψε σε πλασματικό πρωτογενές πλεόνασμα 1,5 δισ. (ή 0,8% του ΑΕΠ) ένα κανονικό πρωτογενές έλλειμμα 15,8 δισ. (ή 8,7% του ΑΕΠ) που, από κοινού με την ανάγκη πληρωμής τόκων ύψους 7,2 δις (ή 4% του ΑΕΠ), αύξησαν το δημόσιο χρέος από 157% του ΑΕΠ το 2012 στο 175% του ΑΕΠ το 2013. Ασχέτως εάν οι δαπάνες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών ήταν έκτακτες και δεν θα επαναληφθούν, το 2013 έκλεισε αναντίρρητα με πρωτογενές έλλειμμα, όχι πλεόνασμα. Άρα ο συγκεκριμένος υπολογισμός του πλεονάσματος από τη Eurostat συνιστά αναφανδόν πολιτική εξυπηρέτηση προς την ελληνική κυβέρνηση, συμβάλλοντας ενεργά στην οικοδόμηση του success story με το οποίο αυτή βομβαρδίζει συστηματικά τον ελληνικό λαό.   

Η πολιτική εκμετάλλευση του «πρωτογενούς πλεονάσματος» δεν σταματάει εδώ. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία το «πρωτογενές πλεόνασμα» του 2013 κάλυψε ένα πολύ μικρό μέρος των τόκων εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους της ίδιας χρονιάς. Συνεπώς δεν προέκυψε κανένα πραγματικό περίσσευμα προς διανομή και αξιοποίηση από το κράτος, όπως προπαγανδίζεται από την κυβέρνηση και τα μήντια και συνοψίζεται στη ρήση «οι θυσίες του ελληνικού λαού έπιασαν τόπο και ένας μέρος του πλεονάσματος του επιστρέφεται ως κοινωνικό μέρισμα». Αυτό σημαίνει ότι το «κοινωνικό μέρισμα» των 525 εκ. ευρώ θα βαρύνει τις δαπάνες του 2014, ενώ το 1 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου προς ιδιώτες έχει ήδη προβλεφθεί να καλυφθεί με τους πόρους από τον πρόσφατο δανεισμό του δημοσίου από τις «αγορές» με πενταετή ομόλογα. Συνεπώς, η επιχείρηση εξαγοράς ψήφων με τις προεκλογικές παροχές που επέτρεψε στην κυβέρνηση η τρόικα συνδέεται στενά με την επιχείρηση εξαπάτησης των πολιτών.

Αποτελεί το «πρωτογενές πλεόνασμα» επίτευγμα; Ναι, για τους επίσημους δανειστές της χώρας, αλλά μόνο εφόσον αυτό αποδειχθεί διατηρήσιμο και αυξανόμενο τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Μνημονίου, του υπό ψήφιση μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2015-2018 και του θεσμοθετημένου μηχανισμού «ενισχυμένης επιτήρησης» από την Ε.Ε. των κρατών της ευρωζώνης που εξέρχονται από τα Μνημόνια, μέχρι την αποπληρωμή του 75% των δανείων που έλαβαν.

Ναι, για τη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, γιατί καμώνονται ότι το πρωτογενές πλεόνασμα ανοίγει το δρόμο για δανεισμό από τις «αγορές» με χαμηλότερα επιτόκια, ενώ αποκρύπτουν ότι η επιδίωξη πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3%, 4% ή 4,5% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια βάζουν ταφόπλακα στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας, αποτελώντας μόνιμο μηχανισμό ύφεσης και καταστροφής. 

Ναι, για την τρόικα και την ελληνική κυβέρνηση, διότι το «πρωτογενές πλεόνασμα» του 2013 και κυρίως αυτά που θα επακολουθήσουν σηματοδοτούν την ολοκλήρωση του σχεδίου τους που υλοποιήθηκε μέσω των Μνημονίων και περιλαμβάνει τη συντριβή των εργασιακών κατακτήσεων, την συρρίκνωση του (κοινωνικού) κράτους και την πλήρη κατίσχυση του χρηματιστικού κεφαλαίου, των πολυεθνικών και των ισχυρότερων μερίδων του εγχώριου κεφαλαίου στους οποίους ξεπουλιέται η δημόσια περιουσία επί ων μικρότερων επιχειρήσεων και των ανεξάρτητων επαγγελματιών.

Ναι για την κυβέρνηση, διότι της επιτρέπει να «διαπραγματευτεί» και να εμφανίσει ως δικά της επιτεύγματα αυτά που έχουν αποφασίσει η κ. Μέρκελ και οι σύμμαχοι της Γερμανίας για την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους (επιμήκυνση της αποπληρωμής, μείωση επιτοκίων), σε συνδυασμό με ένα νέο δάνειο για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού των ετών 2015-2016 και, το πιθανότερο, ένα νέο μνημόνιο. 

Είναι φανερό ότι τα παραπάνω «επιτεύγματα» όχι μόνο δεν συνιστούν επιστροφή του ελληνικού λαού στην «κανονικότητα», όπως διατείνονται οι Σαμαράς και Βενιζέλος, αλλά αντίθετα εδραιώνουν και εμβαθύνουν περαιτέρω τη διαδικασία κοινωνικής αποδιάρθρωσης και οπισθοδρόμησης της τελευταίας τετραετίας. 

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την έξοδο από την κρίση έχει ως αφετηρία τη συστηματική, όλα τα τελευταία χρόνια, κριτική του «πρωτογενούς πλεονάσματος» ως κομβικού στόχου των Μνημονίων και του ταξικού περιεχομένου της διαδικασίας δημοσιονομικής «εξυγίανσης». Η μόνη χρησιμότητα του πρωτογενούς πλεονάσματος για μια αριστερή-προοδευτική κυβέρνηση είναι οι βαθμοί ελευθερίας που αυτό θα έδινε απέναντι στους δανειστές της χώρας στη διαπραγμάτευση για το κούρεμα και την αλλαγή των κανόνων εξυπηρέτησης του χρέους (ρήτρα ανάπτυξης), υπό την προϋπόθεση της ριζικής μεταρρύθμισης της φορολογίας και αναθεώρησης των δημοσίων δαπανών προς την κατεύθυνση της κοινωνικής αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

* Η Μαρία Καραμεσίνη είναι υποψήφια ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η σελίδα της Μαρίας Καραμεσίνη στο facebook

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)